Thanh tra Chính phủ chỉ đạo xử lý sai phạm về đất đai tại TP.HCM

Nhiều doanh nghiệp bị “điểm mặt”

Tại kết luận 757/KL-TTCP vừa ban hành, Thanh tra Chính phủ đã chỉ rõ hàng loạt sai phạm tại các dự án bất động sản, khu công nghiệp trên địa bàn TP.HCM. Đồng thời kiến nghị UBND TP.HCM chủ trì, xem xét xử lý theo thẩm quyền hoặc đề xuất xử lý theo quy định của pháp luật đối với hơn 2.054 tỉ đồng, hơn 6 triệu USD và hơn 463.900 m² nhà đất. Trong đó, Thanh tra Chính phủ chỉ đạo thu hồi về ngân sách Nhà nước 17,629 tỷ đồng. Đồng thời, UBND Thành phố chủ trì xem xét, xử lý theo thẩm quyền, hoặc đề xuất xử lý đối với 2.036,601 tỷ đồng, 6.037.829,5 USD và 463.964,24m2 đất.

Cụ thể, trong Kết luận Thanh tra, các doanh nghiệp bị nêu tên, gồm có: Công ty Đầu tư xây dựng và Kinh doanh cơ sở hạ tầng KCN tập trung Tân Tạo (ITACO); Công ty Vạn Phát Hưng; Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Công ty cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79; Công ty TNHH MTV Dịch vụ và du lịch Hải Thành; Công ty Xây dựng Hàng không ACC; Công ty TNHH Tiến Phước, Công ty 990; Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Thành phố; Công ty TNHH Đầu tư và phát triển Bất động sản Nova Phúc Nguyên.

Công ty Đầu tư xây dựng và Kinh doanh cơ sở hạ tầng KCN tập trung Tân Tạo (ITACO) là một trong những đơn vị bị Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm nhất.

Tại KCN Tân Tạo hiện hữu

Thanh tra Chính phủ cho biết ITACO chưa lập và trình đề án tổng thể về phát triển các công trình kết cấu hạ tầng trong KCN hiện hữu; chưa báo cáo về nhu cầu phát triển các công trình kết cấu hạ tầng ngoài KCN hiện hữu theo quy định tại Điểm a, Khoản 2, Điều 14 Nghị định số 36/NĐ-CP ngày 24/4/1997 của Chính phủ.

ITACO chỉ thực hiện đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng từng phần tại các vị trí đất cho thuê mà không đầu tư xây dựng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật như: tuyến đường số 1; trồng cây xanh tập trung dọc tuyến đường song song với quốc lộ 1A, ven Rạch nước lên xen kẽ với các công ty đầu mối kỹ thuật... là chưa thực hiện đúng quy định tại Điểm b, Khoản 2, Điều 14 Nghị định số 36/CP ngày 24/4/1997 của Chính phủ.

Thanh tra Chính phủ khẳng định Ban Quản lý KCNđã cho phép ITACO điều chỉnh quy hoạch không đúng thẩm quyền, theo đó, ITACO tự chia tách, điều chỉnh quy hoạch một số khu đất để cho các đơn vị thuê, chuyển nhượng lại đất hoặc sử dụng đất không đúng mục đích so với quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2000 đã được Bộ xây dựng phê duyệt tại Quyết định số 592/1997/QĐ-BXD ngày 15/12/1997 với tổng diện tích 106.190 m2, thu lợi 107.672,894 triệu đồng, vi phạm quy định tại Điểm c, Khoản 3.3, Mục 3 Quyết định số 592/1997/QĐ-BXD ngày 15/12/1997 của Bộ Xây dựng,

Ban Quản lý KCN Thành phố có Văn bản số 444/BQL-XD&MT ngày 03/5/1999 chấp nhận điều chỉnh quy hoạch 95.779 m2 đất không đúng thẩm quyền tại các khu đất quy hoạch để đầu tư hạ tầng KCN (như: nhà máy xử lý nước thải, bãi rác công nghiệp, bể nước ngầm, trạm bơm điện, đường số 1.…) thành đất công trình công nghiệp để cho thuê hoặc đầu tư xây dựng các hạng mục công trình không đúng mục đích sử dụng đất theo quy hoạch được duyệt, thu lợi 98.112,341 triệu đồng và 233.819 USD.

