5 vấn đề cần lưu ý khi sửa Luật khám, chữa bệnh

Khắc phục những bất cập trong lĩnh vực y tế

Trình bày Tờ trình dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi), bên cạnh việc cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước, khắc phục những hạn chế, bất cập, giải quyết những vấn đề mới phát sinh để phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho người dân; tăng cường hiệu lực, hiệu quả, trật tự, kỷ cương, kỷ luật của quản lý nhà nước về hoạt động khám bệnh, chữa bệnh; Dự thảo Luật gồm cũng khắc phục những hạn chế, bất cập phát sinh trong thời gian qua.

Theo đó, dự thảo luật xây dựng theo hướng "lấy người bệnh làm trung tâm" thông qua việc quy định đồng thời các giải pháp về nâng cao kỹ năng hành nghề, tăng cường quản lý hoạt động của người hành nghề; nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ của cơ sở khám chữa bệnh.

Dự thảo Luật quy định phải đánh giá năng lực hành nghề trước khi cấp giấy phép hành nghề trừ các đối tượng là lương y, người có bài thuốc gia truyền, người có phương pháp chữa bệnh gia truyền tiếp tục áp dụng hình thức xét cấp dựa vào hồ sơ. Tuy nhiên, người hành nghề phải cập nhật kiến thức y khoa liên tục trong quá trình hành nghề.

Đồng thời, thay vì quy định người có văn bằng chuyên môn phải có chứng chỉ hành nghề như Luật Khám bệnh, chữa bệnh hiện hành, dự thảo Luật thay thế bằng quy định chức danh nghề nghiệp phải có giấy phép hành nghề. Người hành nghề bắt buộc phải đăng ký hành nghề trên Hệ thống thông tin về quản lý hoạt động khám bệnh, chữa bệnh. Giấy phép hành nghề có giá trị trong 5 năm, được gia hạn khi cập nhật kiến thức y khoa; có đủ sức khỏe và không bị cấm hành nghề.

Dự thảo Luật quy định, người nước ngoài hành nghề lâu dài tại Việt Nam và khám bệnh, chữa bệnh cho người Việt Nam phải thành thạo sử dụng tiếng Việt trong khám bệnh, chữa bệnh. Tuy nhiên, để phù hợp với thực tiễn cũng như quy định của pháp luật về đầu tư, dự thảo Luật vẫn quy định cho phép sử dụng phiên dịch trong một số trường hợp như hợp tác trong đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao kỹ thuật, khám bệnh, chữa bệnh nhân đạo, khám bệnh, chữa bệnh cho người có cùng ngôn ngữ và các hoạt động khám bệnh, chữa bệnh có tính chất ngắn hạn khác. Người hành nghề là người nước ngoài đã được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của Luật năm 2009 sẽ tiếp tục được sử dụng phiên dịch đến hết ngày 31/12/2032.

Bên cạnh đó, dự án Luật Khám chữa bệnh (sửa đổi) cũng bổ sung, sửa đổi quy định về tăng cường phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính trong khám bệnh, chữa bệnh; đổi mới một số quy định liên quan điều kiện bảo đảm thực hiện cho hoạt động khám bệnh, chữa bệnh…

5 vấn đề cần lưu ý

Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho rằng, dự thảo Luật quy định 9 chức danh phải có giấy phép hành nghề, bổ sung 3 chức danh so với đề nghị xây dựng Luật. Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo cần bổ sung đánh giá tác động, thuyết minh rõ lý do bổ sung, vai trò cũng như phạm vi hoạt động chuyên môn của ‟kỹ thuật y”, “dinh dưỡng”, “cấp cứu viên ngoại viện” trong hoạt động khám chữa bệnh; tiếp tục rà soát để không bỏ sót các chức danh tham gia trực tiếp hoạt động khám chữa bệnh cần được cấp giấy phép hành nghề.

Đối với ‟y sỹ”, việc dự thảo Luật quy định chỉ tiếp tục cấp giấy phép hành nghề cho chức danh “y sỹ thuộc lực lượng vũ trang nhân dân” mà không tiếp tục cấp cho các đối tượng y sỹ khác, một mặt, sẽ ảnh hưởng đến nguồn nhân lực y tế của hệ thống y tế cơ sở, mặt khác, chưa thể hiện sự liên thông giữa nguồn nhân lực dân y và quân y. Do đó, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban Xã hội cho rằng, cần tiếp tục cấp giấy phép hành nghề đối với chức danh y sỹ, quy định cụ thể về phạm vi hành nghề đối với nhóm đối tượng này.

Thường trực Ủy ban Xã hội cũng đề nghị cần cân nhắc với quy định giao Hội đồng Y khoa quốc gia được cấp và thu hồi giấy phép hành nghề; thực hiện kiểm tra đánh giá năng lực để cấp giấy phép này từ ngày 1/1/2028. Vì đây là tổ chức mới nên cần bổ sung quy định tại dự thảo Luật về địa vị pháp lý, mối quan hệ của tổ chức này với các cơ quan quản lý cấp giấy phép hành nghề, quản lý nhà nước trong lĩnh vực khám chữa bệnh.

Liên quan nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh 5 vấn đề cần được chú ý khi hoàn thiện dự thảo Luật, đó là: Bảo vệ tốt người sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh và tránh được nguy cơ lạm dụng khoa học công nghệ, kỹ thuật cao; Bảo vệ người thầy thuốc trước nguy cơ vi phạm y đức, thương mại hóa trong chăm sóc y tế; phải rõ ràng minh bạch và giải trình trách nhiệm của các bên tham gia vào hệ thống y tế, cũng như hoạt động khám chữa bệnh; có cơ chế đánh giá dịch vụ khám chữa bệnh bảo đảm khoa học, khách quan; tuân thủ khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới về bảo đảm hệ thống khám bệnh, chữa bệnh, phải lấy bệnh nhân làm trung tâm,  an toàn bệnh nhân trong công tác khám bệnh, chữa bệnh để loại trừ sai sót, lạm dụng khám chữa bệnh trong kinh tế thị trường, gây tổn thương thêm cho bệnh nhân trong chăm sóc y tế.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu kỹ lưỡng tinh thần Nghị quyết 20 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII, để bổ sung vào dự thảo Luật các nội dung đã đủ cơ sở pháp lý, cơ sở chính trị và đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý, cần tiếp tục lấy ý kiến các chuyên gia, đối tượng chịu ảnh hưởng, những vấn đề cụ thể còn ý kiến khác nhau như quy định về đánh giá, kiểm tra năng lực hành nghề khám chữa bệnh, thẩm quyền cấp giấy phép hành nghề, để không bỏ sót các chức danh trực tiếp tham gia khám chữa bệnh.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ đánh giá mục đích của phân tuyến, lộ trình phân tuyến khám chữa bệnh; nghiên cứu bổ sung quy định nguyên tắc về giá dịch vụ khám chữa bệnh; khẩn trương tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan thẩm tra, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội để bảo đảm chất lượng dự án Luật khi trình Quốc hội. Ủy ban Xã hội chủ trì phối hợp với cơ quan có liên quan tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi về các nội dung của dự luật.