Phát huy tiềm năng, lợi thế các di sản thế giới, di tích tiêu biểu của Hải Phòng

Hải Phòng là thành phố cảng biển năng động lớn nhất miền Bắc, là trung tâm kinh tế, công nghiệp, chính trị, văn hóa, y tế, giáo dục, khoa học, thương mại và công nghệ quan trọng của vùng Duyên hải Bắc Bộ; là thành phố lớn thứ 3 của cả nước. Không chỉ có thế mạnh phát triển kinh tế, Hải Phòng còn sở hữu một kho tàng di sản văn hóa phong phú, hệ thống di sản văn hóa với mật độ cao; là địa phương có bề dày lịch sử, truyền thống văn hóa gắn với những phong tục tốt đẹp.

Từ những di tích lịch sử mang dấu ấn hào hùng của dân tộc đến các công trình kiến trúc cổ kính, tất cả đều là những tài sản vô giá, tạo nên vùng đất giàu bản sắc riêng biệt của thành phố. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển mạnh mẽ của kỷ nguyên mới, việc khai thác, phát huy tiềm năng, lợi thế của các di sản thế giới và di tích tiêu biểu không chỉ là nhiệm vụ bảo tồn mà còn là một chiến lược quan trọng để thúc đẩy kinh tế - xã hội, định vị thương hiệu du lịch Hải Phòng.

Thành phố hiện có 3.981 di tích, trong đó có 02 di sản thế giới (di sản thiên nhiên Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà và di sản văn hóa Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc), 09 di tích, cụm di tích quốc gia đặc biệt, 257 di tích quốc gia, 722 di tích cấp thành phố và có 33 bảo vật quốc gia. Trong đó nổi bật là Danh lam thắng cảnh Quần đảo Cát Bà, Di tích kiến trúc nghệ thuật và danh thắng Côn Sơn - Kiếp Bạc, An Phụ - Kinh Chủ - Nhẫm Dương, Di tích Bạch Đằng Giang và các di tích kiến trúc nghệ thuật như đình Kênh, đình Khinh Dao, Nhà hát thành phố…

Về di sản văn hoá phi vật thể, Hải Phòng là một trong những địa phương có 02 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh, đó là: Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt (di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại) và Hát Ca trù (di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp) cùng với 24 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và 1.289 lễ hội. Các di sản, di tích của Hải Phòng đang trở thành điểm đến hấp dẫn du lịch, đóng góp tích cực vào tăng trưởng dịch vụ, thương mại, kinh tế thành phố.

Không chỉ hấp dẫn bởi các điểm đến là di tích lịch sử văn hóa, việc khai thác, phát huy giá trị độc đáo của các lễ hội truyền thống tiêu biểu đặc sắc cũng được thành phố quan tâm. Nếu như các địa phương vùng đồng bằng Bắc bộ, lễ hội thường diễn ra vào dịp đầu năm thì tại Hải Phòng, xuân thu nhị kỳ gần như mùa nào cũng có những lễ hội đặc sắc. Đây chính là những tài nguyên du lịch văn hóa tiêu biểu, độc đáo, góp phần nâng cao sức hấp dẫn, từng bước thúc đẩy du lịch văn hóa thành phố…

Tuy nhiên, việc khai thác, phát huy tiềm năng, lợi thế của các di sản văn hóa trên địa bàn thành phố còn chưa tương xứng, công tác bảo tồn di sản đôi lúc thiếu đồng bộ; hạ tầng du lịch -dịch vụ còn hạn chế; sản phẩm du lịch gắn với di sản chưa thật sự phong phú và đặc sắc; công tác truyền thông quảng bá chưa thực sự rộng rãi, mạnh mẽ.

Để khắc phục những khó khăn, tồn tại về phát huy giá trị di sản, Trung ương và thành phố ban hành nhiều những chủ trương, chính sách về bảo tồn, phát huy giá trị di sản.

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, để hiện thực hóa các chủ trương trên cần có các giải pháp phát huy tiềm năng, lợi thế của các di sản trên địa bàn thành phố.

Thứ nhất, phải thực hiện công tác quy hoạch, quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản, đầu tư đồng bộ hạ tầng cơ sở bằng các tuyến giao thông kết nối giữa Đông và Tây Hải Phòng một cách thuận lợi. Đặc biệt là đối với các di sản thế giới như: Quần đảo Cát Bà; Quần thể di tích Côn Sơn, Kiếp Bạc - Thanh Mai - Kính Chủ - Nhẫm Dương và các di tích, cụm di tích quốc gia đặc biệt.

Đối với các di tích quốc gia đặc biệt đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch như Đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm; Đền Cao An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương… cần nhanh chóng tổ chức thực hiện quy hoạch, xác định các nhiệm vụ ưu tiên thực hiện để đề xuất bố trí nguồn lực thực hiện quy hoạch phù hợp với từng giai đoạn, xây dựng chiến lược dài hạn.

Thứ hai, tiếp tục phát triển du lịch sinh thái trải nghiệm gắn với di sản, tạo ra những sản phẩm du lịch đặc thù.

Thứ ba, cần huy động và đa dạng hóa nguồn lực đầu tư; thành lập Quỹ bảo tốn di sản văn hóa của thành phố; khuyến khích hợp tác công - tư trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản; tranh thủ nguồn vốn hỗ trợ quốc tế đối với các di sản thế giới.

Thứ tư, cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và công tác truyền thông thường kỳ, đẩy mạnh truyền thông đa kênh, ứng dụng công nghệ số.

Thứ năm, thực hiện bảo tồn di sản với phát triển cộng đồng và kinh tế địa phương, khuyến khích người dân tham gia dịch vụ du lịch; đảm bảo lợi ích kinh tế lan tỏa đến cộng đồng, phát triển du lịch gắn với tạo sinh kế cho người dân.