Uống nước nhiễm chì độc hại như thế nào?

Nước nhiễm chì là điều đặc biệt nguy hiểm, bởi bạn không thể nhìn thấy, nếm hoặc ngửi để phát hiện chì trong nước. Do đó, không ngoại trừ khả năng bạn và gia đình đang uống nước nhiễm chì mà không hề hay biết.

Chì nhiễm vào nước như thế nào?

Việc sử dụng chì phổ biến trong nhiều thập kỷ trước đây để lại rất nhiều con đường cho kim loại nặng này nhiễm vào nước uống, từ nguồn nước ngầm cho đến các loại nước đóng chai.

Chì có thể đi vào nước theo nhiều cách khác nhau. Đầu tiên, nước có khả năng hòa tan một lượng chì nhỏ khi nó chảy trong đường ống. Nếu đường ống được làm từ chì kết hợp với đồng, nó sẽ tạo thành một hệ pin Galvanic. Trong đó, chì đóng vai trò là cực dương, đồng là cực âm. Nước giống như dung dịch điện ly, sẽ khiến chì bị ăn mòn tích cực hơn.

Các yếu tố như oxy hòa tan, độ pH và hàm lượng khoáng chất trong nước cũng ảnh hưởng đến quá trình phát tán của chì vào nước.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, đường ống chì bị ăn mòn nhiều hơn nếu nước bên trong nó là nước mềm, chứa ít các ion canxi và magie hoặc có độ pH thấp. Bên cạnh đó, nguồn nước ngầm cũng có thể nhiễm chì từ lâu như hệ quả của hoạt động công nghiệp sản xuất kim loại.

Nước có khả năng hòa tan một lượng chì nhỏ khi nó chảy trong đường ống

Nước uống đóng chai có thể lấy nguồn chì từ dây chuyền sản xuất cũ, với cơ chế tương tự nếu xuất hiện các đường ống, chi tiết máy chứa chì. Hoặc một nguyên nhân khác, chì có thể phát tán từ chai nhựa hoặc kim loại.

Còn nhớ năm 2014, khi thành phố Flint, Michigan, Hoa Kỳ chuyển sang sử dụng một hệ thống cấp nước cũ, ngay lập tức điều này gây ra cuộc khủng hoảng nước nhiễm chì.

Tổng thống Obama sau đó đã phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp liên bang. Hệ thống lọc nước và đường ống cũ của Flint đã khiến hàng ngàn trẻ em phơi nhiễm với chì ở mức độ gấp 20 lần cho phép.

Cuộc khủng hoảng ở Flint đã tiêu tốn 28 triệu USD phân bổ khẩn cấp, tập trung vào các xét nghiệm cho trẻ em nghi nhiễm chì. Nếu mở rộng ra đối tượng dưới 21 tuổi, có thể Michigan sẽ cần tới khoảng 600 triệu USD.

Nước nhiễm chì nguy hiểm như thế nào?

Chì có trong nước có thể phơi nhiễm qua đường tiếp xúc với da, nhưng chủ yếu vẫn là đường tiêu hóa, nếu bạn uống nước nhiễm chì. Trẻ em sẽ hấp thụ khoảng 40-50% lượng chì hòa tan trong nước vào cơ thể. Trong khi đó, người lớn chỉ hấp thụ khoảng 3-10%. Đây chính là lý do tại sao trẻ em là đối tượng gặp nguy hiểm chính nếu tiếp xúc với chì.

Khi đi vào cơ thể, chì lưu trữ chính ở máu, mô mềm và xương. Nó sẽ tồn tại trong máu qua một vài tuần, một vài tháng ở các mô mềm và hàng năm ở xương. Chì trong xương, răng, tóc và móng tay được ràng buộc chặt chẽ và ít gây hại.

Đối với người lớn, 94% lượng chì hấp thụ được lắng đọng trong xương và răng. Tuy nhiên, đối với trẻ em chỉ khoảng 70%. Thực tế này tiếp tục chỉ ra trẻ em nhiễm chì có nguy cơ hại đến sức khỏe cao hơn nhiều so với người trưởng thành.

Ở trẻ em, ngay cả mức thấp tiếp xúc với chì có thể gây ra các thiệt hại cho hệ thống thần kinh trung ương, ngoại vi, khuyết tật, chậm lớn, suy giảm thính giác và chức năng tế bào huyết học. Trẻ lớn lên có thể gặp các vấn đề về hành vi học tập, IQ thấp, hiếu động… Trong trường hợp hiếm hoi, ngộ độc chì có thể gây co giật, hôn mê và dẫn đến tử vong.

Trẻ em nhiễm chì ở nồng độ thấp, cũng có thể để lại di chứng về suy giảm nhận thức trong suốt phần đời còn lại

Đối với phụ nữ mang thai, chì tích tụ trong cơ thể cạnh tranh với canxi trong xương. Nó có thể vượt qua hàng rào nhau thai, phơi nhiễm vào đứa bé. Hậu quả xảy ra là thai nhi giảm tăng trưởng và bà mẹ có nguy cơ sinh non.

Ở người trưởng thành, tiếp xúc với chì cũng được ghi nhận tác dụng lên hệ tim mạch như tăng huyết áp. Nó cũng gây suy giảm chức năng thận và ảnh hưởng xấu đến sinh sản. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, điều trị nhiễm chì có thể không để lại di chứng ở người trưởng thành. Nhưng ngược lại, đối với trẻ em, nhiễm chì ở nồng độ thấp cũng có thể để lại di chứng về suy giảm nhận thức trong suốt phần đời còn lại.

Cách phòng tránh và nhận biết nước nhiễm chì?

Theo cơ quan bảo vệ môi trường Hoa Kỳ, mức độ chì trong nước uống phải được giới hạn ở dưới 0.015 mg/L. Nhiều chuyên gia còn chỉ ra con số gây nguy hiểm thậm chí còn phải thấp hơn thế, dưới mức 0.01 mg/L.

Vì vậy, nếu nghi ngờ đang sử dụng một nguồn nước nhiễm chì, bạn cần đặt hàng kiểm tra mẫu nước ở các cơ sở khoa học. Nếu kết quả kiểm tra nồng độ chì trong nước vượt quá 0.015 mg/L, bạn nên thông báo với cơ quan cung cấp nước để xử lý.

Bên cạnh đó, bạn cũng nên để ý một số loại nước uống đóng chai cũng có thể nhiễm chì, thông qua lon, chai hoặc từ quá trình sản xuất. Chì cũng có thể đến từ các sản phẩm khác như xăng, sơn, đồ chơi, đồ nhựa, ắc quy… nếu nhà sản xuất sử dụng những công nghệ lỗi thời.

Vì vậy, để đảm bảo cho sức khỏe, bạn nên yêu cầu một lời cam kết từ nhà sản xuất, trước khi mua bất kể một sản phẩm có nguy cơ nhiễm chì nào. Nếu lo lắng cho sức khỏe của con cái hay chính mình, hãy thực hiện kiểm tra mức độ chì trong máu tại các cơ sở y tế.