Trang phục Thẩm phán, Hội thẩm cần đảm bảo tính trang nghiêm

Cần thiết phải thay đổi

Nghị quyết số 221/2003/UBTVQH11 của UBTVQH quy định trang phục đối với cán bộ, công chức Tòa án nhân dân và Hội thẩm; Giấy chứng minh Thẩm phán và Giấy chứng minh Hội thẩm đã tạo điều kiện tương đối thuận lợi cho Tòa án nhân dân các cấp thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ. Trong những năm qua, các đơn vị Tòa án và đội ngũ cán bộ, công chức TAND các cấp nói chung, đội ngũ Thẩm phán nói riêng và các Hội thẩm nhân dân đã thực hiện nghiêm túc các quy định và hướng dẫn về cấp phát, sử dụng trang phục, đảm bảo đúng các tiêu chuẩn, định mức. Qua đó đảm bảo chế độ, chính sách đối với Thẩm phán, Hội thẩm và thể hiện tính trang nghiêm trong hoạt động của Tòa án.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các quy định về trang phục Tòa án nói chung, trang phục của Thẩm phán và Hội thẩm TAND thời gian qua cũng tồn tại một số bất cập như: Các Thẩm phán mới được cấp trang phục làm việc hàng ngày, chưa được cấp lễ phục để sử dụng vào dịp lễ hoặc đại lễ của đất nước và của Tòa án nhân dân; chưa có quy định riêng về trang phục xét xử của Thẩm phán, nên chưa thể hiện được tính đặc trưng, khác biệt so với trang phục của cán bộ, công chức cơ quan, tổ chức khác, chưa thể hiện được tính trang nghiêm, đặc thù công tác của Tòa án; chất liệu vải chưa phù hợp với đặc điểm vùng, miền của đất nước; một số chủng loại chưa quy định cụ thể về hình thức, màu sắc nên việc cấp trang phục chưa thống nhất...

Trang phục hiện nay của Thẩm phán, Hội thẩm

Do đó, TANDTC đã đề nghị UBTVQH quy định về trang phục của Thẩm phán và Hội thẩm, nhằm thể hiện sự trang nghiêm, tính chuyên nghiệp, đồng bộ và rõ ràng hình tượng đặc trưng của cơ quan thực hiện quyền tư pháp; trong đó, việc đổi mới trang phục của các thành viên HĐXX theo yêu cầu nêu trên là nhu cầu tất yếu và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay, góp phần nâng cao kỷ luật, kỷ cương, đề cao tác phong lễ tiết, danh dự nghề nghiệp và trách nhiệm cá nhân; thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ của TAND theo yêu cầu đẩy mạnh cải cách tư pháp hiện nay.

Trước đó, TANDTC cũng đã xây dựng Đề án đổi mới trang phục Thẩm phán và Hội thẩm Tòa án nhân dân và nhận được nhiều ý kiến đóng góp của cán bộ trong ngành cũng như các cơ quan ban nghành. Trên cơ sở đó, TANDTC xây dựng dự thảo Nghị quyết của UBTVQH về trang phục đối với Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân; Giấy chứng minh Thẩm phán, Hội thẩm. Dự thảo Nghị quyết cũng đã được các thành viên Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao, các Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự đóng góp ý kiến và vừa qua TANDTC đã hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để trình UBTVQH cho ý kiến.

Trang phục Thẩm phán khi xét xử

Theo đó, dự thảo Nghị quyết quy định: Thẩm phán TAND các cấp được cấp trang phục để sử dụng theo niên hạn, gồm có trang phục xét xử là áo choàng dài tay màu đen (riêng trang phục xét xử của Thẩm phán Tòa Gia đình và Người chưa thành niên là áo choàng dài tay màu da cam), trang phục lễ phục là áo choàng và trang phục làm việc hàng ngày bao gồm quần áo xuân hè là quần âu, áo sơ mi trắng và quần áo thu đông là bộ quần áo veston. Ngoài ra, Thẩm phán còn được cấp: Thắt lưng da; giầy da; bít tất; dép có quai hậu; cà vạt; áo mưa; ô che mưa và cặp đựng tài liệu và tấm biển phù hiệu Tòa án.

