Đàm phán cấp Bộ trưởng về TPP chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng

Vòng đàm phán chưa đạt được do tranh cãi giữa Nhật Bản và Mỹ liên quan tới lĩnh vực ô tô, yêu cầu của New Zealand đối với các sản phẩm bơ sữa và các nhà đàm phán không đạt được sự đồng thuận về thời gian giữ độc quyền đối với các loại thuốc thế hệ tiếp theo. Vòng đàm phán đã tập trung thảo luận những vấn đề khó khăn còn tồn đọng giữa các nước như quy định về quyền sở hữu trí tuệ, hoạt động của các doanh nghiệp, các điều khoản về thị trường lao động và bảo vệ môi trường, giải quyết các tranh chấp.

Vào ngày đàm phán cuối cùng, các Bộ trưởng Thương mại của 12 quốc gia tham gia đàm phán TPP đã lùi cuộc họp báo ban đầu dự kiến diễn ra lúc 13h30' theo giờ Hawaii (6h30' ngày 1/8 theo giờ Hà Nội) tới 16h00 cùng ngày (9h00 theo giờ Hà Nội). Đây được coi là một nỗ lực để giải quyết các bất đồng, song các quan chức cho biết đã không có bước đột phá nào vào phút chót. 

Phát biểu tại cuộc họp báo chung, Đại diện Thương mại Mỹ Michael Froman cho rằng các Bộ trưởng Thương mại TPP đã đạt được tiến triển đáng kể trong quá trình đàm phán dù chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng, song các bên sẽ tiếp tục thảo luận về những vấn đề còn khúc mắc.

Bộ trưởng Thương mại Australia Andrew Robb cho hay bế tắc hiện nay liên quan tới bốn nền kinh tế lớn là Mỹ, Canada, Nhật Bản và Mexico. Nhật Bản muốn Mỹ nhanh chóng dỡ bỏ các loại thuế đánh vào linh kiện ô tô nước này xuất khẩu sang Mỹ, trong khi Mỹ muốn làm rõ nguồn gốc của các linh kiện đó có phải từ một khu vực thương mại tự do hay không.

New Zealand tuyên bố nước này không ủng hộ một thỏa thuận khi nó không tạo điều kiện cho việc mở cửa thị trường bơ sữa, ám chỉ Mỹ, Nhật Bản và Canada. Tất cả những bất đồng nói trên khiến đàm phán TPP tiếp tục bế tắc, các bộ trưởng các nước đàm phán TPP ra về mà không ấn định thời điểm tiến hành vòng đàm phán tiếp theo. 

Bế tắc này khiến cơ hội TPP được Quốc hội Mỹ thông qua trong năm nay trở nên mong manh. Việc chưa thể hoàn tất TPP có lẽ là một thất bại đối với Tổng thống Mỹ Barack Obama vì ông coi TPP như một trụ cột kinh tế trong chính sách “xoay trục” sang châu Á-Thái Bình Dương và là một cơ hội để Washington cân bằng với tầm ảnh hưởng của Trung Quốc ở khu vực này. 

Đàm phán TPP được khởi động từ năm 2005 và đến nay đã thu hút sự tham gia của 12 nước gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam. Các nước này đang nỗ lực hướng tới việc ký kết thoả thuận trong thời gian sớm nhất, sau khi đã bỏ lỡ hạn chót đặt ra cuối năm 2013. Theo ước tính, một khi được ký kết, TPP sẽ trở thành khu vực thương mại tự do với 800 triệu dân, chiếm 30% kim ngạch thương mại toàn cầu và gần 40% sản lượng kinh tế thế giới.