Cấm dùng từ “công ty”, “tập đoàn”, “doanh nghiệp” để đặt tên hộ kinh doanh?

Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng tại Thông báo số 224/TB-VPCP ngày 13/5/2025 và theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, Bộ Tài chính đã hoàn thiện và trình Chính phủ dự thảo Nghị định về đăng ký doanh nghiệp. Dự thảo lần này kế thừa và phát triển từ Tờ trình số 8485/TTr-BKHĐT ngày 15/10/2024 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với nội dung trọng tâm là sửa đổi quy định về đặt tên hộ kinh doanh – lĩnh vực vốn tồn tại nhiều bất cập, gây hiểu nhầm trong thực tiễn quản lý nhà nước.

Siết quy chuẩn để phân định rõ ràng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp

Dự thảo Nghị định quy định, tên của hộ kinh doanh phải bao gồm hai thành tố theo thứ tự là cụm từ “Hộ kinh doanh” và tên riêng của hộ, trong đó tên riêng có thể sử dụng chữ cái tiếng Việt, các chữ cái F, J, Z, W, kèm theo chữ số hoặc ký hiệu nếu cần thiết.

Tuy nhiên, điều khoản mới gây chú ý là việc nghiêm cấm sử dụng các từ ngữ thường được hiểu là gắn liền với mô hình doanh nghiệp có tư cách pháp nhân. Theo đó, hộ kinh doanh không được phép sử dụng cụm từ “công ty”, “tập đoàn”, “tổng công ty”, “doanh nghiệp” trong tên gọi, nhằm tránh gây hiểu nhầm về tư cách pháp lý, quy mô và chức năng hoạt động. Đây được xem là bước đi mạnh mẽ nhằm chấn chỉnh tình trạng “đánh tráo khái niệm” giữa hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh hiện nay.

Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và chuẩn mực văn hóa

Dự thảo Nghị định cũng bổ sung nhiều quy định nhằm tăng cường bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp và gìn giữ thuần phong mỹ tục. Cụ thể, không được dùng từ ngữ, ký hiệu trái với truyền thống văn hóa, đạo đức dân tộc để đặt tên riêng cho hộ kinh doanh. Đồng thời, hộ kinh doanh không được sử dụng tên thương mại, nhãn hiệu hay chỉ dẫn địa lý đã được bảo hộ của tổ chức, cá nhân khác, trừ khi có sự đồng ý từ chủ sở hữu.

Trong trường hợp vi phạm, hộ kinh doanh buộc phải đăng ký thay đổi tên trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có yêu cầu từ cơ quan có thẩm quyền. Nếu không thực hiện, cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã sẽ yêu cầu giải trình theo trình tự được quy định tại khoản 6, Điều 21 của dự thảo nghị định.

Bên cạnh việc siết chặt chuẩn mực đặt tên, dự thảo cũng mở rộng tính linh hoạt bằng việc cho phép hộ kinh doanh đăng ký tên bằng tiếng nước ngoài hoặc tên viết tắt. Tên tiếng nước ngoài phải là bản dịch từ tên tiếng Việt sang ngôn ngữ sử dụng hệ chữ La-tinh, có thể giữ nguyên hoặc dịch nghĩa phần tên riêng. Tên viết tắt có thể hình thành từ tên tiếng Việt hoặc tên nước ngoài.

Tên không được trùng trong cùng địa bàn hành chính

Dự thảo quy định, tên tiếng Việt của hộ kinh doanh không được trùng với tên hộ kinh doanh đã đăng ký trong cùng xã, phường, đặc khu, ngoại trừ trường hợp hộ đó đã chấm dứt hoạt động. Tên được coi là trùng nếu giống hoàn toàn về ký tự, không phân biệt chữ hoa hay thường.

Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã là đơn vị có thẩm quyền xem xét, chấp thuận hoặc từ chối tên đăng ký của hộ kinh doanh. Quyết định của cơ quan này có giá trị cuối cùng. Trong trường hợp không đồng ý với quyết định, cá nhân hoặc hộ kinh doanh có quyền khởi kiện theo luật tố tụng hành chính.

Một điểm đáng chú ý khác là việc thay đổi tên hộ kinh doanh không làm thay đổi quyền và nghĩa vụ pháp lý đã phát sinh – nhằm bảo đảm sự ổn định trong quá trình hoạt động của các hộ kinh doanh.