Bổ sung nhiều ưu đãi đối với người có công, khắc phục tình trạng trục lợi chính sách

Ông Lê Khánh Hải, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước chủ trì buổi họp báo.

Chính sách đặc biệt đối với người có công

Giới thiệu một số nội dung Pháp lệnh, ông Lê Văn Thanh, Thứ trưởng Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội cho biết: Ưu đãi người có công với cách mạng là chính sách đặc biệt của Đảng và Nhà nước nhằm tôn vinh và tri ân, đãi ngộ đối với những cống hiến của người có công với cách mạng.

Theo đó, Pháp lệnh đã bổ sung các nguyên tắc thực hiện chính sách, chế độ ưu đãi người có công với cách mạng theo tinh thần Chỉ thị 14-CT/TW, như việc chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người có công với cách mạng và thân nhân của họ phải được điều chỉnh phù hợp với điều kiện kinh tế-xã hội.

Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng gồm 7 chương 58 Điều, trong đó bổ sung 2 chương mới là Chương 3 quy định về công trình ghi công liệt sĩ, mộ liệt sĩ; Chương 4 quy định về nguồn lực thực hiện và bổ sung 10 điều mới, sửa đổi 41 điều trên cơ sở kế thừa các quy định đã thực hiện ổn định.

Dự kiến, có khoảng 3 nghị định của Chính phủ và 3 thông tư của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội để quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành pháp lệnh.

Đáng chú ý, Pháp lệnh đã bổ sung một số đối tượng người có công với cách mạng và thân nhân như: Mở rộng đối tượng người bị địch bắt tù, đày do trực tiếp hoạt động cách mạng, trực tiếp chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế sau năm 1975; mở rộng đối tượng người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, bổ sung đối tượng hưởng ưu đãi là vợ hoặc chồng liệt sĩ lấy chồng hoặc vợ khác mà nuôi con liệt sĩ đến tuổi trưởng thành, chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sĩ khi còn sống...

Về phạm vi điều chỉnh, Pháp lệnh năm 2020 mở rộng việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người nước ngoài có công với cách mạng và giao Chính phủ quy định cụ thể. Bên cạnh đó, chuẩn hóa các điều kiện, tiêu chuẩn xem xét công nhận người có công với cách mạng theo đúng nguyên tắc chặt chẽ, thật sự xứng đáng, tôn vinh đúng đối tượng. Các điều kiện, tiêu chuẩn đối với 12 diện đối tượng người có công với cách mạng đã được rà soát kỹ từ thực tiễn.

Pháp lệnh cũng bổ sung chế độ bảo hiểm y tế và trợ cấp tuất hằng tháng đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ tái giá. Quy định mức trợ cấp hằng tháng đối với Bà mẹ Việt Nam anh hùng bằng 3 lần mức chuẩn. Với việc nâng mức trợ cấp này, cùng với phụng dưỡng của xã hội, bảo đảm Bà mẹ Việt Nam anh hùng sống tốt mà không phụ thuộc vào số con liệt sĩ.

Một số quy định cụ thể

Về một số quy định cụ thể, Pháp lệnh quy định: Người hy sinh, người bị thương, người bị bệnh trước ngày 1/7/2021 nếu không đủ điều kiện, tiêu chuẩn công nhận người có công với cách mạng theo quy định của Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng 2020 thì được áp dụng điều kiện, tiêu chuẩn theo Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng 2005, Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng sửa đổi 2012.

Người có công với cách mạng là thương binh, người hưởng chính sách như thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên chết trước ngày 1/7/2021 thì vợ từ đủ 55 tuổi trở lên hoặc chồng từ đủ 60 tuổi trở lên tại thời điểm người có công với cách mạng chết được hưởng trợ cấp tuất;

Trường hợp vợ chưa đủ 55 tuổi hoặc chồng chưa đủ 60 tuổi tại thời điểm người có công với cách mạng chết thì trợ cấp tuất được thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Pháp lệnh cũng bổ sung các chế độ ưu đãi đối với người có công với cách mạng, như: Miễn hoặc giảm tiền sử dụng đất đối với đất ở; chế độ ưu tiên giao hoặc thuê đất, ưu tiên giao, khoán bảo vệ và phát triển rừng; chế độ vay vốn ưu đãi để sản xuất, kinh doanh, miễn hoặc giảm thuế theo quy định của pháp luật về thuế.