So với quy định hiện hành, dự thảo Nghị quyết bổ sung trang phục xét xử của Thẩm phán là áo choàng dài tay màu đen và lễ phục của Thẩm phán là áo choàng cho phù hợp với thông lệ quốc tế và tăng tính uy nghiêm của Thẩm phán; Hội thẩm TAND, khi tham gia xét xử hoặc nghiên cứu hồ sơ tại Tòa án, sử dụng trang phục giống như trang phục làm việc của Thẩm phán. Hội thẩm nhân dân còn được cấp: Thắt lưng da; giầy da; bít tất; dép có quai hậu; cà vạt; áo mưa; ô che mưa và cặp đựng tài liệu. Niên hạn sử dụng trang phục của Thẩm phán và Hội thẩm theo hướng hợp lý hơn về thời hạn cấp cũng như số lượng trang phục, đảm bảo trang phục cấp cho Thẩm phán, Hội thẩm đáp ứng đầy đủ nhu cầu và phù hợp với điều kiện thời tiết, khí hậu từng vùng miền (khu vực miền Nam và khu vực miền Bắc).

UBTP đánh giá các quy định trong dự thảo Nghị quyết được chuẩn bị công phu, nghiêm túc, trên cơ sở căn cứ vào các chủ trương, quan điểm của Đảng về cải cách tư pháp, đổi mới tổ chức và hoạt động của TAND, Luật Tổ chức TAND năm 2014 và Đề án “Đổi mới trang phục Thẩm phán và Hội thẩm TAND”. Về cơ bản hồ sơ đã được chuẩn bị theo quy định tại Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật và đủ điều kiện trình UBTVQH xem xét. Tuy nhiên, cần bổ sung Báo cáo đánh giá tác động của việc đổi mới trang phục Thẩm phán, Hội thẩm TAND trong hồ sơ trình; kinh phí dự kiến; phụ lục bản thiết kế mẫu trang phục xét xử và lễ phục của Thẩm phán, cũng như mẫu trang phục làm việc hàng ngày của Thẩm phán và Hội thẩm làm cơ sở để UBTVQH xem xét, quyết định.

Thường trực UBTP đồng ý với đề nghị của Chánh án TANDTC bổ sung trang phục xét xử của Thẩm phán là áo choàng dài tay màu đen vì Thẩm phán là người trực tiếp tiến hành xét xử nên trang phục phải thể hiện được sự uy nghiêm, trang trọng cũng như cần tính đến yếu tố hội nhập quốc tế. Hiện nay, Thẩm phán sử dụng trang phục làm việc để tiến hành xét xử là chưa thể hiện được tính đặc trưng, khác biệt với trang phục của nhân viên các cơ quan, tổ chức và của người khác.

Một số ý kiến trong UBTP đồng ý với đề nghị của Chánh án TANDTC về trang phục xét xử của Thẩm phán Tòa Gia đình và Người chưa thành niên là áo choàng dài tay màu da cam. Vì theo thông lệ thế giới, màu da cam tượng trưng cho sự hài hòa, thân thiện. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng: Trang phục xét xử của các Thẩm phán Tòa Gia đình và người chưa thành niên là trang phục làm việc hàng ngày của Thẩm phán để thể hiện hình ảnh thân thiện, gần gũi của các Thẩm phán trên công đường đối với người chưa thành niên. Do đó, không quy định áo choàng dài tay màu da cam là trang phục xét xử của Thẩm phán Tòa Gia đình và người chưa thành niên.

Về trang phục làm việc hàng ngày, Thường trực UBTP nhất trí với đề nghị của Chánh án TANDTC. Còn đối với lễ phục của Thẩm phán, để đảm bảo sự đồng bộ trong trang phục của Tòa án các cấp và của các cơ quan tư pháp khác như Công an nhân dân, VKSND…

UBTP nêu ý kiến rằng mẫu mã, màu sắc cụ thể của áo choàng xét xử của Thẩm phán do UBTVQH quyết định cụ thể.