Thi hành án vụ "bầu" Kiên: Nhiều sai phạm nghiêm trọng

THA Hà Nội đã ủy thác cho Chi cục Thi hành án quận 10 TP.HCM (THA quận 10) thi hành án. Từ việc uỷ thác này đã dẫn tới việc thi hành án chưa đúng các quy định pháp luật. Báo điện tử congly.vn đã có cuộc trao đổi với Luật sư Hoàng Đôn Hùng xung quanh việc THA này.

Luật sư Hùng cho biết, THA quận 10 đã kê biên xử lý 3 căn nhà thuộc sở hữu chung của vợ chồng bầu Kiên tại quận 10, quận Phú Nhuận, quận Bình Thạnh, TP.HCM. Quá trình THA bà Đặng Ngọc Lan, vợ Bầu Kiên đã nộp tiền để nhận lại hai căn nhà tại quận 10, quận Bình Thạnh. Riêng căn nhà tại số 5 Hồ Biểu Chánh, quận Phú Nhuận bị THA quận 10 bán đấu giá với giá khởi điểm 29,74 tỷ đồng.

VKSND Tối cao đã chỉ ra nhiều vi phạm nghiêm trọng của Cơ quan THA

Công ty CP đầu tư và thương mại DIC trúng đấu giá với giá 29,8 tỷ đồng, cao hơn giá khởi điểm 60 triệu đồng. Trước và sau khi căn nhà này bị bán đấu giá, bà Lan vợ Bầu Kiên đã có nhiều tố cáo, khiếu nại THA quận 10 về việc không được thực hiện quyền ưu tiên mua, không được tự nguyện nộp tiền để nhận lại căn nhà …

Không có quyền nhận ủy thác

Theo Luật sư Hùng, quy định tại Nghị định số 62 năm 2015 về thi hành án dân sự nêu rõ: Trường hợp người phải thi hành án có nhiều tài sản ở nhiều nơi thì THA thực hiện ủy thác đến nơi có tài sản giá trị lớn nhất. Trên thực tế khi tiếp nhận ủy thác thì THA quận 10 đã không xác định trong 3 tài sản tại TP.HCM (quận 10, quận Bình Thạnh, quận Phú Nhuận) của vợ chồng Bầu Kiên thì tài sản nào có giá trị lớn nhất.

Sau khi được định giá bởi chính THA quận 10, thì tài sản tại quận 10 có giá trị 29,15 tỷ đồng, tài sản tại quận Bình Thạnh có giá trị 42,6 tỷ đồng, tài sản tại số 5 Hồ Biểu Chánh, quận Phú Nhuận (bị bán đấu giá) có giá trị 29,74 tỷ đồng. Như vậy, tài sản tại quận 10 là tài sản có giá trị nhỏ nhất, THA quận 10 không có thẩm quyền tiếp nhận ủy thác thi hành án trong trường hợp này.

Theo quy định pháp luật, khi tiếp nhận uỷ thác, THA Quận 10 phải biết giá trị các tài sản thi hành án để làm căn cứ xem xét việc tiếp nhận uỷ thác có đúng thẩm quyền không. Nếu chưa xác định được giá trị tài sản thi hành án thì phải từ chối tiếp nhận uỷ thác, vì chưa có căn cứ, phải yêu cầu THA Hà Nội (nơi uỷ thác) xác định giá trị tài sản để làm cơ sở xem xét tiếp nhận.

Khi đã nhận uỷ thác, sau khi có kết quả định giá, THA Quận 10 biết rõ về giá trị tài sản tại quận 10 là nhỏ nhất, nhận thấy mình không có thẩm quyền theo luật định, thì phải trả lại hồ sơ, để THA Hà Nội uỷ thác cho cơ quan thi hành án có thẩm quyền.

THA Quận 10 đã tiếp nhận uỷ thác và ra quyết định thi hành án không đúng thẩm quyền. Do việc tiếp nhận uỷ thác không đúng thẩm quyền nên tất cả các quyết định, hành động của THA Quận 10 sau đó đều trái luật.

Tống đạt không hợp lệ

Luật sư Hùng cho biết thêm, nhiều văn bản, thông báo của THA Quận 10 về việc xử lý căn nhà số 5 Hồ Biểu Chánh không được gửi, giao hợp lệ cho bà Lan vợ Bầu Kiên. Sau khi có khiếu nại, tố cáo của bà Lan, có ý kiến của VKS, THA Quận 10 lại nêu đã “tống đạt cho bà Lan bằng cách niêm yết”.

