ĐBQH: Mua sắm thuốc, vật tư y tế khó, dễ sai sót, hay bị lợi dụng, tiêu cực

Luật hóa, giải quyết các khó khăn về mua thuốc, trang thiết bị y tế

Vấn đề mua sắm thuốc, vật tư y tế đã được nhiều ĐBQH quan tâm cho ý kiến tại phiên thảo luận về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) tại Hội nghị ĐBQH chuyên trách ngày 5/4.

Trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Hữu Toàn cho biết, so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 4, dự thảo Luật trình xin ý kiến các vị ĐBQH chuyên trách đã được chỉnh lý 55 Điều.

Trong đó, về mua thuốc, vật tư y tế, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đã tiếp thu, chỉnh lý tại nhiều Điều, khoản để quy định để luật hóa, giải quyết các khó khăn, vướng mắc đang được dư luận quan tâm về vấn đề mua thuốc, trang thiết bị y tế.

Những nội dung này được chỉnh lý trên cơ sở tiếp thu ý kiến của ĐBQH, làm việc với một số bệnh viện lớn tại Hà Nội và đã được sự đồng thuận của Bộ Y tế, cơ quan soạn thảo.

Theo đó, Điều 23 về Chỉ định thầu quy định áp dụng chỉ định thầu đối với "Gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, thuốc, hóa chất, phương tiện, trang thiết bị y tế, xây lắp phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh, cấp cứu người bệnh cần triển khai ngay để tránh gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe người dân";

Điều 28 về Hình thức "đàm phán giá" được quy định áp dụng riêng đối với "các gói thầu mua biệt dược gốc, sinh phẩm tham chiếu; thuốc, dược liệu chỉ có từ 01 đến 02 nhà sản xuất và trường hợp đặc thù khác";

Chương V (từ Điều 54 đến Điều 57) quy định về "mua sắm tập trung, mua thuốc"… Trong đó, Điều 56 đã quy định bao quát các trường hợp mua hóa chất, trang thiết bị y tế, trong đó quy định rõ về thời hạn đấu thầu hóa chất đi kèm sử dụng máy đặt, máy mượn để xét nghiệm tại các bệnh viện hiện nay là 05 năm kể từ ngày luật này có hiệu lực (tại điểm a, khoản 1 Điều 56). Quy định việc lựa chọn nhà thầu theo số lượng dịch vụ y tế để đảm bảo tính hiệu quả, công khai, minh bạch (điểm b, khoản 1 Điều 56).

Đấu thầu tập trung với thuốc men, vật tư "số lượng rất ít, rất hiếm"

Đề cập đến đấu thầu liên quan lĩnh vực y tế, ĐBQH Nguyễn Anh Trí (đoàn TP Hà Nội) đề nghị cho đấu thầu tập trung với cả hàng hóa, thuốc men, vật tư có số lượng rất nhỏ, rất hiếm cần mua sắm.

Theo đại biểu, cho phép như trên thì mới có nhà cung cấp, vì từng đơn vị mua quá ít thì không ai bán. Bổ sung quy định trên mới đảm bảo có thuốc hiếm; qua đó giảm quá tải ở các bệnh viện tuyến trên khi tuyến dưới không có thuốc nên dồn lên...

"Mua sắm thuốc men, vật tư y tế là một hoạt động khó, dễ sai sót và cũng rất hay bị lợi dụng, tiêu cực. Vì vậy, rất mong Quốc hội xem xét kỹ lưỡng trong Luật Đấu thầu (sửa đổi) lần này để đảm bảo chặt chẽ, rõ và khả thi", đại biểu Nguyễn Anh Trí bày tỏ.

Cũng liên quan đến mua sắm thuốc men, vật tư y tế, đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) tán thành khi dự thảo luật bổ sung quy định đấu thầu hóa chất đi kèm với sử dụng máy đặt, máy mượn để xét nghiệm tại các bệnh viện. "Việc bổ sung quy định này giúp tháo gỡ những vướng mắc thực tế hiện nay khi các cơ sở y tế không đủ nguồn lực để có thể đấu thầu hóa chất cùng với máy xét nghiệm", ông Mai nói.

Tuy nhiên, hình thức đấu thầu cũng có nhược điểm rất khó kiểm soát giá dịch vụ khi xét nghiệm. Vì vậy, ông Mai tán thành quy định của dự thảo luật theo hướng cho phép thực hiện hình thức đấu thầu này trong thời hạn 5 năm kể từ ngày luật có hiệu lực thi hành, để các cơ sở y tế có thời gian xử lý các vấn đề tồn tại hiện nay.

Sau thời gian này, các cơ sở y tế phải chuyển sang các hình thức đấu thầu khác theo quy định của luật này để đảm bảo tính minh bạch.

Đại biểu Lê Văn Khảm (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) đề nghị Ban soạn thảo nên nghiên cứu bổ sung áp dụng chỉ định thầu, trong trường hợp bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc và vật tư y tế để điều trị cho người bệnh nhưng bệnh viện không có sẵn.

Đồng thời, để hạn chế tình trạng bác sĩ có thể lạm dụng việc chỉ định điều trị để chỉ định thầu, đại biểu lưu ý việc này chỉ thực hiện sau khi có hội chẩn chuyên môn.

Liên quan đến nội dung về đàm phán giá, dự thảo Luật quy định việc này áp dụng đối với thuốc là biệt dược hoặc thuốc chỉ có 1-2 nhà sản xuất. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị nghiên cứu để bổ sung nội dung về đàm phán giá đối với thiết bị và vật tư y tế.

Bởi theo đại biểu, thiết bị y tế thường là các máy móc có yêu cầu rất cao về kỹ thuật như trong lĩnh vực điều trị ung thư có máy xạ trị, nội soi, can thiệp tim mạch, siêu âm... thường chỉ có 1-2 hãng sản xuất hoặc bán hàng tại Việt Nam.

Tương tự như vậy, máy xét nghiệm sinh hóa hay xét nghiệm miễn dịch ở mỗi lĩnh vực cũng hạn chế nhà cung cấp.

Bên cạnh đó, vật tư y tế sử dụng trong điều trị bệnh có những sản phẩm độc quyền, thường là sản phẩm có tính phát minh.

Cụ thể, với stent động mạch, nếu stent thông thường chỉ khoảng 20-30 triệu đồng nhưng một nhà sản xuất phát minh ra một stent phủ thuốc có thể đắt gấp 2, gấp 3 lần, giá lên tới 70 triệu.

Do vậy, theo đại biểu Khảm, cần có cơ chế đàm phán giá để mua sắm với giá tốt nhất. Điều này cũng có lợi cho bệnh nhân và Quỹ Bảo hiểm y tế, bởi chi phí mua sắm thiết bị, vật tư y tế là yếu tố hình thành giá dịch vụ và chi phí khám, chữa bệnh.