Tác động của đại dịch COVID-19 đến chuỗi cung ứng toàn cầu: Hàm ý chính sách cho Việt Nam

Tọa đàm được tổ chức theo hình thức kết hợp trực tiếp và trực tuyến, thảo luận về những tác động sâu sắc của đại dịch COVID-19 đến chuỗi cung ứng toàn cầu, lĩnh vực logistics của Việt Nam và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay. Trên cơ sở đó, các khuyến nghị phù hợp được đề xuất.

Tại tọa đàm, PGS. TS. Trần Đình Thiên đã phân tích các tác động của đại dịch COVID-19 đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, đại dịch đã làm bộc lộ những hạn chế của chuỗi cung ứng toàn cầu hiện nay, cụ thể, “sự lệ thuộc kinh tế toàn cầu vào một điểm, một khâu, một địa phương khiến cho nền kinh tế trở nên dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết”.

Đại diện một doanh nghiệp vận tải cho biết các biện pháp dẫn đến hạn chế vận tải đường bộ như kiểm soát, cách ly, giãn cách hay hạn chế hoạt động của vận tải hàng không như xét nghiệm đội bay, hộ chiếu vaccine, phương án nối chuyến đã dẫn đến sự gián đoạn chuỗi cung ứng, gây thiếu hụt lao động, gia tăng chi phí và ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Theo TS. Trần Toàn Thắng – Trưởng ban Dự báo Kinh tế Ngành và Doanh nghiệp, Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế - Xã hội Quốc gia, COVID-19 đã thúc đẩy sự dịch chuyển chuỗi cung ứng vốn đã diễn ra trước khi đại dịch bùng phát theo bốn phương thức: chuyển sản xuất về gần, đa dạng hóa, khu vực hóa, và nhân rộng chuỗi giá trị toàn cầu (GVC).

Bình luận về các thông tin và nhận định mà các diễn giả đã chia sẻ, GS. TS. Heribert Dieter, Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế và an ninh, CHLB Đức, nhận định trở ngại chính đối với sự phục hồi của chuỗi cung ứng là chi phí vận chuyển. Ông Dieter cho biết, chi phí vận chuyển container từ Đông Á sang châu Âu đã tăng gần 10 lần.

Theo ông, sự chuyển dịch của chuỗi cung ứng sẽ tạo ra những cơ hội cho một số nền kinh tế như Việt Nam hay Ấn Độ. Tuy nhiên, các tác động tiêu cực đến chuỗi cung ứng sẽ tiếp tục kéo dài và chi phí vận chuyển sẽ khó quay lại mức bình thường trước năm 2023 hay 2024.

PGS. TS. Nguyễn Anh Tuấn, Phó Viện Trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược Ngoại giao, Học viện Ngoại giao Việt Nam cho rằng “Quá trình chống dịch phải lưu ý tới ổn định xã hội và ổn định nền kinh tế bởi dịch bệnh không chỉ là khủng hoảng y tế mà còn liên quan tới an sinh xã hội của người dân và doanh nghiệp. Chiến lược phòng chống dịch COVID-19 phải đi kèm chiến lược dịch vụ logistics một cách thống nhất, có phương án chuẩn bị kỹ trước khi giãn cách, tránh làm một cách đột ngột, bất ngờ.”

Từ việc phân tích và thảo luận về những tác động của đại dịch đối với chuỗi cung ứng, các diễn giả đã đưa ra các khuyến nghị nhằm hướng đến việc giải quyết hiệu quả các thách thức trong đại dịch và sự phục hồi sau đại dịch của tổng thể nền kinh tế, lĩnh vực logistic và các ngành nghề liên quan.

Cụ thể, đó là các khuyến nghị: đổi mới cách tiếp cận và tư duy về vấn đề chuỗi cung ứng; lập kế hoạch, kịch bản cho các phương án phù hợp với tình hình dịch bênh; thực hiện nhanh chóng và rộng rãi các biện pháp hỗ trợ phục hồi sau đại dịch.

Nói về triển vọng đối với nền kinh tế Việt Nam và mối quan hệ giữa CHLB Đức và Việt Nam, ông Florian Feyerabend, Trưởng đại diện Quỹ Konrad-Adenauer-Stiftung tại Việt Nam phát biểu: "Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất trong khối ASEAN của Đức và cũng là lựa chọn hàng đầu trong những điểm đến đầu tư ở khu vực này”.

Ông Feyerabend nói: “Nhắc đến Việt Nam, một tờ báo hàng đầu của Đức đã phân tích các cơ hội của đất nước trong bối cảnh mới qua bài viết có tiêu đề “Công xưởng của Thế giới không giao hàng” (“Die Fabrik der Welt liefert nicht"). Khi các biện pháp giãn cách được dỡ bỏ và chiến dịch tiêm chủng được đẩy mạnh, một thời kỳ bình thường mới sẽ bắt đầu với các động lực kinh tế được tái khởi động. Tôi tin rằng Việt Nam sẽ luôn là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là nước Đức…”.

Kết luận buổi tọa đàm, GS.TS. Phạm Quang Minh, Tổng biên tập Tạp chí Khoa học Xã hội và Nhân văn đã tổng kết những chia sẻ của các diễn giả và nhận định về mức độ tác động của đại dịch Covid-19. Theo ông, đại dịch COVID-19 cho thấy “chúng ta bị chia rẽ và cô lập như thế nào vì một con virus bé nhỏ vô hình”, nhưng cũng cho thấy “chúng ta đã kết nối với nhau, phụ thuộc vào nhau chặt chẽ như thế nào”.