Theo quy định tại Luật thi hành án dân sự thì “Việc niêm yết công khai văn bản thông báo chỉ được thực hiện khi không rõ địa chỉ của người được thông báo hoặc không thể thực hiện được việc thông báo trực tiếp”. Bà Lan có địa chỉ cư trú rõ ràng, có số điện thoại liên lạc nhưng THAquận 10, Thừa phát lại Ba Đình (được THA quận 10 ủy quyền) không hề thông báo việc tống đạt cho bà Lan biết, không có giấy mời bà Lan lên nhận các văn bản, không chứng minh được việc không thể tống đạt cho bà Lan và không có biên bản xác định việc không tống đạt được cho bà Lan. Trong khi đó, bà Lan vẫn cư trú địa chỉ đã đăng ký, không trốn tránh.

Thừa phát lại Ba Đình không được THA Quận 10 uỷ quyền niêm yết và Thừa phát lại Ba Đình cũng không có chức năng niêm yết. Theo quy định tại Nghị định số 61năm 2009, Nghị định 135 năm 2013về tổ chức và hoạt động của thừa phát lại thì“Tống đạt”,“Niêm yết” là các khái niệm khác nhau. Tống đạt là việc giao văn bản, tài liệu, còn Niêm yết là việc thông báo. THA Quận 10 nêu tống đạt bằng cách niêm yết là đánh tráo khái niệm.

Có cơ sở để khẳng định, việc tống đạt các văn bản của THA Quận 10 cho bà Lan là không hợp lệ. Chính vì nguyên nhân này, bà Lan đã không thực hiện được các quyền hợp pháp của mình.

Định giá bất động sản trên giấy?

Cũng theo Luật sư Hùng, khi định giá tài sản, THA quận 10 và Công ty định giá đã không xác định hiện trạng thực tế của tài sản, vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật về thẩm định giá. THA Quận 10 cho rằng đã xác định hiện trạng “bên ngoài” nhà, đất tại số 5 Hồ Biểu Chánh, phường 12, quận Phú Nhuận giống như hiện trạng trong giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở.

Theo quy định pháp luật thì khi thẩm định giá tài sản bắt buộc phải khảo sát thực tế, thu thập thông tin về tài sản. Theo Tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam ban hành kèm theo Thông tư số 28 năm 2015 của Bộ Tài chính thì khi khảo sát thực tế, thu thập thông tin với bất động sản, bắt buộc người thẩm định phải vào trong nhà khảo sát thực tế, hiện trạng, đo vẽ diện tích, chụp ảnh tài sản toàn cảnh và chi tiết, thu thập số liệu, đánh giá chất lượng của tài sản định giá.

Việc THA quận 10, tổ chức định giá không vào bên trong nhà để xác định hiện trạng tài sản, thu thập số liệu, đánh giá chất lượng công trình xây dựng, mà chỉ dựa vào “bên ngoài” để thẩm định giálà trái quy định của pháp luật thẩm định giá. Không vào bên trong nhà thì làm sao có thể xác định được hiện trạng, đánh giá được chất lượng xây dựng nhà còn lại như thế nào để định giá. Diện tích đất, diện tích xây dựng, chất lượng xây dựng phải được xác định tại thời điểm định giá, không thể định giá một tài sản ở hiện tại nhưng lại căn cứ vào bề ngoài “phù hợp” với giấy tờ, thông tin trong quá khứ.

Chính vi phạm này đã dẫn tới việc định giá thiếu 51.2 m2 diện tích đất, gây thiệt hại nghiêm trọng cho vợ chồng Bầu Kiên.

VKSND Tối cao "tuýt còi"

Về vụ việc này, ngày 01/12/2016, VKSND Tối cao có công văn nêu rõ: Cơ quan thi hành án dân sự có nhiều vi phạm, trong đó có những vi phạm có tính chất nghiêm trọng như: Không xác minh đầy đủ tài sản thi hành án, dẫn đến việc kê biên, bán đấu giá vượt quá bản án tuyên; việc giao văn bản, quyết định về thi hành án cho đương sự không đúng quy định của pháp luật, làm ảnh hưởng quyền lợi của đương sự trong việc định đoạt tài sản kê biên; tài sản bị kê biên là tài sản thuộc sở hữu chung nhưng chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục để đảm bảo quyền lợi của đồng sở hữu… VKSND Tối cao chỉ đạo VKSND TP.HCM yêu cầu Cơ quan thi hành án dân sự huỷ bỏ kết quả bán đấu giá tài sản, tổ chức lại việc thi hành án đúng quy định pháp luật. VKSND TP.HCM khẳng định việc THA Quận 10 tiếp nhận uỷ thác, ra quyết định thi hành án và tổ chức thi hành án là không đúng thẩm quyền, không đúng quy định pháp luật.

Đối chiếu với các quy định pháp luật, các sai phạm của THA quận 10 là rõ ràng, nghiêm trọng. Các sai phạm này gây thiệt hại cho vợ chồng "bầu" Kiên. Gần một năm trôi qua, đến nay người phát ngôn của Bộ Tư Pháp cho biết vẫn đang “xem xét, làm rõ”.