Thuốc vi phạm bị vứt ra đường: Kẽ hở trong giám sát hay sự buông lỏng trách nhiệm của cơ quan quản lý?

Ai giám sát quá trình tiêu hủy lô thuốc vi phạm tại Đà Nẵng?

Câu chuyện hàng trăm vỉ thuốc Cetecocenzitax (Cinnarizin 25mg) bị phát hiện nằm lăn lóc bên tuyến đường Xuân Thiều 21 (quận Liên Chiểu, TP. Đà Nẵng) giữa tháng 6 không chỉ gây xôn xao dư luận vì tính chất bất thường mà còn khiến người ta phải đặt câu hỏi Sở Y tế TP. Đà Nẵng ở đâu trong toàn bộ chu trình quản lý, giám sát, xử lý thuốc vi phạm?

Trước đó, chiều 10/6/2025, người dân tại phường Hòa Hiệp Nam (quận Liên Chiểu, TP. Đà Nẵng) phát hiện hàng trăm vỉ thuốc tân dược bị vứt lăn lóc bên tuyến đường Xuân Thiều 21. Những vỉ thuốc này vẫn còn nguyên tên “Cetecocenzitax 25mg”, hạn sử dụng in rõ đến tháng 8/2026. Thông tin nhanh chóng lan truyền và gây xôn xao dư luận, không chỉ bởi mức độ nghiêm trọng mà còn vì đây là loại thuốc đã bị cơ quan quản lý yêu cầu thu hồi và tiêu hủy từ gần một năm trước.

Theo tìm hiểu, đây là sản phẩm của Công ty Cổ phần Dược Trung ương 3, một trong những doanh nghiệp dược có trụ sở tại Đà Nẵng và đã có quá trình hoạt động lâu năm tại khu vực miền Trung. Loại thuốc bị phát hiện mang số đăng ký VD-20384-13, thành phần Cinnarizin 25mg, được sản xuất ngày 3/8/2023, còn hạn dùng đến 3/8/2026.

Ngày 26/7/2024, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) ban hành Công văn số 2605/QLD-CL yêu cầu thu hồi lô thuốc này trên địa bàn tỉnh Hải Dương do ghi nhận hiện tượng giảm hàm lượng hoạt chất. Lệnh thu hồi được mở rộng trên toàn quốc, và đến ngày 31/7/2024, Công ty Dược Trung ương 3 báo cáo đã thu hồi tổng cộng 189.600 viên.

Không lâu sau đó, ngày 6/9/2024, Cục Quản lý Dược tiếp tục phát đi Công văn số 3007/QLD-CL gửi các Sở Y tế và doanh nghiệp sản xuất, thông báo thu hồi thuốc vi phạm mức độ 3- mức vi phạm liên quan đến an toàn điều trị, cần được tiêu hủy tuyệt đối theo Thông tư 11/2018/TT-BYT.

Tại TP. Đà Nẵng, ngày 10/9/2024, Sở Y tế địa phương này đã có Công văn số 5066/SYT-NVD gửi các cơ sở khám chữa bệnh, nhà thuốc, quầy thuốc, yêu cầu triển khai thu hồi lô thuốc nói trên.

Theo quy định hiện hành, Sở Y tế không chỉ là cơ quan cấp phép hoạt động cho các doanh nghiệp dược mà còn đóng vai trò giám sát toàn diện từ chất lượng sản phẩm, quy trình phân phối, đến cả việc thu hồi và tiêu hủy thuốc vi phạm. Trách nhiệm ấy càng rõ ràng khi một loại thuốc bị xác định không đạt chất lượng đã được yêu cầu thu hồi theo Công văn số 3007/QLD-CL từ tháng 9/2024.

Quy trình tiêu hủy theo đúng sổ sách nhưng… “sai” thực tế

Theo báo cáo giải trình gửi Sở Y tế TP. Đà Nẵng của Công ty Cổ phần Dược Trung ương 3, sau khi hoàn tất thu hồi, công ty đã thành lập hội đồng tiêu hủy thuốc vào ngày 20/8/2024 và tiến hành các bước tiêu hủy sơ bộ tại nhà máy vào ngày 22/8/2024. Phương pháp tiêu hủy bao gồm tháo vỉ, xé bao bì, dùng xe chuyên dụng cán nát, rồi ngâm nước để thuốc không còn khả năng sử dụng. Sau đó, toàn bộ rác dược phẩm được đóng túi chuyên dụng, lưu tại khu vực tạm trữ chờ xử lý.

