Trong quá trình phát triển của trẻ ở mỗi lứa tuổi lại có một đặc điểm về tâm sinh lý và sự phát triển cơ thể không giống nhau. Do vậy các bậc phụ huynh nên nắm rõ và cách giáo dục con phù hợp với từng độ tuổi. Với giai đoạn từ 3-6 tuổi thì có gì khác?
Ở nhóm tuổi này, sự phát triển về cá tính khiến trẻ bớt cáu giận, bướng bỉnh và trở nên dễ bảo hơn. Trẻ ở lứa tuổi này thường cố gắng làm vui lòng cha mẹ cũng như muốn tự làm mọi thứ và sẵn sàng học hỏi từ cha mẹ.
Khi trẻ 3 tuổi: Đối với mẹ mà nói, trẻ 3 tuổi rưỡi rất muốn làm mọi việc đều có mẹ. Ba tuổi rưỡi là tuổi hướng nội, hay suy nghĩ, thiếu cảm giác an toàn, đồng thời có ý chí mạnh mẽ. Có lúc chúng ta còn tưởng rằng bé cố chấp như vậy là vì bé quá tự tin. Ở độ tuổi này, trẻ cũng luôn lấy mình làm trung tâm và chưa biết đặt mình vào vị trí của người khác. Vì vậy, nếu thấy con luôn khư khư món đồ chơi của mình, không cho anh hàng xóm, em họ... đụng vào, thì bố mẹ cũng đừng vội dán nhãn bé là ích kỷ. Nếu thấy con thích món đồ chơi của người khác là chạy vào lấy, bạn cũng đừng cho bé là hư. Thay vào đó, phụ huynh có thể dạy con chờ đến lượt hay trao đổi, chẳng hạn: "Mẹ đoán là con muốn chơi cái ôtô đỏ của bạn lắm đúng không? Sao con không thử lấy ôtô xanh của con để hỏi đổi lấy ôtô đỏ của bạn một lát?".
Trẻ cũng bắt đầu có khả năng hiểu nguyên nhân và kết quả. Chẳng hạn, khi trẻ sờ vào vật nóng, thấy rát, đau thì lần sau bé sẽ không làm vậy nữa. Hay khi trẻ chạy, bị trượt ngã do sàn trơn (vì mẹ vừa lau), trẻ sẽ nhận ra vì sao mình ngã và lần sau cẩn thận hơn.
Bởi vậy, trong giai đoạn này, bố mẹ có thể bắt đầu giải thích cho trẻ về nguyên nhân - kết quả trong mỗi sự việc xảy ra với con. Chẳng hạn, nếu con ngã đau do vấp, va vào cột, bàn, ghế... phụ huynh chớ đánh, mắng cái nền nhà, các đồ vật. Hãy chỉ cho trẻ nguyên nhân đến từ phía bé (con chạy quá nhanh, con không nhìn khi đi...) để bé nhìn ra hậu quả và biết rút kinh nghiệm cho mình.
Khi con 4 tuổi: Ở độ tuổi này dù là bé trai hay bé gái đa phần đều có thể lực dồi dào, nhanh nhẹn hoạt bát, ngây thơ dễ thương, trong sáng vô tư, việc gì cũng muốn làm thử. Đa phần đều có thể lực dồi dào, nhanh nhẹn hoạt bát, ngây thơ dễ thương, trong sáng vô tư, việc gì cũng muốn làm thử. Mặc dù bé thích rất nhiều thứ, nhưng tình cảm của bé cũng rất cực đoan. Bé thích nhiều và không thích cũng nhiều. Không có ai dám khẳng định rốt cuộc thứ gì khiến bé không hài lòng. Nhưng bất luận là điều gì, trong phạm vi hợp lý thì cảm nhận của bé nên được tôn trọng.
Để kiểm tra khả năng kềm chế và chờ đợi của trẻ, các nhà khoa học đã thực hiện một thí nghiệm "Kẹo Marshmallow" với 600 trẻ 4-6 tuổi. Họ để trước mặt đứa trẻ một chiếc kẹo dẻo và nói trẻ có thể ăn ngay nếu muốn nhưng nếu đợi được 15 phút - khi người cho kẹo quay lại, trẻ sẽ được thêm một chiếc". Các nhà khoa học theo sát sự trưởng thành của những đứa trẻ trong cuộc thí nghiệm đó và họ nhận thấy những trẻ cố nhịn không ăn kẹo để được thêm một chiếc nữa thành công hơn và có điểm số cao hơn những đứa trẻ không đủ kiên nhẫn.
Từ giai đoạn này trở đi, bé sẽ dần dần hiểu được việc tốt và việc xấu. Điều bé thích nhất là trước khi đi ngủ được nghe một vài câu chuyện ngắn. Bé thích nghe kể chuyện bố mẹ hồi nhỏ đã làm những việc tốt hay xấu gì.
Giai đoạn 5 tuổi: 5 tuổi là độ tuổi vui tươi, cởi mở của bé. Đứa trẻ 5 tuổi ấm áp, tươi tắn như ánh mắt trời, bé 5 tuổi luôn là niềm hạnh phúc của mẹ. Từ khi mang thai, sinh con, chăm sóc con đầu đời mẹ lúc nào cũng phải ôm ấp nâng niu, đến lúc 2 tuổi thì luôn phải kè kè bên cạnh; 3, 4 tuổi thì luôn phải nhắc nhở dạy bảo; đến 5 tuổi cuối cùng mẹ cũng có thể thở phào nhẹ nhõm một chút, tận hưởng một chút thành quả mà mình đã chăm bẵm suốt thời gian qua.
Đây được cho là thời kỳ vàng kim trong sự phát triển của trẻ vì đứa bé 5 tuổi thực tâm muốn học hỏi điều tốt, mà thường thì bé học hỏi rất thành công, ở độ tuổi này, điều khiến người lớn thích thú nhất là bé rất yêu cuộc sống, luôn lạc quan, vui vẻ, luôn nhìn vào mặt tích cực của cuộc sống. Có nghĩa là bé đã học được cách khống chế bản thân, bé biết đo lường khả năng của mình, biết phân định rõ việc gì mình làm được và không làm được, lại còn phán đoán rất chuẩn xác nữa, hơn nữa bé sẽ chỉ thử làm những việc mà bé cho rằng có thể làm được.
Do vậy nếu các bậc phụ huynh muốn chuẩn bị cho con hành trang tốt nhất để bước vào một giai đoạn phát triển toàn diện thì hãy kiên nhẫn và dạy con những nguyên tắc cơ bản nhất nhưng cũng đừng quên sự yêu thương để con có thể học hỏi điều đó bằng cách tự nguyện đầy thích thú.