ITACO bị chỉ ra sai phạm tự chia, tách một số khu đất đã được quy hoạch xây dựng bãi rác công nghiệp, kho tàng, bến bãi, trồng cây xanh tập trung để cho các doanh nghiệp thuê lại hoặc tự đầu tư sử dụng vào mục đích khác với tổng diện tích 10.446 m2 đất, thu lợi 9.559,66 triệu đồng ITACO ký hợp đồng cho các nhà đầu tư thuê lại đất có thời hạn đến năm 2047 hoặc đến năm 2050, tuy nhiên, đến thời điểm tháng 9/2017 đã có đến 07 nhà đầu tư thuê đất, nhưng sau nhiều năm không triển khai đầu tư xây dựng, không xin gia hạn sử dụng đất nhưng không được UBND Thành phố và Ban Quản lý KCN kiểm tra, xem xét, xử lý với tổng diện tích khoảng 117.774,24 m2 như: Công ty TNHH SXKD Hai Thành 6.921,82 m2; Công ty Việt Nam Kỹ nghệ Súc sản (Vissan) 50.000 m2; Công ty Dệt Sài Gòn 30.009 m2; DNTN Thương mại Minh Kim Long 6.010,79 m2; Công ty TNHH Phát Hải 5.100m2; Công ty TNHH Sản xuất TM - DV XNK Minh Hoàng 5.451,71 m2; Công ty TNHH Việt Nam Paiho 14.280,92 m2, vi phạm quy định tại Điều 15 Nghị định số 36/CP ngày 24/4/1997 của Chính phủ.

Ban Quản lý KCN đã cấp phép xây dựng cho một số nhà đầu tư vượt số tầng so với quy hoạch được Bộ xây dựng phê duyệt tại Quyết định số 592/1997/QĐ-BXD ngày 15/12/1997 như: Công ty cổ phần S.P.M được xây dựng nhà máy tại lô đất số 51-53 đường số 2 vượt 02 tầng; Công ty cổ phần Khai thác và Phát triển Kho vận Tân Tạo được xây dựng Trụ sở văn phòng điều hành 06 tầng vượt 02 tầng tại lô số 60A Đường số 2 và Công ty TNHH Việt Nam Paiho xây dựng nhà máy 06 tầng, vượt 04 tầng tại lô đất số 30-32-34 Đường số 3.

Công tác quản lý, bảo vệ môi trường còn nhiều vi phạm các quy định của Nhà nước và Bộ Tài nguyên và Môi trường như: chưa báo cáo và đầu tư đây đủ về diện tích trồng cây xanh trong vành đai bảo vệ; chưa có thiết bị đo lưu lượng nước thải đầu vào ở các nhà máy xử lý nước thải tập trung; chưa có kế hoạch phòng ngừa sự cố môi trường...

Tại KCN Tân Tạo mở rộng

Ngày 12/5/2000, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 437/QĐ-TTg phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng KCN Tân Tạo mở rộng; theo đó, ngày 16/8/2000, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 752/TTg thu hồi 232,1 ha đất, trong đó, giao 215,7 ha cho Công ty Tân Tạo là chủ đầu tư xây dựng KCN với thời gian thuê là 50 năm. Chủ đầu tư đã cho các nhà đầu tư thuê lại 97 hạ (đạt tỷ lệ 80,42%). Qua thanh tra thấy:

Công ty Tân Tạo cho 51 nhà đầu tư thuê 78 lô đất trước ngày 01/01/2006 với diện tích 457.806,8 m2 theo hình thức trả tiền một lần cho cả thời gian thuê, thu được 477.593 triệu đồng và 885.437,5 USD; giai đoạn từ sau ngày 01/01/2006 đến trước ngày 01/7/2014 (trước thời điểm Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực) đã cho 42 nhà đầu tư thuê 49 lô đất với tổng diện tích 348.372,8 m2 cũng theo hình thức thu tiền một lần, đã thu 564.359 triệu đồng và 4.918.573 USD. Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra, Công ty Tân Tạo chưa thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước (chậm hơn 3 năm) theo các quy định tại điểm b, c, Khoản 9, Điều 3 Nghị định số 135/2016/NĐ-CP ngày 09/9/2016 của Chính phủ và Khoản 2, Điều 210 Luật Đất đai 2013.

• Tương tự, Công ty Tân Tạo được Sở Địa Chính - Nhà đất thành phố Hồ Chí Minh (nay là Sở Tài nguyên và Môi trường) ký hợp đồng số 14396/HĐ-GTÐ cho thuê 2.157.346 m2 đất theo hình thức trả tiền hàng năm, nhưng Công ty đã cho 05 nhà đầu tư thuê lại đất trong giai đoạn từ 01/7/2014 đến thời điểm tháng 9/2017 theo hình thức thu tiền một lần cho cả thời gian thuê, đã thu 142.599 triệu đồng, vi phạm quy định tại Khoản 2, Điều 149 Luật Đất đai năm 2013. Mặc dù vậy, Công ty Tân Tạo cũng không thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước theo quy định tại Khoản 2, Điều 210 Luật Đất đai năm 2013.

Ngày 02/01/2002, Bộ Xây dựng có Quyết định số 03/QD-BXD về việc phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2000 KCN Tân Tạo mở rộng với tổng diện tích 255 ha, giảm 07 ha so với Quyết định số 437/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, ngày 26/02/2002, UBND Thành phố đã có Văn bản số 416/VP- ĐT cho phép chủ đầu tư dành 17,7 ha trong phạm vi quy hoạch KCN Tân Tạo mở rộng để xây dựng khu tái định cư và hoán đổi đất cho các hộ dân trước khi được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận điều chỉnh quy hoạch tại Văn bản số 1043/TTg-CN ngày 27/7/2005.

