Chính trị

Bài 2: Sửa Luật Các tổ chức tín dụng: Lắng nghe từ thực tiễn, hành động vì niềm tin của nhân dân

• 10/11/2025 - 12:05

Sau khi Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 (Luật số 32/QH15/2024) có hiệu lực, bên cạnh những mặt tích cực đạt được nền kinh tế nước ta vẫn tồn tại những khả năng đối diện với nhiều biến động khó lường.

Sau khi Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 (Luật số 32/QH15/2024) có hiệu lực, bên cạnh những mặt tích cực đạt được nền kinh tế nước ta vẫn tồn tại những khả năng đối diện với nhiều biến động khó lường. Các vướng mắc trong nợ xấu chưa được xử lý dứt điểm, lãi suất cho vay ở nhiều giai đoạn còn neo cao,...tạo nên những “vết nứt” đáng lo ngại trong niềm tin của thị trường.

Phát biểu tại phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cho ý kiến vào việc tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn - nhấn mạnh: “Tinh thần sửa đổi lần này là nhằm giải quyết những vấn đề hết sức cấp bách trong lĩnh vực tín dụng và ngân hàng”. Mục đích quan trọng là đảm bảo dự thảo luật được thông qua với chất lượng cao, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng nếu được thông qua sẽ góp phần tháo gỡ những vướng mắc về pháp lý trong thực tiễn, đáp ứng yêu cầu tiếp tục cơ cấu lại các tổ chức tín dụng, nâng cao hiệu quả xử lý nợ xấu và khơi thông nguồn lực tín dụng, phục vụ mục tiêu tăng trưởng cao hơn. Với các điều khoản mới từ việc luật hoá 03 nội dung chính sách từ Nghị quyết 42 như quyền thu giữ tài sản bảo đảm (Điều 198a), chính sách cho vay đặc biệt lãi suất 0% (khoản 1 Điều 193) và bãi bỏ thủ tục hành chính rườm rà, đây là kết quả của sự lắng nghe sâu sắc từ nhân dân, doanh nghiệp, và hệ thống ngân hàng.

Quốc hội lắng nghe và đồng hành cùng nhân dân

Dù Luật số 32/2024/QH15 đã bước đầu mang lại kết quả tích cực, song sau 6 tháng triển khai (từ 01/7/2024), vẫn bộc lộ một số hạn chế cần sớm khắc phục để bảo vệ hệ thống tín dụng và quyền lợi của nhân dân. Đáng chú ý, cơ chế can thiệp sớm còn chậm do thiếu dữ liệu đồng bộ giữa các chi nhánh địa phương, mới đạt khoảng 60% mục tiêu xử lý nợ xấu tiềm ẩn. Bên cạnh đó, những khoảng trống pháp lý trong xử lý tài sản bảo đảm và tổ chức tín dụng yếu kém vẫn là thách thức lớn đặt ra cho cơ quan quản lý.

“

“RỦI RO LAN TỎA TỪ NGÂN HÀNG NHỎ VÀ DNNVV, KẾT HỢP VỚI KINH TẾ SỐ, ĐỒI HỎI CẦN TIẾP TỤC HOÀN THIỆN KHUNG PHÁP LÝ ĐỂ QUẢN LÝ RỦI RO TRONG BỐI CẢNH CHUYỂN ĐỔI SỐ, HỘI NHẬP SÂU VỚI KHU VỰC ASEAN.”

- Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng -

Bên cạnh đó, bối cảnh kinh tế số và hội nhập quốc tế đang đặt ra những thách thức chưa từng có đối với quản lý rủi ro tài chính. Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), rủi ro từ Fintech (công nghệ tài chính) với các hình thức như P2P lending (hình thức cho vay ngang hàng không thông qua ngân hàng hay công ty tài chính truyền thống); tín dụng đen online diễn biến hết sức phức tạp đã làm tăng 10% nợ xấu tiềm ẩn trong quý III/2024, với 30 nghìn tỷ đồng từ các khoản vay ngang hàng không được kiểm soát. Biến động lãi suất toàn cầu, như lạm phát 3,8% tại Mỹ năm 2024, đẩy lãi suất VNĐ tăng 1%, gây áp lực lên tỷ giá (giảm 2% so với USD) và khả năng vay của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV).

