Cấp phép cho doanh nghiệp không đủ năng lực?

Một góc khu mỏ tranh chấp

Nhận giấy phép rồi… cho thuê

Tháng 6-2008, UBND tỉnh Yên Bái ra quyết định cho phép Công ty cổ phần Xây dựng Hoàn Thiện, xã Vân Phú, Tp. Việt Trì, tỉnh Phú Thọ (Cty Hoàn Thiện) được khai thác khoáng sản tại mỏ quặng sắt Nậm Chậu, thôn Sài Lương, xã Nậm Búng, huyện Văn Chấn. Sau khi có được giấy phép, ngày 16-1-2010, Cty Hoàn Thiện đã ký hợp đồng kinh tế với Doanh nghiệp tư nhân Dung Quang (DNTN Dung Quang) để khai thác mỏ quặng sắt nêu trên. Theo đó, Cty Hoàn Thiện cho đối tác “Đầu tư máy móc, thiết bị khai thác, kho tàng, bến bãi, đường công vụ và các cơ sở vật chất khác để phục vụ công tác khai thác, chế biến trong suốt quá trình hoạt động của mỏ”. Đổi lại, Cty Hoàn Thiện được chia 30% sản lượng thành phẩm.

Sau khi DNTN Dung Quang khai thác được gần 4.000 tấn quặng, bất ngờ Cty Hoàn Thiện có văn bản yêu cầu dừng khai thác và đơn phương chấm dứt hợp đồng. Làm việc với phóng viên, bà Nguyễn Thị Dung, Giám đốc DNTN Dung Quang cho rằng Cty Hoàn Thiện đã liên tiếp gây sức ép, cáo buộc DNTN Dung Quang vi phạm hợp đồng, ép doanh nghiệp này phải di chuyển máy móc, nhân lực ra khỏi phạm vi địa giới của mỏ. Trong khi thực tế việc chậm tiến độ là do 7 tháng sau khi ký hợp đồng, Cty Hoàn Thiện mới xin được giấy phép nổ mìn để DNTN Dung Quang thực hiện làm đường công vụ đến các thân quặng. Việc xin mua vật liệu nổ, Cty Hoàn Thiện cũng không thực hiện…

Trong lúc hai bên đang tranh chấp, ngày 13-12-2010, Cty Hoàn Thiện đã tổ chức buổi lễ động thổ chuyển nhượng quyền khai thác mỏ này cho Công ty TNHH một thành viên Hoàn Thiện. Theo bà Dung, sở dĩ Cty Hoàn Thiện cố tình ép DNTN Dung Quang ra khỏi mỏ vì sau khi được UBND tỉnh Yên Bái cấp phép khai thác lại (Giấy phép số 857 ngày 20-6-2011), công ty này đang tiếp tục muốn “bán” mỏ quặng nêu trên cho một doanh nghiệp khác với số tiền 10 tỷ đồng (?). Trong khi đó, số tiền DNTN Dung Quang đầu tư vào xây dựng, khai thác mỏ đã lên tới hơn 7 tỷ đồng. Tuy nhiên, Cty Hoàn Thiện chỉ chấp nhận “hỗ trợ” cho DNTN Dung Quang khoảng… 1 tỷ đồng.

Trong buổi làm việc với phóng viên, ông Đỗ Thiện Chí, Giám đốc Cty Hoàn Thiện cho biết, để có được giấy phép khai thác quặng ông đã mất quá nhiều thứ và mệt mỏi. Tháng 11-2010, ông đã đơn phương chấm dứt hợp đồng với DNTN Dung Quang. Nhưng ngay từ tháng 9-2010, ông đã phải chuẩn bị mọi hồ sơ để xin cấp lại giấy phép. Ông Chí cho biết: được cấp mỏ tháng 6-2008, từ đó đến giờ ông chưa thu được đồng nào mà chỉ có mất tiền. Tiền đền bù cho dân là 2 tỷ, các khoản khác chưa nói đến. Bây giờ ông đang làm các thủ tục để gia hạn, riêng tiền tư vấn thiết kế là 700 triệu đồng. “Mỗi lần có đoàn kiểm tra, mỗi lần có đơn là lại mệt mỏi”. Ông Chí khẳng định, công ty ông có đủ năng lực khai thác mỏ và không cho thuê hay bán. Tuy nhiên, khi giải thích cho việc ký kết hợp đồng với DNTN Dung Quang, ông Chí phân bua: “Nhiều khi tôi đi vắng, ở nhà để được việc, thì có dấu, chữ ký sẵn ở nhà cứ đóng vào đó, miễn đối tác chấp nhận là được. Nhiều khi văn bản tôi cũng không đọc”.

Vì sao vẫn được cấp lại phép?

Về vấn đề doanh nghiệp chưa chứng minh được năng lực tài chính, đang xảy ra tranh chấp nhưng vẫn được cấp lại phép khai thác mỏ, ông Phạm Viết Đoàn, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên & Môi trường tỉnh Yên Bái cho biết: Sở Tài nguyên & Môi trường chỉ biết việc khi xảy ra tranh chấp, còn khi ký hợp đồng, Cty Hoàn Thiện đã không báo cáo Sở. Theo ông Đoàn, Yên Bái đã có Nghị quyết chuyên đề về khoáng sản. Theo đó, với những mỏ cũ đã cấp phép tỉnh sẽ rà soát lại, những giấy phép nào chủ đầu tư không đáp ứng các điều kiện, gây ô nhiễm môi trường mà không khắc phục, chủ đầu tư không đủ năng lực… thì tỉnh sẽ xem xét việc rút giấy phép khai thác mỏ. “Chúng tôi khẳng định là tỉnh Yên Bái sẽ rất mạnh tay” - ông Đoàn nhấn mạnh.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là tại sao Cty Hoàn Thiện lại được tiếp tục cấp phép khai thác mỏ? Theo Luật Khoáng sản, điều kiện đầu tiên phải có để được cấp phép là doanh nghiệp phải chứng minh được năng lực tài chính. Nhưng theo tài liệu từ Sở Kế hoạch và Đầu tư, từ tháng 2-2007 đến nay, Cty Hoàn Thiện không hề tiến hành kiểm toán tài chính. Điều đó cũng được ông Giám đốc Cty Hoàn Thiện thừa nhận. Ngoài ra, để được cấp lại giấy phép, công ty buộc phải bổ nhiệm một giám đốc đứng tên phụ trách điều hành mỏ đó. Theo tài liệu tại Sở Kế hoạch và Đầu tư, Giám đốc điều hành mỏ của Cty Hoàn Thiện là ông Vũ Văn Giang, nhưng theo ông Thiện, từ đầu năm 2011 doanh nghiệp đã cho ông Vũ Văn Giang nghỉ việc.

Nhóm PVĐT