Năm 2018, Quốc hội giám sát về nợ công và xâm hại trẻ em

Đó là vấn đề được đưa ra trong buổi bế mạc phiên họp thứ 9, UBTVQH vừa qua.

Giám sát những vấn đề nổi cộm

Tại phiên họp này, UBTVQH đã nghe trình bày báo cáo và thảo luận về dự kiến chương trình giám sát của Quốc hội, UBTVQH năm 2018. Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, chương trình giám sát năm 2018 của Quốc hội và UBTVQH liên quan đến đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2017 và kế hoạch năm 2018; thảo luận các báo cáo công tác của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước...

Trong 196 nội dung kiến nghị giám sát, UBTVQH sẽ xem xét, lựa chọn 4 trong 6 nội dung giám sát cụ thể để trình Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong các lĩnh vực: sắp xếp, cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, xử lý đối với các dự án, công trình trọng điểm kém hiệu quả, thua lỗ; việc quản lý sử dụng nguồn vốn trái phiếu chính phủ, vốn vay nợ nước ngoài để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phát triển kinh tế - xã hội; xử lý chất thải của các cơ sở công nghiệp, dịch vụ, làng nghề, khu dân cư; thi hành pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ và chính sách pháp luật đối với người có công với cách mạng.

Đánh giá về chương trình giám sát năm 2017 của Quốc hội, UBTVQH, ông Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, về cơ bản phù hợp, bám sát với tình hình thực tế, nhận được sự đồng thuận cao của đại biểu Quốc hội và đang được triển khai tích cực, khẩn trương để kịp thời báo cáo Quốc hội tại kỳ họp tới đây. Các nội dung giám sát chuyên đề đều là những vấn đề bức xúc, nổi lên trong đời sống xã hội, thiết thực đối với tình hình phát triển kinh tế - xã hội, được đại biểu Quốc hội, cử tri và dư luận cả nước ghi nhận. Bên cạnh đó, các hoạt động giám sát thường xuyên như giám sát các văn bản quy phạm pháp luật, xem xét các báo cáo, giải quyết khiếu nại, tố cáo vẫn tiếp tục được triển khai theo đúng kế hoạch.

Trong năm 2018, UBTVQH dự kiến đề nghị Quốc hội giám sát 2 chuyên đề tại 2 kỳ họp trong năm; UBTVQH giám sát 2 chuyên đề tại phiên họp tháng 8 và tháng 9/2018; Hội đồng dân tộc giám sát không quá 3 chuyên đề; các Ủy ban của Quốc hội giám sát không quá 2 chuyên đề, báo cáo kết quả với UBTVQH và gửi báo cáo đến đại biểu Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ phát biểu tại phiên họp

Tiêu chí để lựa chọn nội dung giám sát là những vấn đề bức xúc, nổi lên ở tâm vĩ mô hoặc ảnh hưởng đến đời sống kinh tế - xã hội, được đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân quan tâm; gắn với việc xây dựng, thi hành pháp luật; không thuộc phạm vi điều chỉnh của các luật mới có hiệu lực thi hành trong thời gian 12 tháng tính đến thời điểm đề xuất. Nội dung giám sát cũng không trùng với các chuyên đề giám sát đã được Quốc hội, UBTVQH tiến hành giám sát trong thời gian 18 tháng tính đến thời điểm đề xuất. Và đặc biệt, phải đảm bảo cân đối giữa các lĩnh vực, phạm vi giám sát phù hợp với điều kiện thực hiện của Quốc hội.

Quốc hội giám sát về nợ công

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu cơ bản tán thành với nhiều nội dung của báo cáo như việc khái quát về thực hiện chương trình giám sát năm 2017, dự kiến chương trình giám sát năm 2018 và các tiêu chí lựa chọn nội dung giám sát. Trong đó có các nội dung như: nợ công, cổ phần hóa DNNN, quản lý và sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ hay các vấn đề liên quan đến trẻ em được quan tâm.

