Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng ngày càng có những phương thức tinh vi, đặc biệt thông qua hình thức đầu tư tiền ảo, chứng khoán, ngoại hối trái phép.
Các đối tượng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của nhà đầu tư, sử dụng công nghệ cao để tạo ra những sàn giao dịch giả mạo hoặc tổ chức các mô hình đầu tư đa cấp trá hình nhằm lôi kéo người tham gia với những cam kết lợi nhuận hấp dẫn. Tuy nhiên, thực chất đây là các chiêu trò nhằm chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại nghiêm trọng cho cá nhân và doanh nghiệp.
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản có thể bị xử lý theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), với mức phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm hoặc tù chung thân nếu chiếm đoạt tài sản có giá trị đặc biệt lớn hoặc gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Ngoài ra, những cá nhân và tổ chức tham gia vào hoạt động kinh doanh ngoại hối, chứng khoán hoặc tiền ảo không có giấy phép hợp pháp có thể bị xử lý theo Điều 206 Bộ luật Hình sự về tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến ngân hàng, với mức phạt tù từ 1 năm đến 20 năm tùy theo mức độ vi phạm.
Các tổ chức, cá nhân có hành vi cung cấp dịch vụ trung gian thanh toán, huy động vốn trái phép liên quan đến tiền điện tử cũng có thể bị xử lý theo các quy định của Luật Phòng, chống rửa tiền và các văn bản hướng dẫn có liên quan.
Thực tế cho thấy, các đối tượng lừa đảo thường sử dụng những chiêu thức tinh vi như lập sàn giao dịch tiền ảo, ngoại hối giả mạo và quảng bá rộng rãi trên mạng xã hội như Facebook, Zalo, Telegram với những lời mời gọi hấp dẫn, cam kết lợi nhuận cao để thu hút nhà đầu tư. Khi đã thu hút đủ lượng tiền đầu tư, các đối tượng này có thể bất ngờ đánh sập sàn giao dịch hoặc tạo ra các lỗi kỹ thuật giả mạo, khiến nhà đầu tư không thể rút tiền.
Một thủ đoạn phổ biến khác là tổ chức đầu tư theo mô hình đa cấp, trong đó các đối tượng cam kết lợi nhuận cao nếu nhà đầu tư giới thiệu thêm người tham gia. Khi đạt đủ số lượng thành viên, chúng sẽ chiếm đoạt số tiền huy động và biến mất. Ngoài ra, một số đối tượng còn giả danh nhân viên ngân hàng, công ty chứng khoán hoặc chuyên gia tài chính để tư vấn đầu tư và hướng dẫn nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản do chúng kiểm soát.
Thời gian qua, đã có nhiều vụ án lớn liên quan đến hình thức lừa đảo này, gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng cho người dân. Điển hình như vụ việc một nhóm đối tượng lập sàn giao dịch tiền ảo không có thật, dụ dỗ nhà đầu tư bỏ tiền vào để nhận lợi nhuận cao, nhưng khi số tiền huy động đủ lớn, chúng đã đánh sập sàn và chiếm đoạt toàn bộ số tiền. Những vụ việc này cho thấy mức độ nguy hiểm của loại tội phạm này, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các cơ quan chức năng trong việc nâng cao công tác quản lý, giám sát và xử lý nghiêm minh.
Trước thực trạng này, để phòng tránh rủi ro, người dân cần nâng cao nhận thức và cảnh giác trước những lời mời gọi đầu tư hấp dẫn nhưng không có cơ sở pháp lý rõ ràng. Cần kiểm tra kỹ tính hợp pháp của các sàn giao dịch trước khi tham gia, không tin vào những cam kết lợi nhuận cao bất thường, đồng thời tham khảo thông tin từ các cơ quan chức năng và báo chí chính thống. Trong trường hợp phát hiện dấu hiệu lừa đảo, người dân cần báo ngay cho cơ quan công an để có biện pháp xử lý kịp thời. Với sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng và sự cảnh giác của mỗi cá nhân, tình trạng lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng có thể được kiểm soát, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và sự ổn định của thị trường tài chính.