Bàn về vấn đề trên, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh: “Rủi ro lan tỏa từ ngân hàng nhỏ và DNNVV, kết hợp với kinh tế số, đòi hỏi cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để quản lý rủi ro trong bối cảnh chuyển đổi số, hội nhập sâu với khu vực ASEAN.”

Nhận thấy được những vấn đề cấp bách đang diễn ra trong thực tiễn, Chính phủ đã thật sự lắng nghe để có những bước đi cụ thể. Ngay từ những ngày đầu tháng 5/2025, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chính phủ đã trình Quốc hội Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng, cùng với đó là báo cáo chỉ rõ ba “điểm nghẽn nóng”: xử lý nợ chậm, DNNVV thiếu vốn và thanh khoản hệ thống tín dụng lung lay đã trở thành những vấn đề cấp bách đòi hỏi cần được giải quyết ngay.

Dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, tại Kỳ họp thứ 9, khóa XV (ngày 20 và 29/5/2025), các đại biểu Quốc hội đã thảo luận sôi nổi tại Tổ và Hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng. Không khí làm việc dân chủ, cởi mở, thẳng thắn và sâu sắc, tập trung vào những vấn đề thực tiễn đang đặt ra cho hệ thống ngân hàng. Các ý kiến đóng góp đều kịp thời, khách quan, toàn diện, hướng đến mục tiêu hoàn thiện dự án luật để khi ban hành có thể tháo gỡ vướng mắc, nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống tín dụng, góp phần ổn định kinh tế - tài chính quốc gia.

Tại phiên thảo luận ngày 29/5, Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) cho biết, sau khi nghiên cứu kỹ dự thảo Luật, bà hoàn toàn thống nhất với sự cần thiết phải tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động của các tổ chức tín dụng thông qua lần sửa đổi, bổ sung này. Theo đại biểu, việc xây dựng dự luật cho thấy Ban soạn thảo, Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ đã có cái nhìn khách quan, sát thực tiễn, nắm bắt tâm tư, kỳ vọng của cử tri, doanh nghiệp và tổ chức tín dụng.

Bà Phúc nhấn mạnh, nhiều điều khoản được sửa đổi, bổ sung theo hướng có lợi hài hòa cho cả ngân hàng, doanh nghiệp và người dân. Khi quyền lợi của ngân hàng được đảm bảo, các tổ chức tín dụng sẽ có thêm động lực mở rộng cho vay, giảm lãi suất nhờ cắt giảm chi phí xử lý nợ và tài sản bảo đảm. Nhờ đó, doanh nghiệp và người dân dễ tiếp cận nguồn vốn hợp lý, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tăng thu ngân sách, đồng thời góp phần đẩy lùi tín dụng đen, giữ vững an ninh trật tự và ổn định xã hội.

Trong Luật sửa đổi một số điều của Luật các tổ chức tín dụng năm 2024, phạm vi bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền, doanh nghiệp và tổ chức tín dụng được mở rộng rõ rệt. Luật quy định cụ thể hơn về cơ chế cho vay đặc biệt, quyền và trách nhiệm của NHNN trong việc hỗ trợ tổ chức tín dụng gặp khó khăn tạm thời, qua đó bảo đảm an toàn hệ thống, hạn chế rủi ro đổ vỡ dây chuyền. Các quy định mới cũng góp phần củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống ngân hàng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền và giữ vững an ninh tài chính – tiền tệ quốc gia.

“

KHI QUYỀN LỢI CỦA NGÂN HÀNG ĐƯỢC ĐẢM BẢO, CÁC TỔ CHỨC TÍN DỤNG SẼ CÓ THÊM ĐỘNG LỰC MỞ RỘNG CHO VAY, GIẢM LÃI SUẤT NHỜ CẮT GIẢM CHI PHÍ XỬ LÝ NỢ VÀ TÀI SẢN BẢO ĐẢM.”

- Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) -

Đồng tình với ý kiến của đại biểu Huỳnh Thị Phúc, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Bình Thuận) phân tích sâu về quy định lãi suất cho vay đặc biệt 0%/năm tại khoản 1, Điều 193 của dự thảo Luật. Ông cho rằng, đây là chính sách hỗ trợ kịp thời và mạnh mẽ, thể hiện rõ vai trò của NHNN trong việc hỗ trợ các tổ chức tín dụng gặp khó khăn đặc biệt, qua đó góp phần giữ vững an toàn hệ thống tài chính - ngân hàng quốc gia.

Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Hữu Thông, việc quy định lãi suất cho vay 0%/năm hiện chưa gắn với điều kiện áp dụng cụ thể, có thể dẫn đến lạm dụng chính sách, gây sai lệch môi trường cạnh tranh giữa các tổ chức tín dụng và tăng áp lực cho ngân sách nhà nước. Quy định này, nếu thiếu cơ chế kiểm soát, còn có nguy cơ mâu thuẫn với nguyên tắc thị trường, làm giảm hiệu quả sử dụng nguồn lực công.

Vì vậy, đại biểu đề nghị chỉ áp dụng lãi suất 0% đối với tổ chức tín dụng thuộc diện kiểm soát đặc biệt, tái cơ cấu bắt buộc hoặc có ảnh hưởng đến ổn định tài chính quốc gia; đồng thời bổ sung cơ chế giám sát, công khai và đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn vốn vay đặc biệt để đảm bảo minh bạch, đúng mục tiêu hỗ trợ.

“

QUY ĐỊNH LÃI SUẤT CHO VAY ĐẶC BIỆT 0%/NĂM TẠI KHOẢN 1, ĐIỀU 193 CỦA DỰ THẢO LUẬT LÀ CHÍNH SÁCH MANG TÍNH HỖ TRỢ KỊP THỜI VÀ MẠNH MẼ, THỂ HIỆN RÕ VAI TRÒ CỦA NHNN TRONG VIỆC HỖ TRỢ CÁC TỔ CHỨC TÍN DỤNG GẶP KHÓ KHĂN ĐẶC BIỆT.”

- Đại biểu Nguyễn Hữu Thông – Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận -

Đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo dự thảo Luật, Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Thị Hồng - cho biết: Đối với nội dung về điều chỉnh thẩm quyền cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm, với lãi suất 0% từ Thủ tướng Chính phủ xuống NHNN nhận được nhiều sự quan tâm từ cử tri. Thực tế trong hoạt động ngân hàng, các tổ chức tín dụng hiện nay cho thấy, rủi ro thanh khoản có thể xảy ra rất nhanh, nhất là trong bối cảnh người dân có thể rút tiền trực tuyến chỉ bằng vài thao tác điện tử, không cần đến ngân hàng. Khi đó, nếu quy trình phê duyệt quá chậm, hậu quả lan truyền có thể rất nghiêm trọng. Do đó, việc giao NHNN thẩm quyền xử lý trực tiếp sẽ giúp phản ứng nhanh, bảo vệ hệ thống an toàn hơn.

Thống đốc NHNN nhấn mạnh, cho vay đặc biệt lãi suất 0% không phải là biện pháp thường xuyên, mà chỉ áp dụng trong trường hợp đặc biệt khẩn cấp, chẳng hạn khi xảy ra hiện tượng rút tiền hàng loạt hoặc tổ chức tín dụng bị kiểm soát đặc biệt. Thông thường, các khoản vay hỗ trợ thanh khoản đều phải có tài sản bảo đảm và chịu lãi suất nhất định. Chỉ khi tổ chức tín dụng không còn đủ tài sản thế chấp thì NHNN mới xem xét hình thức cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm.

Về việc cho vay lãi suất 0%, Thống đốc cho biết, đây là biện pháp đặc biệt, chỉ áp dụng với các ngân hàng trong diện tái cơ cấu hoặc chuyển giao bắt buộc, nhằm hỗ trợ duy trì an toàn hệ thống, bởi các ngân hàng này vốn đã rất khó khăn, không sinh lời, nếu phải chịu thêm lãi suất sẽ càng khó thực hiện tái cơ cấu.

Về tài sản thế chấp cho các khoản vay đặc biệt, phần lớn tài sản của ngân hàng là các khoản cho vay - tức các khoản phải thu từ khách hàng. Khi vay đặc biệt, NHNN sẽ sử dụng chính các hồ sơ này làm tài sản bảo đảm. Các tổ chức tín dụng cũng có thể sử dụng giấy tờ có giá, trái phiếu Chính phủ hoặc các công cụ tài chính có tính thanh khoản cao làm tài sản bảo đảm. Những ngân hàng khó khăn thường phải dùng các tài sản có thanh khoản cao nhất cho các khoản vay đặc biệt.

