Chống “tham nhũng chính sách”

Hiểu là vậy, nhưng để chỉ được mặt, gọi được tên “tham nhũng chính sách” là điều rất khó khăn. Bởi “tham nhũng chính sách” luôn được thực hiện bởi hành vi cài cắm lợi ích một cách tinh vi của bộ, ngành hay của một nhóm lợi ích nào đó.

Cũng vì được cài cắm tinh vi bởi các quy định nên “tham nhũng chính sách” còn được nhìn nhận là nguy hiểm hơn cả tham nhũng kinh tế.

Bởi nếu không được rà soát kỹ lưỡng, để lọt lưới các quy định bị cài cắm thì chính sách ban hành sẽ bị méo mó. Vô hình trung tạo ra hành lang pháp lý để mang lại lợi ích cho một nhóm người chứ không phải là mang lại lợi ích chung cho người dân, doanh nghiệp và phát triển chung của đất nước.

“Tham nhũng chính sách” là biểu hiện của sự thiếu liêm chính trong xây dựng pháp luật. Sự liêm chính trong xây dựng pháp luật sẽ giúp xây dựng được những văn bản khách quan, không chồng chéo. Thiếu hoặc không có sự liêm chính trong quá trình soạn thảo, thẩm tra sẽ tạo ra những văn bản "khuyết tật", có lợi ích xung đột với nhân dân.

Và để có được sự liêm chính trong xây dựng pháp luật thì không còn cách nào khác là cần phải kiểm soát quyền lực để phòng, chống “lợi ích nhóm”, “tham nhũng chính sách” trong hoạt động xây dựng chính sách, pháp luật.

Kiểm soát quyền lực trong công tác xây dựng pháp luật là việc sử dụng cơ chế, biện pháp nhằm bảo đảm cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên và cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền trong công tác xây dựng pháp luật thực hiện nghiêm nhiệm vụ, quyền hạn được giao trong công tác xây dựng pháp luật; phòng ngừa, ngăn chặn, phát hiện, xử lý hành vi vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhất là hành vi tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, cục bộ trong công tác xây dựng pháp luật.

Phòng, chống tham nhũng chính sách ở Việt Nam hiện nay đang có sự chuyển biến mạnh mẽ trong việc đưa ra những biện pháp nhằm ngăn chặn việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong quá trình xây dựng pháp luật.

Quy định 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật có ý nghĩa rất quan trọng, tạo cơ sở cho việc xử lý tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, cục bộ trong công tác xây dựng pháp luật.

Theo đó, tham nhũng trong công tác xây dựng pháp luật được nhận diện là hành vi của người có thẩm quyền trong công tác xây dựng pháp luật đã lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn được giao trong công tác xây dựng pháp luật vì vụ lợi.

Lợi ích nhóm, cục bộ trong công tác xây dựng pháp luật là hành vi tham nhũng của người có thẩm quyền trong công tác xây dựng pháp luật cố ý lồng ghép, đưa vào hoặc không đưa vào trong văn bản quy phạm pháp luật các quy định với mục đích phục vụ, đáp ứng hoặc bảo vệ lợi ích riêng của một nhóm người hoặc lợi ích cục bộ của cơ quan, tổ chức, địa phương, doanh nghiệp mà lợi ích đó có tính chất không chính đáng, gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, lợi ích của Nhân dân.

Tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật là hành vi của người có thẩm quyền trong công tác xây dựng pháp luật suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, thực hiện không đúng chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, quy chế của cơ quan, điều lệ của tổ chức trong công tác xây dựng pháp luật.

Tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm, tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, cục bộ trong công tác xây dựng pháp luật phải bị xử lý nghiêm minh theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước và quy định của cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Những hành vi vi phạm, tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, cục bộ trong công tác xây dựng pháp luật chưa có quy định xử lý thì căn cứ vào Điều lệ và các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, điều lệ và quy định của các tổ chức đoàn thể để xử lý cho phù hợp.

Trường hợp đã xử lý kỷ luật, nhưng xét thấy cần thiết thì cấp có thẩm quyền phải kiên quyết điều chuyển người vi phạm khỏi vị trí công tác đang đảm nhiệm, thay thế, cho thôi giữ chức, miễn nhiệm, từ chức, không bố trí công tác liên quan đến hoạt động xây dựng pháp luật.

Trường hợp vi phạm đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì phải chuyển hồ sơ sang cơ quan chức năng để xử lý theo quy định của pháp luật, không được giữ lại để xử lý nội bộ...

Cần nhấn mạnh rằng, pháp luật không phải công cụ thể hiện lợi ích một bộ phận nhỏ trong xã hội mà là thể hiện quyền lợi chung của xã hội.

Do đó, cần phải kiểm soát chặt các khâu, từ quá trình đề xuất chính sách, soạn thảo, thẩm định, thẩm tra và xem xét thông qua chính sách để bảo đảm được tính liêm chính trong quá trình xây dựng pháp luật.

Khi tất cả các khâu trong quá trình này được “gác cổng” chặt chẽ thì sẽ phòng, chống được tình trạng lợi ích nhóm”, “tham nhũng chính sách” xảy ra.