40% bệnh nhân lao chưa được phát hiện trong cộng đồng

Ngày 24/3, tại Hà Nội, Bệnh viện Phổi Trung ương, Chương trình chống lao Quốc gia tổ chức Lễ kỷ niệm Ngày thế giới phòng, chống lao với chủ đề "Việt Nam chiến thắng bệnh lao".

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đại dịch Covid-19 đã tác động nghiêm trọng đến công tác chẩn đoán và điều trị lao trong những năm vừa qua.

Toàn bộ những tiến độ đã đạt được tính đến năm 2019 đã bị chậm lại, đình trệ. Do đó, mục tiêu thanh toán bệnh lao toàn cầu đã bị chệch hướng

Cùng với đó, số ca tử vong do bệnh lao đã tăng lên trong 2 năm liên tiếp và lần đầu tiên, ước tính số người mới mắc bệnh lao hằng năm cũng đã tăng lên sau hơn một thập kỷ.

Phát biểu tại buổi lễ, GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế  cho biết, dù đạt được nhiều thành tựu trong công tác chống lao, Việt Nam hiện vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, với 169.000 người mắc bệnh lao và 12.000 người tử vong do lao năm 2021; xếp thứ 11 trong 30 nước có gánh nặng bệnh nhân lao cao trên thế giới và đang phải đối mặt nguy cơ bệnh lao bùng phát trong cộng đồng. Số lượng và tỷ lệ tử vong do lao trong hai năm 2020-2021 tăng trở lại so với giai đoạn trước đây.

Trong số những người mắc lao, có khoảng 95% bệnh nhân lao thường và 5% bệnh nhân lao kháng thuốc. Về chi phí cho chẩn đoán và điều trị bệnh lao, có tới 63% trong số những bệnh nhân lao thường, 98% trong số những bệnh nhân lao kháng thuốc đối mặt với những chi phí thảm họa - nghĩa là chi phí cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh lao vượt quá 20% thu nhập hàng năm của cả hộ gia đình. 

Bên cạnh đó, có tới 70% người mắc lao ở trong độ tuổi lao động, vì vậy bệnh lao đang thực sự là một vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung.

"Với chủ đề "Việt Nam chiến thắng bệnh lao" như một lời khẳng định, thể hiện quyết tâm cao của mọi tầng lớp nhân dân trong cuộc chiến đẩy lùi bệnh lao, Việt Nam cam kết cùng thế giới chấm dứt bệnh lao toàn cầu. Đây là một mục tiêu rất tham vọng nhưng hết sức có ý nghĩa vì cứu sống hàng chục ngàn người dân Việt Nam mỗi năm, đồng thời vừa là động lực lớn với các nước trên thế giới về mô hình tốt đã làm giảm dịch tễ bệnh lao trong những năm gần đây", Thứ trưởng Bộ Y tế nói.

Theo TS. Đinh Văn Lượng - Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng ban điều hành Chương trình chống lao Quốc gia, cùng với Covid-19, lao là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây lan qua không khí, gây ảnh hưởng sức khỏe của con người nhưng chưa được quan tâm đúng mức.

Người mắc bệnh lao không tử vong ngay, mà bệnh thường kéo dài âm thầm và dẫn tới phát hiện muộn. Từ khi phát bệnh đến khi tử vong, lao đã lây lan sang rất nhiều người khác. Nếu không được phát hiện và điều trị, nguy cơ tử vong của bệnh nhân rất cao, khoảng 50%. Việc phát hiện sớm, chủ động truy vết không những cứu sống người bệnh, còn giảm nhanh nguồn lây lan cho cộng đồng.

Vì vậy, ông Lượng cho rằng, bệnh lao là vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung. Đầu tư cho chấm dứt bệnh lao là đầu tư cho phát triển bền vững. Chấm dứt bệnh lao ở Việt Nam nghĩa là tránh đi cái chết không đáng có của hơn 12.000 người mỗi năm và hàng trăm nghìn gia đình không phải lo lắng vì có người mắc bệnh.

Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cũng cho rằng, năm 2022 đã chứng minh cho sự phục hồi mạnh mẽ của Chương trình chống lao, với số phát hiện bệnh lao tăng gần 31% so với năm 2021 và tăng 1,8% so với năm 2020 là năm chưa bị ảnh hưởng bởi đại dịch. 

"Mặc dù vậy, chúng ta cũng chỉ mới phát hiện được 60% số bệnh nhân lao ước tính trong cộng đồng, 40% số bệnh nhân chưa được phát hiện", TS Đinh Văn Lượng nói.

Để có thể tiếp cận được các dịch vụ chẩn đoán và điều trị bệnh lao có chất lượng, Chương trình chống lao cần nguồn tài chính bền vững, triển khai đồng bộ các can thiệp cải tiến, đưa đến chất lượng chẩn đoán và điều trị thân thiện, nhanh chóng, ưu tiên phát hiện bệnh lao bằng việc kết hợp nhiều biện pháp, bao gồm thụ động, chủ động, tích cực, phối hợp y tế công - tư, mở rộng tiếp cận chẩn đoán lao ở các cơ sở đa khoa và chuyên khoa….