Sau 3 ngày xét xử, chiều tối ngày (19/11), HĐXX TAND TP Hồ Chí Minh đã chính thức tuyên án sơ thẩm đối với bị cáo Nguyễn Thành Tài (nguyên Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh), Dương Thị Bạch Diệp (Giám đốc Công ty TNHH Bất động sản Diệp Bạch Dương) và 8 bị cáo khác trong vụ án sai phạm về việc hoán đổi nhà đất số 57 Cao Thắng lấy nhà đất số 185 Hai Bà Trưng.
Nhiều mức án nghiêm khắc
Theo đó, HĐXX đã quyết định tuyên phạt 9 bị cáo cùng về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" gồm: Bị cáo Nguyễn Thành Tài bị tuyên phạt 5 năm tù; bị cáo Lê Văn Thanh, nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban nhân dân Thành phố bị tuyên phạt 2 năm 6 tháng tù.
Hai bị cáo Vy Nhật Tảo, nguyên Giám đốc Trung tâm Ca nhạc nhẹ TP Hồ Chí Minh và Nguyễn Thanh Nhàn, nguyên Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường bị tuyên phạt 4 năm 6 tháng tù.
Hai bị cáo Nguyễn Thành Rum, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Đào Anh Kiệt, nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường bị tuyên phạt mức án 4 năm tù.
Các bị cáo Trần Nam Chan, nguyên Phó Giám đốc Sở Tài chính TP Hồ Chí Minh; Lê Tôn Thanh, nguyên Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Huỳnh Kim Phát, nguyên Phó Chánh Văn phòng UBND Thành phố bị tuyên phạt 3 năm tù treo, thời gian thử thách là 5 năm.
Theo nhận định của HĐXX, các bị cáo nguyên là lãnh đạo, cán bộ của UBND TP Hồ Chí Minh đã thiếu trách nhiệm trong tham mưu, đề xuất, chấp thuận việc hoán đổi tài sản trái quy định của pháp luật, từ đó tạo điều kiện cho bị cáo Dương Thị Bạch Diệp, Giám đốc Công ty TNHH Bất động sản Diệp Bạch Dương chiếm đoạt tài sản nhà nước.
HĐXX nhấn mạnh, thời điểm đó là Phó Chủ tịch UBND Thành phố, bị cáo Nguyễn Thành Tài đã chủ quan tin tưởng cấp dưới, không xác minh pháp lý nhà đất 57 Cao Thắng, không trao đổi với Phó Chủ tịch UBND Thành phố phụ trách lĩnh vực dẫn đến hậu quả của vụ án.
Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Dương Thị Bạch Diệp án chung thân về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Theo HĐXX, dù bị cáo Dương Thị Bạch Diệp không thừa nhận hành vi phạm tội nhưng căn cứ vào lời khai của các bị cáo khác trong vụ án là đều thừa nhận hành vi như cáo trạng đã nêu, phù hợp với lời khai của bị hại có quyền lợi và nghĩa vụ liện quan.
Vụ án còn được chứng minh bằng tài liệu chứng cứ khác như kết luận định giá, các hồ sơ hợp đồng tín dụng đã được thu thập từ nhiều nguồn. Đặc biệt là kết quả giám định chữ ký của bị cáo Diệp tại các hợp đồng thế chấp, hợp đồng tín dụng, các cam kết của Công ty Diệp Bạch Dương với ngân hàng, các văn bản làm việc giữa công ty và ngân hàng và chính các văn bản của chính Công ty Diệp Bạch Dương do bị cáo Diệp ký gửi các đồng chí lãnh đạo Trung ương,..
Từ đó, HĐXX nhận định có đủ cơ sở xác định hành vi phạm tội của bị cáo Dương Thị Bạch Diệp. Bị cáo Diệp đã lợi dụng sự quen biết, ảnh hưởng của mình tới các cán bộ TP Hồ Chí Minh, dùng những thủ đoạn gian dối hết sức tinh vi trong quá trình hoán đổi tài sản để chiếm đoạt tài sản nhà nước.
Về xử lý vật chứng, Hội đồng xét xử tuyên thu hồi tài sản 185 Hai Bà Trưng để UBND Thành phố xác lập lại sở hữu cho nhà nước. Mối quan hệ giữa các bên liên quan đối với tài sản này là một quan hệ pháp luật khác, sẽ được giải quyết nếu các bên có yêu cầu.
Từ đó, HĐXX xem hậu quả của vụ án đã được khắc phục nên không yêu cầu bị cáo Dương Thị Bạch Diệp bồi thường thiệt hại 186 tỷ đồng và xem đó là tình tiết giảm nhẹ một phần mức án cho các bị cáo trong vụ án.