Về những tiêu chuẩn điều kiện đối với các ngân hàng. Phải căn cứ vào tình hình diễn biến cụ thể của mỗi ngân hàng. Thống đốc cũng dẫn chứng, ngay cả ở các quốc gia phát triển, hiện tượng rút tiền hàng loạt không chỉ xảy ra ở ngân hàng yếu kém. “Tại Mỹ, ngân hàng First Bank hoạt động có lãi 52 quý liên tiếp nhưng vẫn gặp sự cố rút tiền hàng loạt. Đôi khi nguyên nhân không phải từ nội tại quản lý mà từ yếu tố khách quan như tin đồn, sự cố công nghệ, hay mất dữ liệu.” Điều quan trọng nhất là phải thiết lập cơ chế can thiệp sớm, phản ứng nhanh và linh hoạt để bảo vệ niềm tin của người gửi tiền và giữ vững an toàn hệ thống tài chính - tiền tệ quốc gia.

Cũng trong phiên thảo luận, đại biểu Trần Văn Tiến - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, sau khi nghiên cứu hồ sơ dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng, ông hoàn toàn đồng tình với sự cần thiết, bố cục và nhiều nội dung của dự thảo. Tuy nhiên, để tiếp tục hoàn thiện dự thảo, đại biểu Tiến tập trung góp ý vào quy định mới tại Điều 198a về quyền thu giữ tài sản bảo đảm.

“

CẦN XÂY DỰNG CƠ CHẾ CỤ THỂ NHẰM BẢO ĐẢM HÀI HÒA LỢI ÍCH GIỮA TỔ CHỨC TÍN DỤNG, BÊN BẢO ĐẢM, NGƯỜI ĐANG GIỮ TÀI SẢN VÀ BÊN VAY THẾ CHẤP; TRÁNH PHÁT SINH TRANH CHẤP HOẶC TÌNH TRẠNG LẠM QUYỀN TRONG QUÁ TRÌNH THU GIỮ TÀI SẢN BẢO ĐẢM.”

- Đại biểu Trần Văn Tiến - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc -

Theo dự thảo, khoản 1 Điều 198a quy định: “Bên bảo đảm hoặc người đang giữ tài sản của khoản bảo đảm đặc biệt có nghĩa vụ giao tài sản bảo đảm cho tổ chức tín dụng; trường hợp không giao thì được thu giữ theo quy định của pháp luật.” Đại biểu cho rằng, quy định hiện hành còn thiếu rõ ràng, gây khó khăn trong việc thu giữ tài sản bảo đảm của bên bảo đảm hoặc người đang giữ tài sản thuộc khoản nợ xấu của tổ chức tín dụng. Nguyên nhân là do các bên này đã có hợp đồng thỏa thuận thế chấp, nên việc xử lý tài sản cần được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh xung đột lợi ích.

Theo đại biểu, cần xây dựng cơ chế cụ thể nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích giữa tổ chức tín dụng, bên bảo đảm, người đang giữ tài sản và bên vay thế chấp; tránh phát sinh tranh chấp hoặc tình trạng lạm quyền trong quá trình thu giữ tài sản bảo đảm, đồng thời đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên trong từng trường hợp cụ thể.
Đại biểu Tiến nêu ra hai tình huống cụ thể để làm rõ:

Thứ nhất, nếu tài sản bảo đảm của bên vay đã có hợp đồng hoặc thỏa thuận hợp pháp với bên bảo đảm hoặc người đang giữ tài sản từ trước khi ký hợp đồng thế chấp với tổ chức tín dụng, thì lỗi thuộc về tổ chức tín dụng. Trong trường hợp này, khi ký hợp đồng cho vay, ngân hàng không kiểm tra, xác minh thông tin về tình trạng pháp lý của tài sản, nên khi phát sinh nợ xấu, cần có thỏa thuận và xử lý thống nhất giữa các bên, không thể thu giữ ngay tài sản.

Thứ hai, nếu tài sản bảo đảm của bên vay phát sinh sau khi đã ký hợp đồng thế chấp với tổ chức tín dụng, và bên đang giữ tài sản không đăng ký kinh doanh hoặc đăng ký không phù hợp, thì ngân hàng có quyền thu giữ tài sản bảo đảm liên quan đến khoản nợ xấu theo quy định của Luật. Trong trường hợp này, lỗi thuộc về bên bảo đảm hoặc người đang giữ tài sản, vì không kiểm tra tình trạng pháp lý của tài sản trước khi sử dụng. Tuy nhiên, để việc thu giữ được thực hiện hiệu quả, đại biểu cho rằng cần quy định các biện pháp đủ mạnh, mang tính khả thi cao.

