Trình UNESCO hồ sơ công nhận Mo Mường trở thành văn hóa phi vật thể

Bà Bùi Thị Niềm, Giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh Hòa Bình - Trưởng Ban xây dựng hồ sơ quốc gia Di sản văn hóa Mo Mường cho biết, sắp tới Ban sẽ phối hợp với Học viện Âm nhạc tổ chức hội thảo quốc tế "Mo Mường và những hình thức nghi lễ tín ngưỡng tương đồng trên thế giới".

"Hội thảo là dịp để giới thiệu di sản Mo Mường của Việt Nam đến với giới khoa học quốc tế, là cơ hội để học hỏi kinh nghiệm bảo vệ các di sản văn hóa phi vật thể tương đồng ở các nước trên thế giới hiện nay", bà Niềm cho biết.

Hội thảo sẽ tập trung trao đổi về những đặc trưng cơ bản của Mo Mường; Mo Mường trong mối quan hệ so sánh với những hình thức thực hành nghi lễ tín ngưỡng tương tự trên thế giới, đặc biệt quan tâm tới những hình thức nghi lễ tín ngưỡng có yếu tố diễn xướng kể chuyện.

Giá trị lịch sử, xã hội, văn học và nghệ thuật trong các câu chuyện ở phần Mo kể chuyện (Mo tlêu hay còn gọi là Mo đẻ đất đẻ nước), có thể so sánh với phần diễn xướng kể chuyện trong một số loại hình nghi lễ tín ngưỡng tương tự ở Việt Nam và trên thế giới.

Bà Phạm Minh Hương, Phó viện trưởng Viện Âm nhạc, cho hay: Tính nhân văn và những quan niệm về vũ trụ quan, nhân sinh quan được thể hiện qua văn bản Mo Mường, hiện trạng của di sản Mo Mường và một số loại hình thực hành nghi lễ tín ngưỡng tương tự trên thế giới. Đề xuất các biện pháp bảo tồn Mo Mường có thể dựa trên kinh nghiệm thực tế về bảo tồn những loại hình di sản tương tự ở trong nước và trên thế giới.

Đến nay, Ban tổ chức nhận được khoảng 27 tham luận của các nghệ nhân, các nhà quản lý văn hóa, các nhà khoa học trong nước và quốc tế. Trong số 27 tham luận, có 9 tham luận của các nhà khoa học quốc tế đến từ Pháp, Áo, Hy Lạp, Mỹ, Hàn Quốc, Malaysia, Thái Lan, Đài Loan với phần nội dung trao đổi chú trọng nhiều đến việc giới thiệu các hình thức nghi lễ tín ngưỡng tương đồng với Mo Mường trên thế giới đặt trong mối quan hệ so sánh với di sản Mo Mường.

Các tham luận còn lại là của các nghệ nhân Mo Mường, các nhà khoa học, các nhà quản lý văn hóa đến từ Hà Nội và các địa phương có di sản Mo Mường tham gia xây dựng Hồ sơ quốc gia, đó là: Hòa Bình, Sơn La, Phú Thọ, Hà Nội, Ninh Bình, Thanh Hóa, Đắk Lắk.

Nội dung tham luận đi sâu vào giới thiệu về diện mạo, những nét độc đáo của di sản Mo Mường ở các địa phương khác nhau; những giá trị lịch sử, xã hội, văn hóa, nghệ thuật của di sản Mo Mường; hiện trạng tồn tại, nhu cầu cấp thiết và các khó khăn, thách thức trong việc bảo tồn Mo Mường cũng như các biện pháp đề xuất để bảo vệ và phát huy di sản văn hóa này.

Mo Mường ở Hòa Bình là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thuộc loại hình di sản tập quán xã hội và tín ngưỡng mang nhiều giá trị đặc sắc.

Thực hiện ý kiến của Phó Thủ tướng về việc dự kiến lập hồ sơ các di sản văn hóa phi vật thể Mo Mường, UBND tỉnh Hòa Bình đã phối hợp với 6 tỉnh, thành phố, gồm: Hà Nội, Sơn La, Phú Thọ, Ninh Bình, Đắk Lắk, Thanh Hóa cùng Bộ VH-TT-DL thống nhất phối hợp xây dựng hồ sơ quốc gia Di sản văn hóa Mo Mường đệ trình UNESCO.

Theo ông Trần Hải Đăng, Phó viện trưởng Viện Âm nhạc, đến nay Viện đã hoàn thành việc điền dã, khảo sát về Di sản văn hóa Mo Mường tại các tỉnh Ninh Bình, Sơn La, Thanh Hóa, Phú Thọ và TP Hà Nội; hoàn thành việc sưu tầm, thu thanh, ghi hình ở Ninh Bình, Sơn La, Phú Thọ, Hòa Bình; hoàn thành bóc, dịch tư liệu đã sưu tầm, ghi âm, ghi hình; thời lượng tư liệu...

Đây là những dữ liệu và cơ sở quan trọng để đệ trình UNESCO công nhận Mo Mường là Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.