Trong năm 2013, TAND các cấp có nhiều sự kiện, vấn đề nổi bật đánh dấu những thành quả công tác của một năm nỗ lực, phấn đấu nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao. Báo Công lý điểm lại 10 sự kiện, vấn đề tiêu biểu trong năm qua của TAND.
1. Chủ tịch nước quan tâm, chỉ đạo sát sao hệ thống TAND
Ngày 22/1/2013, tại Hà Nội, Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam, Trưởng Ban chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương tới dự và phát biểu chỉ đạo Hội nghị triển khai công tác năm 2013 của TAND.
Năm 2013, nghi thức Chủ tịch nước trực tiếp trao quyết định bổ nhiệm Thẩm phán TANDTC và Thẩm phán TAQS Trung ương được diễn ra tại Phủ Chủ tịch.
Tháng 4/2013, tại Trường Cán bộ Tòa án TANDTC, Chủ tịch nước đồng chí Trương Tấn Sang đã đến dự và khai giảng Khóa bồi dưỡng kiến thức lãnh đạo, quản lý, dành cho Chánh án TAND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Chánh án TAQS cấp quân khu.
2. Hoàn thành chỉ tiêu Nghị quyết số 37/2012/QH13 của Quốc hội đề ra
Nghị quyết số 37/2012/QH13 của Quốc hội về Công tác phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm, công tác của VKSNDTC, TANDTC và công tác thi hành án năm 2013 giao cho TANDTC chỉ đạo các Tòa án tiếp tục đẩy mạnh việc tranh tụng tại phiên tòa; bảo đảm việc giải quyết, xét xử và ra bản án, quyết định đúng pháp luật, nhất là đối với các vụ án dân sự, hành chính. Nâng tỷ lệ hòa giải thành các vụ việc dân sự và tăng số vụ án hình sự xét xử lưu động; không để xảy ra trường hợp kết án oan người không phạm tội… TAND đã hoàn thành yêu cầu, chỉ tiêu mà Nghị quyết số 37/2012/QH13 của Quốc hội đề ra.
3. Hệ thống TAND tổng kết 8 năm thực hiện Nghị quyết 49-NQ/TW của Bộ Chính trị
Tháng 8/2013 TANDTC đã tổ chức Tổng kết 8 năm thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị.
Qua 8 năm thực hiện Nghị quyết 49-NQ/TW của Bộ Chính trị, TAND các cấp luôn hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính mà Đảng, Nhà nước, nhân dân giao cho, đạt được nhiều thành tích nổi bật trong hoạt động xét xử, phong trào thi đua yêu nước và công tác CCTP. Kết quả công tác của TAND các cấp được Đảng, Nhà nước ghi nhận và tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý cho các tập thể, cá nhân TAND.
4. TAND là cơ quan thực hiện quyền tư pháp
Ngày 28/11/2013, Kỳ họp thứ 6, Quốc hội Khóa XIII đã chính thức thông qua Dự thảo Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam (sửa đổi). Bản Hiến pháp đã thể hiện được tinh thần đổi mới; thể hiện được ý chí, nguyện vọng của nhân dân, ý Đảng hợp với lòng dân, tạo cơ sở pháp lý thuận lợi và bền vững cho quá trình hội nhập và phát triển của đất nước trong thời kỳ mới.
Tại Điều 102 của bản Hiến pháp đã xác định: “TAND là cơ quan xét xử của nước CHXHCN Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp”. Đây là cơ sở quan trọng để nâng cao vị trí vai trò của Tòa án trong hệ thống chính trị, Tòa án có vị trí trung tâm và xét xử là trọng tâm của hoạt động tư pháp; tổ chức Tòa án theo thẩm quyền xét xử, bảo đảm nguyên tắc độc lập trong hoạt động của Tòa án; tạo cơ sở pháp lý để nâng cao chất lượng đội ngũ Thẩm phán, cán bộ, công chức Tòa án; xây dựng cơ sở vật chất, phương tiện làm việc của Tòa án hiện đại khoa học, đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN.
5. Số lượng các vụ án gia tăng, chất lượng xét xử vẫn đảm bảo
Trong năm công tác 2013, TAND các cấp đã giải quyết được 364.819 vụ án các loại trong tổng số 395.415 vụ án đã thụ lý (đạt tỷ lệ 92,3%); số vụ án còn lại hầu hết là mới thụ lý và còn trong thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật; so với năm 2012, số vụ án đã thụ lý tăng 34.474 vụ; đã giải quyết tăng 31.951 vụ. Năm 2013, mặc dù số lượng các vụ án tăng 15%, nhưng tỷ lệ xét xử, giải quyết vẫn đạt tỷ lệ cao; tỷ lệ án bị hủy, sửa hoặc quá hạn luật định đã giảm mạnh, các mặt công tác của TAND đã được triển khai kịp thời và đạt hiệu quả cao; công tác xét xử được đảm bảo về chất lượng; tiến độ công tác xét, trả lời đơn thư được đảm bảo; công tác đào tạo cán bộ, đặc biệt là đội ngũ Thẩm phán được chú trọng; tranh tụng tại phiên tòa đã được tăng cường.
Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình trao tặng xe đạp cho các em học sinh nghèo vươn lên học giỏi tại huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh
6. Chủ tịch nước biểu dương kết quả công tác của TAND năm 2013
Ngày 23/12/2013, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Trưởng ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương đã tới thăm và làm việc với TANDTC. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực của toàn hệ thống TAND trong thực hiện nhiệm vụ chính trị mà Đảng, Nhà nước, nhân dân tin tưởng giao cho. Hiện nay, Tòa án là cơ quan duy nhất thực hiện quyền tư pháp, nên lãnh đạo TAND phải không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, Thẩm phán; nâng cao chất lượng xét xử, khắc phục tình trạng oan sai, hạn chế tối đa án bị hủy, sửa… Chủ tịch nước yêu cầu mỗi cán bộ, công chức ngành Tòa án cần thực hiện “Phụng công, thủ pháp, chí công vô tư” và “Phải gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân”, phải không ngừng trau dồi bản lĩnh, nghiệp vụ chuyên môn, phẩm chất, đạo đức xây dựng hệ thống TAND ngày càng trong sạch, vững mạnh theo đúng tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.
7.Xây dựng Bia ghi dấu sự kiện địa điểm xét xử đầu tiên của TAND tại Bắc bộ
Tháng 8/2013, tại đình La Khê, phường La Khê, quận Hà Đông, TP Hà Nội, TANDTC đã tổ chức xây dựng công trình Bia ghi dấu sự kiện địa điểm xét xử đầu tiên của TAND tại Bắc bộ. Đây là công trình có ý nghĩa lịch sử quan trọng của ngành TAND, là nơi để cán bộ, công chức Tòa án ôn lại truyền thống lịch sử xây dựng và trưởng thành của TAND.
8.Tiến tới thành lập Học viện Tòa án
Tại phiên họp ngày 21/12/2012 của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị đã có Thông báo số 116/TB/TW giao cho TANDTC có chức năng đào tạo nghề Thẩm phán và đào tạo đại học chuyên ngành, tiến tới thành lập Học viện Tòa án.
Ý thức được trọng trách lớn lao đó, Tòa án đã xây dựng Đề án về “Nâng cao năng lực và mở rộng quy mô của Trường Cán bộ Tòa án”. Để Đề án trên thực sự đi vào cuộc sống và mang lại hiệu quả cao nhất, Chủ tịch nước đã chỉ đạo TAND các cấp phải tập trung xây dựng đội ngũ giảng viên mạnh về cả số lượng và chất lượng.
9.Tăng cường hợp tác và chủ động hội nhập quốc tế
Năm 2013 được coi là năm gặt hái nhiều thành công trong hoạt động hợp tác quốc tế của TANDTC, mối quan hệ hợp tác của TAND với các tổ chức quốc tế và Tòa án các nước trong khu vực cũng như trên thế giới không ngừng được đẩy mạnh. TAND mở rộng việc tham gia các tổ chức quốc tế về pháp luật và tư pháp quốc tế; xây dựng cơ chế thực thi các nghĩa vụ quốc gia trong các thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam tham gia thuộc trách nhiệm của TAND. Đồng thời, Tòa án tiếp tục thực hiện tốt các dự án hỗ trợ kỹ thuật; tích cực, chủ động kêu gọi và tranh thủ các nguồn tài trợ từ nước ngoài để nâng cao hiệu quả hoạt động của toàn hệ thống TAND.
10.Đẩy mạnh các hoạt động xã hội, nhân đạo, từ thiện
Quỹ tình nghĩa TAND tiếp tục nhận được sự ủng hộ, đóng góp cả về vật chất lẫn tinh thần của tất cả cán bộ, công chức, nhân viên đang công tác trong hệ thống Tòa án giúp đỡ, chia sẻ với những cá nhân, gia đình gặp khó khăn, hoạn nạn. Đồng thời, Ban quản lý Quỹ và lãnh đạo TANDTC còn vận động các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp, phối hợp với các ngành, các cấp, các địa phương thực hiện nhiều chương trình xã hội từ thiện như xây nhà tình nghĩa, tặng quà cho các hộ nghèo, gia đình chính sách, gia đình có công với cách mạng, gia đình gặp hoạn nạn, các em học sinh nghèo học giỏi, ủng hộ nhân dân các tỉnh miền Trung gặp rủi ro do thiên tai…