Ngoài ra, tại điểm a khoản 2 Điều 198a dự thảo Luật, có nội dung dẫn chiếu đến Điều 299 Bộ luật Dân sự. Đại biểu Tiến lưu ý rằng, Điều 299 Bộ luật Dân sự quy định về các trường hợp xử lý tài sản bảo đảm, chứ không phải quy định về tội khủng bố như một số cách hiểu nhầm. Do đó, ông đề nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ nội dung này, xác định cụ thể những hành vi vi phạm nào được xử lý theo Điều 299, hoặc giao NHNN hướng dẫn chi tiết để tránh cách hiểu và áp dụng sai trong thực tiễn.

Về quyền thu giữ tài sản bảo đảm, kê biên tài sản của người phải thi hành án đang được sử dụng làm tài sản bảo đảm cho khoản nợ xấu, hoặc hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng trong vụ án hình sự, tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, Đại biểu Trần Thị Thu Đông - Đoàn Đại biểu tỉnh Bạc Liêu cơ bản nhất trí và đề nghị cần rà soát, quy định cụ thể, chặt chẽ về thẩm quyền và điều kiện thực hiện, thứ tự ưu tiên giữa nghĩa vụ thi hành án và quyền xử lý tài sản đảm bảo của tổ chức tín dụng. Ví dụ như ưu tiên nghĩa vụ cấp dưỡng, bồi thường tổn thất sức khỏe, tính mạng, v.v.. cần yêu cầu phải có ý kiến bằng văn bản từ cơ quan thi hành án trước khi xử lý tài sản đang được kê biên. Quy định này phải bảo đảm hài hòa giữa quyền của các tổ chức tín dụng trong xử lý tài sản bảo đảm với các quy định của pháp luật về thi hành án dân sự, tránh mâu thuẫn pháp lý; đồng thời bảo đảm xử lý hài hòa quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan, tránh việc nới lỏng các điều kiện cho vay, thẩm định tín dụng. Bên cạnh đó, cần có cơ chế phối hợp chặt chẽ với UBND và công an cấp xã trước khi tiến hành thu giữ tài sản bảo đảm, nhằm bảo đảm an ninh, trật tự.

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu - Đoàn Đại biểu TP. Huế tham gia thảo luận về nội dung hoàn trả tài sản bảo đảm là tang vật, vật chứng được quy định tại Điều 198c của dự thảo luật. Đại biểu cho rằng, việc bổ sung quy định “tổ chức tín dụng có thể đề nghị hoàn trả tang vật, vật chứng là tài sản bảo đảm trong vụ án hình sự hoặc vi phạm hành chính” là một bước tiến quan trọng, góp phần tháo gỡ tình trạng tài sản bảo đảm bị “treo” do vướng mắc pháp lý, gây đình trệ quá trình xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, đại biểu lưu ý rằng, theo Luật Xử lý vi phạm hành chính và Bộ luật Tố tụng hình sự, việc xử lý tang vật, vật chứng thuộc thẩm quyền của cơ quan tiến hành tố tụng, không chịu sự chi phối của bên thứ ba như tổ chức tín dụng. Bên cạnh đó, dự thảo luật hiện chưa quy định rõ thời hạn hoàn trả tài sản khi đã đủ điều kiện, dễ dẫn đến tình trạng trì hoãn, thiếu trách nhiệm trong thực hiện. Vì vậy, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần rà soát kỹ lưỡng quy định này, đảm bảo tính thống nhất, chặt chẽ và khả thi, đồng thời xác định rõ thời hạn, quy trình và thẩm quyền xử lý để tránh phát sinh vướng mắc trong thực tiễn.

“

PHẢI BẢO ĐẢM HÀI HÒA GIỮA QUYỀN CỦA CÁC TỔ CHỨC TÍN DỤNG TRONG XỬ LÝ TÀI SẢN BẢO ĐẢM VỚI CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ, TRÁNH MÂU THUẪN PHÁP LÝ; ĐỒNG THỜI BẢO ĐẢM XỬ LÝ HÀI HÒA QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN, TRÁNH VIỆC NỚI LỎNG CÁC ĐIỀU KIỆN CHO VAY, THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG.”

