Theo thống kê của Vietstock, có 22 doanh nghiệp tiến hành chào bán cổ phần ra công chúng lần đầu (IPO) thông qua hai Sở GDCK trong năm 2013. Trong đó, có DN thành công rực rỡ nhưng cũng có DN chỉ đấu giá được chưa đến 5% trên số cổ phần chào bán.
Những doanh nghiệp có tỷ lệ đấu giá thành công cao hầu hết rơi vào các đơn vị nhỏ với số lượng người tham gia thấp nhưng lại mua trọn số cổ phần được đấu giá. Ngược lại, những tổ chức lớn và đặc biệt là các Tổng Công ty có vốn đến hàng trăm hay cả ngàn tỷ, tuy thu hút được lượng người tham gia đông nhưng tỷ lệ đấu giá thành công rất thấp.
Giá IPO gấp 7 lần mệnh giá!
Trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn, việc huy động vốn đối với các doanh nghiệp là vô cùng khó khăn, Thế nhưng Công ty TNHH MTV Du lịch và Xúc tiến Thương mại lại có phiên đấu giá cực kỳ ấn tượng. Công ty đã huy động được lên đến 54.6 tỷ đồng, cao gấp 3 lần mức vốn điều lệ 19 tỷ đồng hiện tại sau khi cổ phần hoá. Cụ thể, phiên đấu giá có sự tham gia của 36 nhà đầu tư gồm 1 tổ chức và 35 cá nhân, nhưng có một cá nhân đã bỏ thầu với mứcgiá lên đến 70,200 đồng/cp để mua toàn bộ 778,200 cổ phần chào bán, ứng với 41% vốn điều lệ công ty.
Đây có thể được xem là phiên đấu giá thành công ngoài sức tưởng tượng đối với 1 doanh nghiệp nhỏ khi so sánh với hơn phân nửa số cổ phiếu trên sàn niêm yết giao dịch dưới mệnh giá.
3 doanh nghiệp IPO với giá trên 20,000 đồng/cp trong năm 2013 |
Ngoài ra, tuy không thành công rực rỡ như Du lịch và Xúc tiến Thương mại nhưng thị trường cũng ghi nhận hai doanh nghiệp khác có mức giá đấu bình quân hơn gấp đôi mệnh giá. Đó là Công ty TNHH MTV Thuốc thú ý Trung Ương và Công ty TNHH MTV Viện máy và Dụng cụ Công nghiệp với giá đấu thành công bình quân là 26,000 đồng/cp và 21,100 đồng/cp.
Thông qua đợt IPO này, Công ty TNHH MTV Thuốc thú ý Trung Ương huy động được 50.7 tỷ đồng, gần gấp đôi vốn điều lệ hiện tại 26 tỷ đồng.
Còn Công ty TNHH MTV Viện máy và Dụng cụ Công nghiệp huy động được 22 tỷ đồng. Trong đợt chào bán cổ phần lần đầu, công ty thu hút được 2 nhà đầu tư tổ chức và 6 cá nhân tham gia, song chỉ có 1 nhà đầu tư tổ chức mua được cổ phần tại một mức giá đấu duy nhất 21,100 đồng.
Danh sách doanh nghiệp IPO 100% cổ phần đăng ký phát hành |
“Hết veo” 100% cổ phần chào bán
Ngay phát súng đầu tiên trong tiến trình cổ phần hóa năm 2013 đã tiêu thụ hoàn toàn 100% số cổ phần phát hành. Và phát súng đầu tiên này đến từ Công ty TNHH MTV Sông Mã, với số vốn điều lệ 35 tỷ đồng, ứng với 3.5 triệu cổ phần, Công ty đã IPO hơn 3 triệu đơn vị. Phiên bán đấu giá được tiến hành ngày 07/01/2013 và diễn ra khá thành công khi toàn bộ số cổ phần đều được bán hết. Tuy nhiên, số nhà đầu tư tham gia phiên đấu giá chỉ là 2, trong đó có 1 cá nhân và 1 tổ chức, mức giá đấu thành công bình quân là 10,000 đồng.
Cũng trong tháng đầu năm 2013 còn có thêm 3 doanh nghiệp khác tiến hành IPO. Ngoại trừ Công ty TNHH MTV Đầu tư phát triển công nghiệp và vận tải chỉ đấu giá thành công 84% thì cả CTCP Địa ốc An Giang (ANRESCO) và Công ty TNHH MTV Thuốc thú y Trung Ương đều tiêu thụ được hết 100% số cổ phần đăng ký chào bán.
Nối tiếp sau đó là hàng loạt doanh nghiệp khác cũng bán hết sạch số cổ phần dự kiến chào bán lần đầu ra công chúng như Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn, Công ty Du lịch Lâm Đồng… Song hầu hết đều phát hành thành công ở mức giá bình quân từ 10,000 đồng đến 13,000 đồng cho mỗi cổ phần ngoại trừ ba công ty rất ấn tượng được nhắc đến trong phần đầu bài viết.
Đến xem thì nhiều mà mua thì ít
Trái ngược với nhóm những doanh nghiệp đấu giá rất thành công ở trên trong khi số lượng nhà đầu tư tham gia chỉ đếm trên đầu ngón tay, có những trường hợp tỷ lệ thành công khi IPO chỉ ngót nghét 3% hay 4%. Đa phần các doanh nghiệp này đều có rất đông nhà đầu tư tham gia song chủ yếu là các cá nhân và mức giá đấu thầu thấp, cao nhất cũng chỉ khoảng 12,000 đồng/cp.
Đơn cử như Tổng công ty Mía đường I – Công ty TNHH MTV đăng ký phát hành lên đến 13.3 triệu đơn vị, song số cổ phần trúng giá chỉ là 436,600 cp, ứng với tỷ lệ đấu thầu thành công 3.27%. Số cổ phần trên được phân bổ cho 2 nhà đầu tư tổ chức và 51 nhà đầu tư cá nhân và mức giá đấu bình quân chỉ trên mệnh giá một chút tại 10,122 đồng/cp.
Một doanh nghiệp mía đường khác, Tổng công ty mía đường 2 – Công ty TNHH MTV cùng có tỷ lệ đấu thầu thành công cực thấp 4.63%, với 16.76 triệu cp phát hành thì chỉ có 775,600 cp được đăng ký mua bởi 61 nhà đầu tư và mức giá đấu thành công bình quân là 10,101 đồng/cp. Theo đó, công ty chỉ huy động được 7.8 tỷ đồng từ đợt IPO này.
Bi đát không kém, Công ty TNHH MTV Kinh doanh nước sạch Quảng Ninh thu về hơn 6 tỷ đồng từ đợt chào bán cổ phần đầu tiên khi chỉ có 619,700 cp được mua (mức giá bình quân 10,004 đồng/cp) trên 7.9 triệu đơn vị chào bán. Đây quả là một kết quả thất vọng đối với một doanh nghiệp đang hoạt động với số vốn điều lệ lên đến 369.3 tỷ đồng và lĩnh vực hoạt động tạo ra sản phẩm thiết yếu.
Bên cạnh đó, hàng loạt doanh nghiệp khác như Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh, Công ty TNHH MTV Điện máy, Tổng công ty Chăn nuôi Việt Nam, Môi trường Đô thị Phú Yên… đều có tỷ lệ đấu giá thành công thấp hơn 50% và mức giá đầu thầu bình quân xoay quanh mệnh giá.
Danh sách doanh nghiệp có tỷ lệ IPO thành công thấp trong năm 2013 |
Mỹ Hà