Chuyện khó tin xảy ra tại ấp 3, xã Bình Chánh, huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh, phần đất ao làng có diện tích gần 1.000m2 bỗng được cấp quyền sử dụng đất cho một hộ gia đình, bất chấp các quy định của pháp luật về đất đai.
Sai phạm nghiêm trọng được Tòa án phát hiện, chỉ rõ thẩm quyền thu hồi đất thuộc UBND huyện Bình Chánh. Thế nhưng đến nay, sai phạm chưa được xử lý khiến người dân địa phương rất bất bình…
Ao làng biến thành “đất nghĩa địa”(?!)
Theo Bản án số 82/2012/DSST ngày 19/12/2012 của TAND huyện Bình Chánh, bà Nguyễn Thị Mà khởi kiện ông Hà Hồng Phương về việc ông Phương xây đài thủy tạ ngay trên ao thuộc khu đất bà đã được UBND huyện Bình Chánh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tại Tòa, phía bà Mà khai nguồn gốc đất tranh chấp do gia đình bà quản lý sử dụng với tổng diện tích 5.199m2, được UBND huyện cấp sổ từ năm 1995 (cấp đổi năm 2000). Đến năm 2008, ông Phương tự ý xây dựng các công trình thờ cúng trên đất thửa 299, tờ bản đồ số 04, diện tích 916m2 của bà. Theo ông Phương, khi xây khu miếu, ông không nghĩ đất đã được cấp cho bà Mà. Ông cho rằng phần đất ao là đất chung của nhân dân địa phương.
Qua xem xét toàn diện tài liệu, chứng cứ, HĐXX đã phát hiện những sai phạm nghiêm trọng trong việc cấp đất cho hộ bà Mà. Diện tích tranh chấp giữa bà Mà và ông Phương thuộc thửa đất số 299, có nguồn gốc là của cộng đồng khu dân cư ấp 3, xã Bình Chánh và ấp Phú An, xã Phước Lý, huyện Cần Giuộc, Long An. Người dân sử dụng từ lâu đời để lấy nước sinh hoạt vào những tháng mùa khô. Vì vậy, UBND xã Bình Chánh xét và đề nghị huyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ bà Mà trên thửa 299, diện tích 916m2 là không đúng đối tượng sử dụng. Nghiêm trọng hơn, ao làng bị “hô biến” thành… đất nghĩa địa, thể hiện rõ sự tùy tiện, sai trái trong quá trình cấp đất. Đại diện UBND huyện Bình Chánh đã thừa nhận những sai phạm trong quản lý đất đai và kiến nghị Tòa tuyên thửa đất số 299 là đất ao, thuộc quyền sử dụng của cộng đồng dân cư tại địa phương, điều chỉnh lại thửa đất 299 không thuộc quyền sử dụng của hộ bà Mà.
Ao làng bị “cấp nhầm” sổ đỏ
Tòa nhận định hộ bà Mà từ khi được được cấp sổ phần đất thửa 299 cũng không sử dụng vào mục đích gì khác ngoài việc dùng nước để sản xuất nông nghiệp nên hiện trạng vẫn là đất ao. Trong quá trình xét cấp quyền sử dụng đất, UBND xã và UBND huyện Bình Chánh đã có sự nhầm lẫn dẫn đến cấp sai quyền sử dụng thửa 299, diện tích 916m2, đất ao thuộc quyền sử dụng của cộng đồng dân cư cho hộ bà Mà là sai đối tượng. Tòa tuyên buộc ông Phương phải tháo dỡ, di dời phần đã xây dựng, trả lại đất cho cộng đồng dân cư địa phương theo hiện trạng ban đầu. Thửa số 299 là đất ao và thuộc quyền sử dụng chung của cộng đồng dân cư ấp 3, xã Bình Chánh. Vì vậy, hủy một phần giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho bà Mà đối với thửa 299.
Cần xử lý dứt điểm
Bà Mà kháng cáo, TAND TP. Hồ Chí Minh ra Bản án phúc thẩm số 407/2013 ngày 29/3/2013 nhận định: Mặc dù đại diện UBND huyện Bình Chánh đã kiến nghị Tòa sơ thẩm thu hồi đất cấp sai đối tượng cho bà Mà nhưng việc giải quyết kiến nghị là vượt quá yêu cầu của đương sự. Cấp phúc thẩm “chỉ sửa bản án sơ thẩm về nội dung này, cụ thể buộc ông Phương tự tháo dỡ công trình trên đất tranh chấp để trả lại đất ao cho hộ bà Mà và không tuyên hủy một phần giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho hộ bà Mà”. Việc thu hồi đất theo nội dung kiến nghị của đại diện UBND huyện Bình Chánh đối với trường hợp cấp sai đối tượng là thuộc thẩm quyền của Nhà nước, cơ quan có thẩm quyền thu hồi đất là UBND huyện Bình Chánh.
Thời gian qua, hàng chục hộ dân ngụ tại ấp 3, xã Bình Chánh trông chờ UBND huyện Bình Chánh thực hiện đúng thẩm quyền, tiến thành thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp sai cho bà Mà, trả lại cho cộng đồng dân cư diện tích ao làng để sử dụng chung. Trong khi vụ việc chưa được giải quyết, mới đây, hộ bà Mà đã xây tường bao quanh toàn bộ thửa đất 299, trong đó có cả ao làng khiến nhiều hộ dân liên tục gửi đơn khiếu nại.
Những sai phạm trong việc cấp thửa đất 299 cho hộ bà Mà đã được Tòa án làm rõ. Ông Huỳnh Công Thanh, Phó Trưởng phòng Tài Nguyên và Môi trường huyện Bình Chánh có văn bản xác định việc cấp đất không đúng đối tượng. Khoản 5, Điều 38 Luật Đất đai quy định rõ các trường hợp thu hồi đất: “Đất giao không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền”. “Thửa đất 299, diện tích 916m2 loại đất ao thuộc quyền sử dụng của cộng đồng dân cư tại địa phương”. Với những căn cứ rõ ràng trên, UBND huyện Bình Chánh cần nhanh chóng giải quyết dứt điểm những sai phạm, sớm khắc phục hậu quả, tiến hành thu hồi đất cấp sai đối tượng theo đúng quy định pháp luật.