Quy định chế độ trợ cấp phương tiện trợ giúp, dụng cụ chỉnh hình, phương tiện, thiết bị phục hồi chức năng phải theo chỉ định của cơ sở chỉnh hình, phục hồi chức năng; Bổ sung chế độ bảo hiểm y tế đối với thân nhân người hoạt động cách mạng tại khoản 1 Điều 10 và khoản 1 Điều 13 (trước đây chỉ được hưởng khi người hoạt động cách mạng chết).

Quy định cụ thể chế độ trợ cấp một lần với mức bằng 03 tháng trợ cấp, phụ cấp hằng tháng đối với thân nhân khi người hoạt động động cách mạng đang hưởng chế độ mà chết; bỏ chế độ trợ cấp tuất hằng tháng và bảo hiểm y tế (BHYT) đối với cha đẻ, mẹ đẻ người hoạt động cách mạng.

Pháp lệnh cũng quy định rõ người được hưởng chế độ thờ cúng đối với liệt sĩ không có thân nhân là người được giao, ủy quyền thờ cúng liệt sỹ tại khoản 3 Điều 15; bổ sung chế độ hỗ trợ thăm viếng mộ liệt sĩ hoặc di chuyển hài cốt liệt sĩ tại khoản 9 Điều 16…

Đối với thân nhân của Bà mẹ Việt Nam anh hùng: Quy định chế độ trợ cấp một lần đối với thân nhân khi Bà mẹ Việt Nam anh hùng chế mà chưa được hưởng chế độ ưu đãi hoặc đang hưởng chế độ ưu đãi mà chết tại khoản 1 Điều 19;

Đối với Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng lao động thời kỳ kháng chiến: chế độ ưu tiên giao, khoán bảo vệ và phát triển rừng, chế độ miễn hoặc giảm thuế tại khoản, chế độ trợ cấp một lần tại khoản 4 Điều 21;

Chế độ đối với người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học, thân nhân người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học: Bổ sung chế độ ưu tiên giao hoặc thuê đất; ưu tiên giao, khoán bảo vệ và phát triển rừng tại khoản 6 Điều 30.

Bổ sung chế độ trợ cấp một lần cho thân nhân khi người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học chết hoặc cho thân nhân của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học khi con đẻ của người hoạt động kháng chiến chết tại khoản 2 Điều 31.

Khắc phục tình trạng trục lợi chính sách

Trả lời câu hỏi của phóng viên về vấn đề thực hiện chính sách người có công có hai hiện tượng cần quan tâm là gian dối hồ sơ, trục lợi từ chính sách người có công và nhiều người có công thật sự nhưng hồ sơ thất lạc, không đầy đủ khiến hành trình yêu cầu giải quyết quyền lợi chính đáng rất khó khăn, Pháp lệnh có quy định như thế nào để khắc phục không?

Đại diện Cục người có công Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội cho biết: Những năm qua, các cơ quan chức năng đã thanh tra, điều tra, khởi tố nhiều vụ làm giả hồ sơ, giấy tờ, lợi dụng chính sách ưu đãi người có công để trục lợi. Bộ Lao động Thương binh Xã hội đã tích cực thanh tra, kiểm tra, phối hợp với có bộ, ngành, địa phương để giải quyết triệt để vấn đề này nên đến nay đã khắc phục tương đối tốt. Trong Pháp lệnh mới có quy định cụ thể, minh bạch về tiêu chuẩn, điều kiện để được hưởng ưu đãi và quy định về các hành vi bị nghiêm cấm… nên tình trạng này sẽ được khắc phục.

Về việc giải quyết hồ sơ tồn đọng, trong Pháp lệnh đã quy định cụ thể vấn đề này, với tinh thần công khai minh bạch và những đối tượng đảm bảo hồ sơ, tính pháp lý từng thời kỳ. Vừa qua Bộ Lao động-Thương Binh và Xã hội đã giải quyết những trường hợp tồn đọng, như không còn hồ sơ gốc; những trường hợp đã hoàn thiện hồ sơ trước đó đến khi Pháp lệnh này có hiệu lực.

Hồ sơ tồn đọng do nhiều nguyên nhân, đến nay Cục đã giải quyết được hơn 6000 trường hợp. Trong Pháp lệnh này đã quy định cụ thể từng thời kỳ, từng đối tượng nên việc giải quyết các trường hợp có vướng mắc về hồ sơ thuận lợi hơn trước đây. Những trường hợp không còn hồ sơ gốc thì thực hiện theo những quy định tương ứng với từng thời kỳ lịch sử để giải quyết, đại diện Cục Người có công cho biết.