Thầy thuốc giữa núi rừng

Chữa được nhiều bệnh mới phát

Tên tuổi La Chí Thái được rất nhiều người trong và ngoài tỉnh biết đến như một thầy thuốc ưu tú của buôn làng về tài năng chữa bệnh bằng thuốc cây rừng và đức độ hơn người.

Tôi vượt gần 100 km tìm đến nhà thầy thuốc La Chí Thái trong một sáng đầu hè 2012. Con đường đến buôn Xí Thoại không khó nhưng buổi sáng sương mù bao phủ dày đặc giữa trập trùng núi non. Qua những lần hỏi thăm, tôi nhận ra nhà già Thái ngay khi thấy một ông già to khỏe, mái tóc hoa râm đang ngồi dưới hiên nhà dặt những bó rễ cây. Câu chuyện giữa tôi và ông nồng ấm bên ấm nước trà, ông kể chuyện chữa bệnh cứu người và cho tôi xem những cuốn sổ dày cộm cũ mới ghi chi chít tên những bệnh nhân đã từng đến đây chữa bệnh.

Trước kia, già Thái đi bộ đội tham gia kháng chiến từ năm 1960 đến năm 1975. Nhờ học được những bài thuốc quý chữa bệnh từ cây rừng của người cha và người bác ruột nên trong khoảng thời gian dài đi bộ đội đó, già Thái đã có hơn 10 năm làm y tá tại nhà thương Trúc Bạch (Bệnh viện tỉnh Phú Yên thời chống Mỹ, đóng bí mật ở vùng núi cao). Lúc bấy giờ thuốc Tây quá hiếm, anh y tá bộ đội Thái đã vận dụng những bài thuốc gia truyền kết hợp với Tây y cùng với các y bác sỹ ở đây đã chữa khỏi bệnh cho rất nhiều người. Đất nước giải phóng, La Chí Thái về lại buôn làng sống bằng nghề lao động và hái thuốc chữa bệnh cho dân. Già Thái kể: “Cách đây 30 năm, buôn Xí Thoại, xã Xuân Lãnh này được coi như một vùng heo hút, cả năm trời không có một chiếc xe đến đây. Người dân trong xã bệnh thì đến tôi lấy thuốc uống chứ làm gì biết đến bệnh viện với thuốc Tây”. Thời bây giờ, ông Thái chữa bệnh là cách làm phước để cứu người chứ không hề có tiền bạc, ai nhớ ơn thì đem cho con gà, trái bí, bó củi. Mấy mươi năm trôi qua, được nhiều người khen ngợi nên tên tuổi của ông đã vang xa. Và, cũng trong thời gian dài kinh nghiệm, nghiên cứu tìm tòi, tay nghề của ông đã được nâng cao, được nhiều người khâm phục.

Thầy thuốc Thái đang chuẩn bị bốc thuốc
 

Qua kinh nghiệm bản thân, ông Thái cho rằng: Những người sống ở vùng biển thường đau khớp, đau lưng, đái tháo đường, đau thần kinh tọa, tê nhức; những người sống ở vùng nông thôn thường mắc bệnh gan, phổi, bướu cổ, ngộ độc thức ăn, sỏi thận… Dù bất kỳ bệnh nào nhưng với điều kiện là phải đến sớm, ông dùng thuốc hàng trăm loại cây rừng là có thể điều trị khỏi với thời gian uống chừng 5 đến 30 ngày, tùy theo bệnh.

Chữa khỏi cả những bệnh khó

Trong những cuốn “bệnh án” ghi tên hàng ngàn người bệnh từ khắp các tỉnh thành đã đến đây chữa bệnh, số bệnh nhân mắc chứng viêm gan và suy thận là nhiều nhất. Già Thái ghi chép cẩn thận từ họ tên, tuổi, địa chỉ, chứng bệnh, thời gian được điều trị và cả số điện thoại liên lạc của người bệnh. Có người ở trong tỉnh, có người ở tận Hà Nội, Hải Dương, Đà Nẵng, Đồng Nai, Sài Gòn… Đa số họ đến đây vì đi xét nghiệm máu biết mình bị bệnh viêm gan, viêm thận, uống thuốc Tây dài ngày rồi mà bệnh vẫn không giảm. Khi bệnh nhân đến, ông chỉ nhìn sắc diện, sờ bụng, bấm mạch là đã chẩn đoán được bệnh viêm gan hoặc suy thận. “Độc chiêu” trong phác đồ điều trị hai căn bệnh này khác nhau nhưng có điểm giống là dùng thuốc tổng hợp nhiều loại rễ cây mà chính bản thân ông đã lặn lội cả ngày đường đến vùng núi Chư Pan, giáp ranh tỉnh Đăk Lăk để lấy. Ông cho biết: “Già rồi nhưng cứ mỗi tháng, tôi phải đi núi ít nhất hai lần để lấy thuốc quý. Các loại thuốc bình thường khác có thể thuê người trong làng lấy rồi trả tiền công cho họ”. Thuốc quý sau khi được lấy về phải dạt nhỏ, phơi khô và qua chế biến theo công thức bí quyết gia truyền. Đặc điểm của thuốc này đắng, thường mỗi bệnh nhân chỉ uống khoảng 10 thang trong 30 ngày sẽ hết bệnh, ai nặng hơn thì có thể bổ sung 5 thang nữa.

Chữa được bệnh, nổi tiếng cả nước nhưng không vì thế mà lão y này bắt chẹt bệnh nhân. Hiện nay, mỗi thang thuốc ông chỉ lấy khoảng 20.000 đồng, những bệnh nhân nghèo khổ có khi ông cho, không lấy tiền. Ông không nhận bệnh nhân điều trị tại nhà dài ngày. Căn nhà ông không rộng, nhiều người ở xa quá, lỡ đường già cũng cho ở lại, vợ con phục vụ cơm nước không hề lấy tiền. Chính vì tài năng đức độ mà mỗi ngày có ít nhất vài bệnh nhân tìm đến vùng núi xa xôi này để bốc thuốc.

Ngoài độc chiêu viêm gan, suy thận, thầy Thái còn cho biết có những bài thuốc quý về chữa bệnh phụ nữ sau sinh. Từ thời phụ nữ các dân tộc thiểu số còn đẻ ở chòi, ở suối, đến nay đẻ ở nhà, ở trạm y tế, bệnh viện họ đều nhờ ông hái thuốc cho uống. Toa thuốc này là những loại lá cây trong rừng. Sau khi đẻ 3 ngày, mỗi người uống chừng 2 lần, tắm 2 lần thì ngày thứ 5, thứ 6 có thể ra đồng lao động mà sau này không bao giờ mắc các bệnh phụ nữ như sản hậu, huyết trắng, sa tử cung...

Con cháu thành đạt là niềm hạnh phúc của gia đình. Tuy nhiên, khi hỏi về chọn người để sau này nối nghiệp thầy thuốc buôn làng như ông thì ông có vẻ lo lắng. Ông Thái cho biết: Trong 3 người con, Những là người chịu khó học nghề gia truyền của ông, đến giờ này anh đã biết nhiều loại thuốc nhưng đang bận công tác nên không có thời gian ở nhà. Ông cũng đã từng chọn một số người trong họ để truyền nghề nhưng đến nay không có ai làm được. Ông Thái cho rằng, lớp sau này không thể làm được là vì họ không chịu khó học hỏi mà chỉ lo làm ăn, kiếm sống. Đây cũng chính là điều mà ông trăn trở nhất hiện nay.

Đào Tấn Trực