Nokia từ bỏ cuộc đua trên thị trường smartphone cao cấp?

Số phận của Nokia đã được định đoạt từ rất lâu trước khi hãng này phải tuyên bố bán lại mảng di động cho Microsoft với giá rẻ mạt. Và đó là một hành trình đầy bi kịch.

Thị trường smartphone trong năm 2006 vẫn chưa khởi sắc: tổng số smartphone bán ra trong cả năm chỉ là 48 triệu chiếc, thấp hơn cả doanh số iPhone mỗi quý trong những năm gần đây.

Nói một cách chính xác, smartphone nằm ngoài nhu cầu mua sắm của đại đa số người tiêu dùng. Với họ, "điện thoại thông minh" là những sản phẩm đắt đỏ, xấu xí, phức tạp dành riêng cho đối tượng người dùng khối doanh nghiệp.

Ngập tràn trong thế giới của BlackBerry và Palm, Phố Wall không tin rằng smartphone sẽ sớm trở thành một thị trường đại chúng như PC hay "dumb phone".

Jorma Ollila, vị CEO huyền thoại đã đưa Nokia lên đỉnh cao di động, đã từng nói: "Di động có thể giúp tăng mức độ sử dụng Internet, và chúng ta đều sẽ hưởng lợi". 

Và quả thật là Nokia đã khởi động cuộc đua 3G, nhưng lại không thể tạo ra những chiếc điện thoại có thể lướt web dễ dàng. 

Dưới sự dìu dắt của cả 3 ông lớn sáng lập lẫn các tên tuổi đến sau như LG, Fujitsu và Sharp, Symbian nhanh chóng trở thành hệ điều hành áp đảo: kết thúc năm 2006, hệ điều hành này chiếm tới 67% số smartphone bán ra, gấp 4 lần đối thủ đứng thứ 2 là Windows Mobile.

Là người tiên phong cho dự án Symbian, Nokia cũng được hưởng miếng bánh lớn nhất: với thị phần 48%, những chiếc Nokia Symbian là bộ mặt đại diện cho kỷ nguyên smartphone trước khi iPhone ra đời.

Chỉ 6 tháng sau khi vị CEO huyền thoại Jorma Ollila trao lại quyền lãnh đạo cho phó tướng Olli-Pekka Kallasvuo, Nokia đột nhiên phải đối mặt với một đối thủ chưa từng có chút kinh nghiệm nào trên lĩnh vực di động.

Tháng 1/2007, Steve Jobs khiến cho cả thế giới xôn xao khi ra mắt iPhone tại sự kiện MacWorld. So với smartphone Nokia cùng thời, chiếc iPhone đầu tiên có vô số điểm yếu. Thậm chí, đây còn không phải là một chiếc điện thoại "thông minh" đúng nghĩa như smartphone Symbian.

Điểm yếu duy nhất của Nokia bị bộ máy marketing của Apple khai thác triệt để. Với người tiêu dùng, khái niệm "smartphone đầu tiên" nay lại thuộc về Apple. Công cuộc phổ cập smartphone vốn do Nokia khởi xướng nay lại được gọi tên Steve Jobs.

Cuối năm 2008, Nokia đạt được thành công khi chiếc 5800 XpressMusic ra đời và đạt doanh số lên tới 8 triệu chiếc chỉ trong vòng 12 tháng sau khi phát hành. Người tiêu dùng cũng có hứng thú với smartphone cảm ứng của Nokia. Tuy vậy, do là một sản phẩm giá rẻ, XpressMusic không được coi là một đòn đánh trực diện vào iPhone.

Phải gần 2 năm rưỡi sau khi iPhone ra đời, đến tháng 6/2009, Nokia có thể tung ra câu trả lời chính thức dành cho Apple: mẫu đầu bảng N97. Đây chính là thời khắc đen tối quyết định đến số phận của Nokia sau này: so với iPhone và so với tất cả những chiếc Nokia trước đó, N97 thực sự là một thảm họa.

Sau mẫu Nokia 9 PureView, đã có nhiều tin đồn về những smartphone kế nhiệm như Nokia 9.1, 9.2. Những tài khoản chuyên tin đồn Nokia khẳng định chúng sẽ được ra mắt năm 2019, và thời điểm liên tục bị lùi lại tới quý II/2020, rồi 2021.

Không có nguyên nhân chính thức nào cho việc HMD trì hoãn ra mắt những smartphone Nokia cao cấp. Có nhiều tin đồn giải thích cho việc này, từ lỗi màn hình tới thay đổi phần cứng. Dù lý do là gì, đã đến lúc smartphone kế nhiệm của Nokia 9 PureView không còn là mốt, và các tin đồn mới nhất đã nói tới mẫu Nokia 9 Sirocco,

Đến cả phó chủ tịch của Nokia lúc đó là Anssi Vanjoki còn phải thừa nhận rằng vì các vấn đề trong khâu kiểm soát chất lượng phần mềm.

Từ năm 2006 trở về trước, người dùng có lẽ sẽ không quá bận tâm đến phần mềm, bởi xét cho cùng thì những chiếc Nokia, BlackBerry hay Samsung của thời đại tiền-iPhone vẫn mang tính cơ học nhiều hơn là số hóa, Internet-hóa.

Thế rồi, với sự góp mặt của Apple và Google, vốn đều là các công ty rất mạnh về phần mềm, bản chất của cuộc chơi đã thay đổi. Bên dưới màn hình cảm ứng điện dung, trải nghiệm phần mềm quyết định tất cả.

Trong khi đó Nokia vẫn đang thiếu vắng một smartphone đầu bảng là một thiệt thòi và là sự tụt hậu vô cùng lớn so với các đối thủ cạnh tranh còn lại.

Ngược lại, khi không có smartphone cao cấp, Nokia cũng không có gì để thuyết phục khách hàng về sáng tạo công nghệ. Dù Nokia 9 PureView không đem lại camera tốt, ý tưởng dùng 5 cảm biến ảnh để tạo ra ảnh chất lượng cao cũng là rất thú vị.

Dù vậy, câu hỏi lớn nhất vẫn là “bao giờ”. Với lịch sử trì hoãn của HMD, đừng nên quá kỳ vọng một smartphone cao cấp mang thương hiệu Nokia trong tương lai gần.