Nhấn mạnh các vấn đề được đề xuất đều là những vấn đề bức xúc cần được giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề xuất vấn đề về bạo hành, xâm hại trẻ em nên được giám sát ở tầm Quốc hội hoặc UBTVQH. Đồng thời đề nghị bổ sung nội dung giám sát thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống bạo lực đối với trẻ em để trình Quốc hội xem xét quyết định tại kỳ họp tới. Bởi lẽ, vấn đề về bạo hành trẻ em đã được Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng tổ chức giám sát từ năm 2012, tuy nhiên tình hình không mấy được cải thiện mà có dấu hiệu tăng thêm, bà Nga lý giải.

Cùng với đó, bà Nga cũng đề cập đến vấn đề sắp xếp, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là vấn đề bức xúc hiện nay đang có nhiều điểm bất cập trong tổ chức thực hiện dẫn đến lạm dụng, vi phạm pháp luật, gây thất thoát tài sản nhà nước. Hay như vấn đề an toàn giao thông đã được kiến nghị giám sát nhiều lần, thực tế tình hình vi phạm trật tự, an toàn giao thông không có dấu hiệu giảm khi mà số lượng người chết, bị thương vì tai nạn giao thông vẫn ở mức cao.

Đồng quan điểm, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị bổ sung chuyên đề giám sát việc phòng chống bạo lực đối với trẻ em và chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số vì có báo cáo rất đáng ngại về kết quả phòng, chống xâm phạm tình dục trẻ em, chưa nói vấn đề xâm phạm khác. Năm 2015 có 1.717 vụ, năm 2016 là 1.641 vụ và quý 1/2017 là 375 vụ, đó là phát hiện, chưa nói đến các vụ chưa phát hiện, Chủ tịch nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng đồng ý quan điểm Quốc hội giám sát chuyên đề nợ công, nợ nước ngoài, an toàn tài chính quốc gia và chuyên đề thực hiện chính sách pháp luật đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Còn các chuyên đề khác, đề nghị cân nhắc để ở tầm UBTVQH và các Ủy ban của Quốc hội giám sát.

Các đại biểu khác cũng cho rằng, về tổng thể tình hình thực hiện chính sách chung đối với đồng bào dân tộc thiểu số còn rất nhiều tồn tại. Qua tiếp xúc cử tri ở các huyện miền núi, ở các tỉnh miền núi có sự khác biệt đặc thù rất lớn giữa các khu vực như Tây Bắc, Tây Nguyên hay duyên hải Miền Trung, Tây Nam bộ có rất nhiều khó khăn. Do vậy cần có đánh giá trong nhiệm kỳ chính sách tổng thể cho khu vực này nhằm kịp thời tham mưu về chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Kết luận nội dung, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho biết trên cơ sở đặc điểm tình hình năm 2018, UBTVQH nhất trí với chương trình giám sát như dự kiến về tổng thể dự kiến chương trình giám sát của Quốc hội là phù hợp. Năm 2018, ngoài việc xem xét các báo cáo dự kiến Quốc hội sẽ tiến hành chất vấn, trả lời chất vấn và giám sát 2 chuyên đề tại kỳ họp. UBTVQH sẽ tiến hành giám sát 2 chuyên đề tại phiên họp tháng 8 và tháng 9. Hội đồng Dân tộc tiến hành không quá 3 chuyên đề, các Ủy ban của Quốc hội không quá 2 chuyên đề trở lên. Ủy ban nào đã chủ trì giám sát chuyên đề của UBTVQH thì không tổ chức giám sát riêng.

Về nội dung giám sát chuyên đề của Quốc hội, trên cơ sở các tiêu chí đặt ra và danh sách các chuyên đề đề xuất, UBTVQH đã làm rõ thêm và tập trung vào 5 chuyên đề. Cụ thể là: Việc thực hiện chính sách pháp luật về sắp xếp cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước; nội dung xử lý đối với các dự án, công trình trọng điểm kém hiệu quả, thua lỗ không đưa vào chuyên đề này; việc thực hiện chính sách pháp luật về quản lý, sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, vốn vay nợ nước ngoài để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phát triển kinh tế - xã hội; thi hành pháp luật về bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ; Phòng chống bạo lực trẻ em. Cuối cùng là chuyên đề thực hiện chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số.