Đây là vụ án sai phạm trong việc hoán đổi nhà đất số 57 Cao Thắng lấy tài sản nhà nước là nhà đất số 185 Hai Bà Trưng. Cụ thể, nhà đất số 185 Hai Bà Trưng (Quận 3) là tài sản Nhà nước được giao Trung tâm Ca nhạc nhẹ (trực thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Hồ Chí Minh, nay là Sở Văn hóa và Thể thao) quản lý và làm trụ sở. Do cơ sở 185 Hai Bà Trưng xuống cấp, năm 2007, Trung tâm Ca nhạc nhẹ đã liên hệ với Công ty Diệp Bạch Dương (do Dương Thị Bạch Diệp làm Giám đốc) để hợp tác đầu tư và nâng cấp trụ sở. Bị cáo Diệp đề xuất hoán đổi nhà đất 57 Cao Thắng (Quận 3) đang thế chấp ngân hàng để lấy mặt bằng 185 Hai Bà Trưng với Trung tâm Ca nhạc nhẹ.
Tuy nhiên, sau khi được cơ quan thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận nhà đất số 185 Hai Bà Trưng, bị cáo Diệp không đưa tài sản này vào ngân hàng để rút giấy chứng nhận nhà đất số 57 Cao Thắng ra, bàn giao, sang tên cho Trung tâm Ca nhạc nhẹ như cam kết. Thay vào đó, bị cáo Diệp tiếp tục dùng nhà đất 185 Hai Bà Trưng thế chấp vay tiền tại Ngân hàng Phương Nam (nay là Sacombank), đến nay không có khả năng trả nợ, khiến Nhà nước mất tài sản là nhà đất số 185 Hai Bà Trưng, gây thiệt hại hơn 186 tỷ đồng.
Trước đó, cuối tháng 3/2021, TAND TP Hồ Chí Minh xét xử sơ thẩm đã tuyên trả hồ sơ, yêu cầu Viện KSNDTC điều tra bổ sung 8 vấn đề, trong đó phần lớn là nội dung xoay quanh việc thế chấp tài sản 57 Cao Thắng của Công ty Diệp Bạch Dương tại Agribank - Chi nhánh TP Hồ Chí Minh.
Tới tháng 5/2021, Viện KSNDTC hoàn tất điều tra bổ sung, chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án cho phía tòa án, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao giữ nguyên quan điểm truy tố các bị cáo như cáo trạng; những tình tiết phát sinh tại phiên tòa đều đã có trong hồ sơ vụ án, không phải tình tiết mới.
Không đồng tình quan điểm của VKS
Trước đó, sau khi bị phía đại diện VKS đề nghị mức án chung thân về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", bị cáo Diệp đã có phần tự bào chữa cho mình.
Theo đó, bị cáo Diệp vẫn cho rằng mình bị khởi tố, bắt giam oan, bị cáo đã bác bỏ toàn bộ quan điểm luận tội của vị đại diện VKS đối với mình. Bị cáo khẳng định mình không lừa đảo ai, và cho rằng các cơ quan tiến hành tố tụng đã dùng những chứng cứ giả mạo để buộc tội oan cho bị cáo.
Bị cáo cho rằng, cáo trạng mô tả hành vi phạm tội của bị cáo như một kẻ lừa đảo chuyên nghiệp, trong khi bị cáo từng là cán bộ nhà nước, được Nhà nước tặng thưởng huy chương nhưng cáo trạng không đề cập đến là thiếu công bằng đối với bị cáo.
Bị cáo Diệp nói đã bị đánh tráo nội dung hợp đồng tín dụng và tài sản. Bà khẳng định tài sản 57 Cao Thắng không hề thế chấp trong hệ thống ngân hàng.
"Nếu tôi thế chấp, phải có giấy nhận nợ. Vậy giấy nhận nợ đâu? Không thể sử dụng hợp đồng giả mà xác định tôi thế chấp. Agribank bắt buộc phải có giấy lĩnh vàng, lĩnh tiền, phải có 5 chữ ký đầy đủ", bị cáo Diệp trình bày.
Theo bị cáo này, những người tham gia làm giả tài liệu không được tòa triệu tập. Về khoản vay 8.700 lượng vàng, bị cáo Diệp cho rằng các cơ quan tiến hành tố tụng đã "khéo léo" đưa vào khoản vay 67.000 lượng vàng, hai khoản vay này không liên quan gì đến nhau.
Bị cáo Diệp đề nghị HĐXX làm rõ tính xác thực của những tài liệu mà VKS dùng để buộc tội đối với bà. "Tôi ở tù 3 năm rồi, đau khổ vô cùng, tôi bị oan!", bị cáo Diệp nhiều lần mất bình tĩnh trong phần tự bào chữa cho mình.