- Đại biểu Trần Thị Thu Đông - Đoàn ĐBQH tỉnh Bạc Liêu -

Tại phiên khai mạc Kỳ họp Quốc hội để thể chế hóa Nghị quyết Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, cần vừa làm vừa rút kinh nghiệm; không nóng vội, nhưng cũng không cầu toàn, để mất thời cơ,...

Trong kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XV, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý, “vấn đề nào đã thấy, đã rõ, đã chín, được thực tế kiểm nghiệm, chứng minh thì chúng ta sửa, còn vấn đề chưa rõ, chưa chín, chưa được thực tế chứng minh thì tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện khung pháp lý."

Kế thừa và phát huy tinh thần đổi mới đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung lần này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện rõ nét tinh thần chủ động, cầu thị và kịp thời của Quốc hội, Chính phủ trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật. Không chờ đến khi luật đi vào vận hành đủ lâu mới tổng kết, sửa đổi, mà ngay khi thực tiễn xuất hiện những vấn đề mới, cơ quan lập pháp đã kịp thời lắng nghe ý kiến từ cử tri, đại biểu, doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân để điều chỉnh phù hợp. Những phiên thảo luận sôi nổi, thẳng thắn tại nghị trường trước khi thông qua dự thảo đã thể hiện tinh thần “lấy dân làm gốc”, coi sự phát triển của doanh nghiệp là động lực, lấy tính công khai, minh bạch và hợp lý làm thước đo. Qua đó, dự thảo không chỉ mang giá trị pháp lý, mà còn khẳng định sự đồng hành của Quốc hội với nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, thể hiện sự nhạy bén, linh hoạt trong việc “uốn nắn” kịp thời những bất cập, giúp hệ thống pháp luật ngày càng sát thực tiễn, phục vụ hiệu quả cho sự phát triển của đất nước.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương đánh giá rất cao ban soạn thảo Dự thảo Luật, khi đã thực hiện theo đúng tinh thần Kết luận 17 của Bộ Chính trị vào đầu nhiệm kỳ, tức là có những vấn đề còn chưa đồng thuận, chưa thống nhất cao có thể để lại và xem xét sau. Nhưng trong quá trình 1 năm thực hiện thực tiễn có nhiều vấn đề cần phải được thay đổi và bổ sung cũng như căn cứ thêm Nghị quyết 66, Nghị quyết 68, cơ quan soạn thảo lần này đã mạnh dạn đưa ra sửa đổi một số điều của Luật Tổ chức tín dụng và trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến 3 chính sách của Nghị quyết 42 mà chưa được thể chế hóa. Đại biểu Huân thấy điều này rất tốt và rất đáng biểu dương cơ quan soạn thảo.

“

DỰ THẢO LUẬT SỬA ĐỔI BỔ SUNG LÀ BƯỚC TIẾN QUAN TRỌNG, GIÚP TỔ CHỨC TÍN DỤNG XỬ LÝ NỢ XẤU NHANH HƠN, BẢO VỆ NGƯỜI GỬI TIỀN HIỆU QUẢ HƠN, ĐẶC BIỆT TRONG BỐI CẢNH KINH TẾ SỐ VÀ RỦI RO THANH KHOẢN GIA TĂNG.”

- Đại biểu Trần Quốc Việt - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh -

Mặt khác quy trình ban hành, thông qua Luật số 96/2025/QH15 phản ánh rõ nét sự chặt chẽ trong hoạt động lập pháp từ khâu thảo luận, giải trình cho đến thẩm tra dự thảo luật. Sau khi các đại biểu thảo luận tại các tổ, hội trường, Chính phủ tiến hành giải trình bằng báo cáo, Bộ Tư Pháp thẩm định trước khi trình Quốc hội, sau cùng Ủy ban Kinh tế và Tài chính (KTTC) chủ trì, phối hợp với Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội thẩm tra nghiêm ngặt đảm bảo Dự thảo Luật cần tuân thủ và đáp ứng đầy đủ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn.

