Lay lắt phận người trồng cao su

Mủ cao su rớt giá một cách thảm hại trong nhiều năm liền. Tiền công thuê người cạo mủ còn cao hơn sản phẩm thu về, ê chề hơn là mủ cao su bán không ai mua. Người ta động viên nhau về quy luật thịnh suy, có xuống, có lên của thị trường để lay lắt chờ đợi. Tháng ngày thoăn thoắt trôi, niềm hi vọng về sự hồi sinh giá trị từ loại cây một thời được ví “vàng trắng” cứ dần dần bị bào mòn. Những lớp lá dưới tán cây cứ ngày càng dày thêm, qua mỗi mùa bão, số cây cao su ngã gục như niềm tin của người dân ngày một nhiều hơn. 

Cây cao su một thời giúp người dân xóa đói giảm nghèo

Vào thời điểm này, cao su rụng lá trơ lại những cành cây khắc khổ. Nhóm chúng tôi theo bước chân nặng nề của chị Xuân (xã Hóa Quỳ, huyện Như Xuân, Thanh Hóa) lên cánh đồi cao su ngút tầm mắt. Hàng cây được trồng thẳng tắp nhưng nằm dưới là những chiếc bát sứt, vỡ lâu ngày không dùng đến. Giá mủ thấp, người dân không đầu tư phân bón, cũng như bỏ công chăm trồng dẫn đến cây cao su sinh trưởng, phát triển không đều, cây to cây nhỏ.

Chị Xuân nhẩm tính, giá mủ cao su tụt dốc đến 5 – 6 năm nay, người trồng cao su như gia đình chị gần như không có thu nhập. Sau nhiều năm bám trụ theo tinh thần chủ trương của tỉnh, kinh tế gia đình gặp không ít khó khăn vì nguồn thu nhập chính của gia đình gần như không còn, gia đình chị đã phải thắt lòng, gạt nước mắt để đốn bỏ đi một nữa diện tích để chuyển đổi cây trồng keo mong có thu nhập để cải thiện đời sống.

Giá mủ cao su rớt thảm hại khiến người dân bỏ không chăm sóc

Nhìn những gốc cây cao su trơ trọi, chị Xuân thở dài thườn thượt: “Cũng xót xa lắm nhưng cứ chờ đợi thế này thì đến bao giờ mới có người thu mua mủ. Gia đình tôi chuyển đổi một phần diện tích, một phần để lại mong vài năm nữa giá mủ lên, có người mua thì tiếp tục gắn bó với cao su. Không thì cũng phải chặt bỏ hết vì để lại cũng không có giá trị gì, đất đai lại còn bị khô cằn”.

Bát đựng mủ cao su chỏng chơ dưới gốc cây

Cách nhà chị Xuân chừng 60km về phía bắc, gia đình anh Thành (xã Thạch Quảng, huyện Thạch Thành) cũng có 5ha diện tích cao su. Anh Thành ngậm ngùi: “Sau một vài năm đầu cây cao su cho thu nhập thì từ năm 2011 đến nay, giá mủ rớt thảm hại, không còn ai thu mua. Chúng tôi có cạo mủ cũng chẳng biết bán đi đâu, mà để khô trong nhà thì mùi hôi không thể ngửi được. Các hộ bàn nhau chuyển đổi sang trồng cây khác như keo, chàm…”.

Còn anh Lê Xuân Bằng (huyện Như Thanh) than thở: “Mấy năm lại đây, giá trị kinh tế của cây cao su liên tục giảm, cộng với ảnh hưởng của sâu bệnh, không được chăm sóc, bão gãy… khiến cho lượng mủ ít. Nếu chúng tôi thuê nhân công để cạo mủ nữa thì tiền bán mủ không đủ trả tiền thuê nhân công”.

Người dân chặt cây cao su vì mỏi mòn chờ đợi

Được biết, hiện giá mủ xuống quá thấp, giá mủ cao su khô dao động trong khoảng chỉ từ 21 triệu đến 25 triệu đồng/tấn. Trước thực trạng trên, trên nhiều huyện như Thạch Thành, Như Xuân, Như Thanh, Cẩm Thủy, Thọ Xuân… tình trạng cây “vàng trắng” đang bị đốn ngày càng nhiều.

Người nông dân xứ Thanh đã gửi trọn niềm tin vào cây cao su, tuy nhiên, nhiều năm liên tiếp cây này gần như không cho thu nhập. Người dân đề nghị cấp ngành chức năng sớm có định hướng chuyển đổi cây trồng hoặc có giải pháp trợ giá để họ có đủ niềm tin để giữ lại diện tích cao su đã dày công đầu tư, chăm sóc.

Hiện, theo thống kê từ Sở NN&PTNT tính đến đầu năm 2019, toàn tỉnh có 14.311 ha cao su. Trong đó, 2.917 ha cao su đại điền, 11.394 ha cao su tiểu điền. Số diện tích trên đã giảm 1.260 ha so với con số hồi đầu năm 2018. Trong đó, các huyện có diện tích cao su giảm mạnh nhất, gồm: Thạch Thành giảm 452,1 ha, Như Xuân giảm 330 ha, Như Thanh giảm 313,4 ha, Thường Xuân giảm 125,5 ha...

Được biết, mặc dù hàng năm Sở này đều có văn bản hướng dẫn, định hướng cho các địa phương về phát triển vườn cao su, cũng như đưa ra các giải pháp cho cây cao su. Cụ thể, phía Sở NNPTNT tỉnh Thanh Hóa đã nêu quan điểm với những vườn cao su bị gãy đổ do bão, hư hại do sương muối, mật độ không đảm bảo thì có thể chuyển sang cây trồng khác. Tuy nhiên, với những vườn cao su được hỗ trợ theo các chương trình trồng rừng từ Dự án 661, 327 hoặc trong quy hoạch thì kiên quyết giữ.

Lối ra nào cho hàng nghìn hộ dân tỉnh Thanh Hóa đang lay lắt mong ngóng vào cây cao su đang rất cần các ngành chức năng vào cuộc. Những diện tích không còn sản lượng hoặc sản lượng thấp thì nên rà soát, cho người dân tiến hành chuyển đổi sang cây trồng khác có giá trị cao hơn.