Nhiều người cho đến nay vẫn chỉ biết đến Tôn Ngộ Không trên phim ảnh chuyển thể từ tiểu thuyết nổi tiếng Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân. Người ta cho rằng Tôn Ngộ Không là hình mẫu có thật. Vậy Tôn Ngộ Không là người nước nào?
Nhân vật Tôn Ngộ Không do Lục Tiểu Linh Đồng thủ vai trong Tây Du Ký
Nhiều học giả cho rằng, Tôn Ngộ Không được lấy hình mẫu của Xa Phụng Triều, pháp danh là Thích Ngộ Không.
Sách “Tống cao tăng truyện” chép rõ, Ngộ Không là người Vân Dương Kinh Triệu, tên Phụng Triều, thuộc dòng dõi hoàng tộc Thác Bạt nhà Bắc Ngụy.
Thích Ngộ Không so với Huyền Trang là muộn hơn 40 năm, nhưng địa điểm xuất phát cũng bắt đầu từ An Tây. Sau khi trở về Tây Vực bắt đầu công tác biên dịch và tham gia vào các hoạt động truyền giáo trong nhiều năm, đồng thời để lại nhiều sự tích và truyền thuyết.
Một số học giả nghiên cứu văn học Trung Hoa tin rằng trong quá trình lâu dài của lịch sử câu chuyện về “thỉnh kinh” đã bị lưu lại và biến đổi nhiều. Người dân dần dần đem cái tên Thích Ngộ Không trộn lẫn với cái tên “Hầu Hành Giả” người luôn ở bên cạnh Đường tăng trong truyền thuyết rồi liên hệ lẫn nhau, dần dần hình thành một hình tượng nghệ thuật “Tôn Ngộ Không”.
Họ đưa ra kết luận rằng, nguyên mẫu thực tế của Tôn Ngộ Không trong “Tam Tạng Pháp Sư Truyện”, khi Huyền Trang đi Tây Phương thỉnh kinh lúc nguy nan đã thu nạp đệ tử người Hồ ở Cam Túc tên Thạch Bàn Đà.
Thạch Bàn Đà chính là Hồ Tăng, Hồ Tăng với Hồ Tôn lại có âm thanh tương tự nhau. Dưới sự hướng dẫn của các tư tưởng tôn giáo, “Đường Tăng thỉnh kinh, Hồ Tăng giúp đỡ” có thể dễ dàng bị chuyển thành “Đường Tăng thỉnh kinh, Hồ Tôn giúp đỡ “, từ đó đem đến một bước ngoặt chuyển tiếp trong những câu chuyện về quá trình Huyền Trang thỉnh kinh.
Tôn Ngộ Không trong ngôi đền của Ấn Độ
Tôn Ngộ Không với đại danh lừng lẫy Tề thiên đại thánh “đản sinh” tại một hòn đá tiên nằm trên đỉnh núi của dãy Hoa Quả Sơn thuộc Đông Thăng – Thần Châu – nước Ngạo Lai.
Còn về thân thế nguyên gốc của Ngộ Không trong “Tây Du Ký” có thể kiểm tra rõ ràng. Nhưng trong báo cáo của phương tiện truyền thông Trung Quốc gần đây, các chuyên gia đã thông qua các bức bích họa vẽ “Đường tăng thỉnh kinh đồ” tại hang đá rừng cây du của Cam Túc.
Sau khi tiến hành nghiên cứu đã phát hiện, trong bức bích họa là một người Hồ có quai hàm khỉ môi nhọn luôn theo sát đường tăng chính là nguyên mẫu của Tôn Ngộ Không.
Bài viết cũng đề cập, người khỉ được tìm thấy trong bức vẽ chính là hình tượng nguyên mẫu của Tôn Ngộ Không, tên là Thạch Bàn Đà, quê hương tại thành phố Tỏa Dương- huyện An Tây – tỉnh Cam Túc hiện nay. Vì vậy Tôn Ngộ Không chắc hẳn phải là người Cam Túc.
Nhiều người lại có quan điểm trái ngược và cho rằng nhân vật Tôn Ngộ Không bắt nguồn từ truyền thuyết của Hanuman, một anh hùng khỉ Ấn Độ từ thiên sử thi Ramayana. Hiện trong nhiều ngôi đền của Ấn Độ có hình ảnh "Tôn Ngộ Không" là một người khỉ.
Như vậy, Tôn Ngộ Không xuất xứ từ đâu cho đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi. Là người Hồ ở Cam Túc Trung Quốc hay người Ấn Độ?