Đại biểu Trần Quốc Việt (Hà Tĩnh) khẳng định: “Dự thảo Luật sửa đổi bổ sung là bước tiến quan trọng, giúp tổ chức tín dụng xử lý nợ xấu nhanh hơn, bảo vệ người gửi tiền hiệu quả hơn, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế số và rủi ro thanh khoản gia tăng.” Các điều khoản mới được xây dựng dựa trên thực tiễn, phản ánh trực tiếp những bất cập của luật số 32/QH15/2024, từ việc hỗ trợ thanh khoản cho các ngân hàng yếu đến việc rút ngắn thời gian xử lý tài sản bảo đảm, đáp ứng nhu cầu cấp bách từ nhân dân và doanh nghiệp.

Điều này cho thấy một bước tiến quan trọng trong tư duy lập pháp: Pháp luật không phải là “khuôn mẫu cứng nhắc”, mà là công cụ phục vụ sự phát triển và phải luôn vận động cùng đời sống kinh tế - xã hội. Nhiều cử tri bày tỏ sự đồng tình khi Quốc hội sớm nhận diện những khoảng trống, bất cập trong Luật Tổ chức tín dụng 2024 để kịp thời sửa đổi, thay vì chờ đợi nhiều năm như thông lệ. Chính sự phản ánh kịp thời từ thực tiễn, sự lắng nghe ý kiến từ các hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp và chuyên gia kinh tế đã tạo sức nặng thuyết phục trong nghị trường. Ở đó, các đại biểu Quốc hội không chỉ phân tích kỹ lưỡng những vướng mắc về quản trị rủi ro, xử lý nợ xấu, bảo đảm an toàn hệ thống, mà còn đặt ra câu hỏi: làm sao để luật thật sự trở thành “lá chắn” bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân gửi tiền, đồng thời là “bệ đỡ” để doanh nghiệp yên tâm đầu tư, sản xuất, kinh doanh.

Sự quyết liệt này đã nhận được sự đồng thuận cao từ cử tri cả nước. Nhiều ý kiến ghi nhận rằng, việc Quốc hội sớm sửa đổi luật đã tạo dựng niềm tin rằng lợi ích của người dân gửi tiết kiệm, người vay vốn, cũng như các doanh nghiệp nhỏ và vừa luôn được bảo vệ. Một cử tri tại Hà Nội chia sẻ trên diễn đàn góp ý: “Luật mới ra đời, nhưng khi có bất cập, Quốc hội lập tức lắng nghe và điều chỉnh. Điều đó khiến chúng tôi cảm nhận rõ ràng rằng ý kiến của nhân dân thực sự có trọng lượng trong chính sách.”

Các hiệp hội ngành nghề, đặc biệt là Hiệp hội DNNVV Việt Nam, cũng hoan nghênh sự thay đổi này. Theo họ, sửa đổi kịp thời không chỉ ngăn ngừa rủi ro tín dụng mà còn tạo sự an tâm, giúp doanh nghiệp mạnh dạn vay vốn, mở rộng sản xuất kinh doanh. Sự phản hồi tích cực từ xã hội chính là minh chứng cho tinh thần Quốc hội kiến tạo, không ngừng hoàn thiện thể chế để đồng hành cùng công cuộc phát triển đất nước.

“

DỰ THẢO LUẬT SỬA ĐỔI CÁC TỔ CHỨC TÍN DỤNG LẦN NÀY ĐÃ “MANG ĐẬM DẤU ẤN QUỐC HỘI TRONG KỶ NGUYÊN MỚI - LẮNG NGHE NHÂN DÂN, DỰ BÁO TƯƠNG LAI, KIẾN TẠO NIỀM TIN, GIÁM SÁT THỰC THI.”

- PGS.TS Nguyễn Đình Cung -

Theo đánh giá của PGS.TS Nguyễn Đình Cung, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Các tổ chức tín dụng lần này không chỉ cập nhật về mặt nội dung, mà còn ở phương thức lập pháp, trong đó Quốc hội giữ vai trò trung tâm: từ khâu thảo luận, phản biện, giám sát đến việc đồng hành cùng Chính phủ trong tổ chức thực hiện.

Thực hiện: Thượng úy Nguyễn Nhật Anh, Trung uý Lê Trung An, Nhà báo Bùi Anh, Thanh Trà
Ảnh tư liệu: Báo Công lý, Cổng thông tin điện tử Quốc hội, Báo Đại biểu Nhân dân, Báo Nhân Dân, Cổng thông tin Điện tử Chính phủ