Đến ngày 4/4/2008, UBND Thành phố Hồ Chí Minh có Quyết định số 1512/QĐ-UBND về việc phê duyệt đồ án điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/2000 KCN Tân Tạo mở rộng với diện tích 204,58 ha, điều chỉnh giảm 0,72 ha so với Quy hoạch chi tiết số 03/QĐ-BXD ngày 02/01/2002 của Bộ Xây dựng và giảm 7,72 ha (262 ha - 49,7ha - 204,58 ha) so với Quyết định số 437/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; đồng thời, phê duyệt điều chỉnh diện tích đất kho bãi từ 2,8345 ha xuống còn 1,24 ha (giảm 1,5945 ha), đất cây xanh, kênh rạch từ 21,3337 ha xuống còn 17,66 ha (giảm 3,6737 ha), đất xây dựng công trình đầu mối hạ tầng kỹ thuật từ 2,9276 ha xuống còn 2,22 ha (giảm 0,7076 ha) và phê duyệt điều chỉnh bổ sung 10,55 ha làm trung tâm đào tạo dạy nghề không có trong quy hoạch chi tiết số 03/QĐ-BXD ngày 02/01/2002 của Bộ Xây dựng. Việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch của UBND Thành phố như trên là không đúng quy định tại Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07/02/2005 của Chính phủ, Khoản 3, Điều 14 Nghị định số 29/2008 /NĐ-CP ngày 14/3/2008 của Chính phủ và không phù hợp với quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ, Bộ xây dựng phê duyệt.

Ngoài ra, UBND Thành phố còn có Văn bản số 5090/VP-ĐTMT ngày 29/6/2013 chấp thuận chủ trương điều chỉnh giảm diện tích KCN Tân Tạo mở rộng, chấp thuận cho Công ty cổ phần Đầu tư Việt Nam đầu tư xây dựng coogn trình tạm để làm bãi đậu xe trên phần tích hợp 7.332,3 m2 đã được tách khỏi KCN khi chưa có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng, vi phạm quy định tại Khoản 3, Điều 14 Nghị định số 29/2008/NĐ-CP ngày 14/3/2008 của Chính phủ. Đến ngày 24/7/2014, Thủ tướng Chính phủ mới có Văn bản số 1300/TTg-KTN đồng ý điều chỉnh giảm diện tích KCN Tân Tạo mở rộng xuống còn 182,55 ha.

Tại khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi, Công ty thương mại Củ Chi và Công ty Cổ phần Bia rượu nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) ký Hợp đồng số 04/HĐCT ngày 1/6/2004 thuê 50 ha để xây dựng và vận hành nhà máy sản xuất bia thời hạn 43 năm, Sabeco đã thanh toán toàn bộ số tiền thuê đất hơn 188 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra, Sabeco mới đầu tư và sử dụng khoảng 26 ha, diện tích còn lại chưa đưa vào sử dụng trong suốt 9 năm nhưng không xin gia hạn thời gian sử dụng đất. Thanh tra Chính phủ xác định việc này đã vi phạm điều 15, Nghị định số 36/1997 của Chính phủ, gây lãng phí đất và tiền thuê đất đã thanh toán khoảng 18 tỷ đồng.

Với khu công nghiệp Vĩnh Lộc, hơn 20 năm vẫn chưa xong giải phóng mặt bằng, chưa đầu tư xây dựng hoàn chỉnh hạ tầng Khu công nghiệp theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt, mà chỉ đầu tư từng hạng mục công trình để cho thuê.

Chưa kể, chủ đầu tư đã và đang sử dụng một số khu đất không đúng mục đích so với quy hoạch được duyệt, dùng một phần đất kho tàng cho Công ty thuốc lá Bến Thành thuê xây dựng nhà máy sản xuất, sử dụng đất cây xanh xây dựng nhà máy xử lý nước thải... Cho Công ty Cổ phần Hoàng Quỳnh xây dựng nhà máy bia công suất 100 triệu lít/năm nhưng không có giấy phép xây dựng, xây dựng không đúng với các tiêu chí quy hoạch được duyệt... 

Từ kết quả thanh tra nêu trên, Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND Thành phố có biện pháp giải quyết và xem xét, xử lý đối với các đơn vị, cá nhân, doanh nghiệp có vi phạm đã được phát hiện, truy thu tiền sử dụng đất, thu hồi ngay các khoản thu không hợp pháp từ các hành vi vi phạm pháp luật, trong đó, yêu cầu chủ đầu tư sớm khắc phục triệt để các vi phạm, nhất là vi phạm liên quan đến việc thực hiện quy hoạch, sử dụng đất không đúng mục đích, xây dựng công trình không đúng quy hoạch được duyệt... theo đúng quy định của pháp luật; kiểm tra để xử lý việc quản lý, sử dụng 17,7 ha đất tái định cư, tránh thoát tài sản của nhà nước.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng giao Ủy ban nhân dân TP.HCM chỉ đạo và tổ chức kiểm điểm trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với tập thể, cá nhân có liên quan. Trường hợp vượt thẩm quyền hoặc có dấu hiệu hình sự thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định.