Không để Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng xung đột với Bộ luật Tố tụng dân sự

Phát biểu trước Quốc hội, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình, ĐBQH tỉnh Bắc Giang cho rằng, Bộ luật Tố tụng dân sự đã quy định về thủ tục rút gọn tại Điều 317. Trong đó, các vụ án dân sự, bao gồm các vụ kiện liên quan đến quyền lợi người tiêu dùng, nếu thỏa mãn các điều kiện của Điều này thì được áp dụng giải quyết theo thủ tục rút gọn. Bộ luật Tố tụng dân sự cũng mở đường cho các luật khác áp dụng thủ tục rút gọn, tuy nhiên, trình tự- thủ tục phải theo tố tụng dân sự, nhằm giải quyết vụ việc được nhanh chóng. 

Quy định tại Điều 70 dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), theo Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình “là trích dẫn Điều 317, nhưng lại đưa thêm Giá trị giao dịch dưới 100 triệu đồng… Như vậy là không bảo vệ quyền lợi, mà là hạn chế quyền lợi người tiêu dùng như các đại biểu phản ánh”. Theo Chánh án “có việc giá trị trên 100 triệu nhưng thủ tục đơn giản, Ví vụ giá trị 1-2 tỉ đồng, nhưng thủ tục rõ ràng thì vẫn thoả mãn để áp dụng Điều 317 theo thủ tục rút gọn”.

Tuy nhiên, Chánh án cũng lưu ý, tham khảo kinh nghiệm thế giới, đối với các vụ án quy mô nhỏ- tức giá trị tài sản nhỏ, thì được giải quyết rất đơn giản. “Ví dụ luật của Đức, không chỉ luật bảo vệ người tiêu dùng, mà tất cả các tranh chấp dân sự, có giá trị dưới 5 nghìn EUR thì Toà tối cao không giải quyết theo thủ tục giám đốc thẩm. Tại sao người ta đặt câu chuyện như vậy, vì nếu giải quyết theo sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm, thậm chí quay lại sơ thẩm thì chi phí để giải quyết vụ án có giá trị nhỏ này còn lớn gấp nhiều lần giá trị tranh chấp”, Chánh án Nguyễn Hòa Bình phân tích.

Theo Chánh án, nhiều nước quy định giá trị tranh chấp để xã hội không mất công vào những chuyện lặt vặt, đó là kinh nghiệm của thế giới. Liên hệ với quy định tại Điều 70 của dự thảo Luật, Chánh án Nguyễn Hoà Bình cho rằng, “Ban soạn thảo đã tham khảo kinh nghiệm của thế giới”. 

Từ phân tích trên Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình đưa ra ý kiến “Quy định tại Điều 70 là chưa thỏa đáng. Nếu chúng ta quy định là thỏa mãn Điều 317 thì được rút gọn. Còn nếu chỉ quy định, quy mô tranh chấp dưới 100 triệu có thể phức tạp, không thỏa mãn Điều 317 cũng giải quyết theo trình tự rút gọn, thì thỏa đáng hơn là việc đưa 100 triệu vào Điều 317 ”. Chánh án đề nghị Ban soạn thảo “nên thể hiện như thế nào đấy để nó không xung đột với Điều 317 Bộ luật Tố tụng dân sự”. 

Đặc biệt, Chánh án TANDTC cũng lưu ý, khi Việt Nam  tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, trong tất cả các hiệp định thương mại tự do, thì người ta đều khuyến cáo Việt Nam phải nội luật hóa nghĩa vụ của bên thua, tức là việc người tiêu dùng hay là trường hợp khác đi kiện mà thắng thì đương nhiên nhà sản xuất, hay là nhà cung cấp dịch vụ phải bồi thường. 

“Nhưng trong trường hợp người tiêu dùng đi kiện mà lại không đúng, lợi dụng việc đi kiện, doanh nghiệp đang sản xuất rất có uy tín, nhưng bị kiện để làm mất uy tín của người ta, người ta không bán hàng được, gây thiệt hại cho người ta thì pháp luật của chúng ta chưa đặt ra nghĩa vụ của bên thua”, Chánh án Nguyễn Hoà Bình chỉ rõ.

Theo Chánh án, nghĩa vụ của người đi kiện- tức là người tiêu dùng là xử theo luật, “nhưng thực ra chúng ta không có nghĩa vụ trong trường hợp lợi dụng việc này làm mất uy tín của nhà sản xuất làm ăn nghiêm túc, chấp hành đúng pháp luật nhưng bị đưa lên mạng”. 

“Tôi thấy việc đi kiện, sau đó đưa lên mạng công khai, đi kiện không có nghĩa người đi kiện là đúng, cho nên đưa lên mạng công khai thì điều này cần phải cân nhắc lại, bởi vì đây là quyền con người, quyền của doanh nghiệp, chưa chắc người đi kiện đã đúng, nhưng đã kiện xong đưa lên công khai, thì điều này liên quan đến nghĩa vụ của bên thua. Do đó, đề nghị Quốc hội cân nhắc thêm”, Chánh án Nguyễn Hoà Bình phát biểu.