Đến ngày 23/5/2025, trong quá trình dọn dẹp tổng thể nhà xưởng, Công ty mới làm thủ tục chuyển lượng thuốc này đến nơi xử lý cuối cùng. Tuy nhiên, theo tường trình, Phòng Nhân sự Tổng hợp không liên hệ được với các đơn vị môi trường chuyên trách đã ký hợp đồng trước đó, gồm Công ty TNHH Môi trường Việt Tiến và Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng.

Thay vì báo cáo sự việc lên lãnh đạo hoặc xin chỉ đạo xử lý theo kịch bản dự phòng, bộ phận này tự ý thuê một đơn vị tư nhân không nằm trong danh sách phê duyệt, chuyển thuốc đến Bãi rác Khánh Sơn để “tiêu hủy”. Đáng nói hơn, Hội đồng tiêu hủy của công ty không cử người đi giám sát, cũng không chứng kiến trực tiếp quá trình xử lý tại bãi rác. Chính sự chủ quan này đã mở ra một lỗ hổng lớn khiến lượng thuốc chưa xử lý triệt để bị rò rỉ ra môi trường.

Giải thích của doanh nghiệp càng khiến dư luận thêm lo ngại: do thuốc đã bị ngâm nước, không thể bán phế liệu nên người nhặt rác đã đem vứt lại ven đường. Dù là vô tình hay hữu ý, sự việc này cho thấy chuỗi quy trình xử lý rác thải y tế lẽ ra phải được kiểm soát chặt chẽ đến khâu cuối nhưng lại… nửa vời, để rồi sản phẩm xuất hiện giữa cộng đồng, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và an toàn xã hội.

Tại hiện trường, lực lượng chức năng xác nhận có 14kg vỉ thuốc cùng 84,4kg lọ nhựa rỗng bị bỏ lại. Dưới sự chỉ đạo của chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng, toàn bộ tang vật đã được niêm phong và thu hồi về công ty để xử lý tiếp theo đúng quy trình.

Trong báo cáo gửi Sở Y tế TP. Đà Nẵng, đại diện công ty thừa nhận chưa thực hiện đầy đủ quy trình tiêu hủy, thiếu hợp đồng xử lý chuyên trách, đồng thời để tồn vỉ thuốc chưa ngâm nước, tạo điều kiện cho rò rỉ sản phẩm ra bên ngoài.

Trong vụ việc lần này, điều dư luận quan tâm là Sở Y tế TP. Đà Nẵng đã thực sự theo sát quá trình thu hồi, tiêu hủy lô thuốc Cetecocenzitax của Công ty cổ phần Dược Trung ương 3 như thế nào? Việc giám sát có được thực hiện một cách xuyên suốt, đến khâu cuối cùng? Bởi nếu đúng quy trình được đảm bảo, thì liệu có chuyện sau hơn 240 ngày kể từ khi có lệnh thu hồi, những vỉ thuốc lẽ ra phải được tiêu hủy lại bất ngờ xuất hiện trên một con phố tại TP. Đà Nẵng vào ngày 10/6?

Theo quy định tại Thông tư 11/2018/TT-BYT, việc thu hồi và tiêu hủy thuốc vi phạm phải diễn ra trong vòng 3 - 15 ngày kể từ khi có quyết định và phải được thực hiện dưới sự giám sát của cơ quan có thẩm quyền, đặc biệt đối với thuốc thuộc diện vi phạm mức độ 3- ảnh hưởng đến chất lượng điều trị. Câu hỏi đặt ra là Sở Y tế TP. Đà Nẵng đã thực hiện vai trò giám sát như thế nào trong trường hợp này? Và nếu như không có sự phát hiện tình cờ từ người dân, liệu sai sót này bị phát giác?

Vụ việc không chỉ là sự cố hành chính hay sai lệch nghiệp vụ mà còn là lời cảnh tỉnh đối với toàn ngành y tế, từ doanh nghiệp dược đến cơ quan quản lý địa phương. Bất kỳ một khâu lơi lỏng nào trong giám sát rác thải y tế- đặc biệt là thuốc tân dược còn hạn sử dụng đều có thể dẫn đến hệ lụy lớn: từ ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng, cho đến nguy cơ bị kẻ xấu lợi dụng để tái phân phối thuốc ngoài luồng.

Báo Công lý sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc.