Trước đây, thuốc lá nhập lậu bị thu hồi được được xử lý bằng cách thiêu hủy. Tuy nhiên, với lý do lượng thuốc lá đưa ra thiêu hủy là quá lớn và dẫn đến lãng phí, nên cuối năm 2011, Ban chỉ đạo 127 Trung ương đã kiến nghị Văn phòng Chính phủ về việc cho phép giữ lại lượng thuốc lá nhập lậu đảm bảo chất lượng để sau đó tái xuất và để lại 100% số thu từ nguồn này để
Thuốc lá nhập lậu chuẩn bị thiêu huỷ (Ảnh minh hoạ)
Mới đây, Văn phòng Chính phủ đã có công văn cho phép thực hiện thí điểm việc tái xuất thuốc lá lậu theo đề xuất này. Thời gian thực hiện từ quý II năm 2012 đến hết năm 2013. Theo đó, Bộ Công Thương xem xét, chỉ định doanh nghiệp thực hiện tái xuất và chủ trì cùng với Bộ Tài chính xây dựng quy trình kiểm tra, kiểm soát việc tái xuất và hướng dẫn thực hiện đảm bảo việc tái xuất qua cửa khẩu quốc tế, không tái xuất bằng đường bộ và các nước có chung đường biên giới. Nếu phát hiện thẩm lậu thì phải đình chỉ ngay và thu hồi giấy phép. Đồng thời, các doanh nghiệp và giám đốc làm dịch vụ tái xuất nếu vi phạm phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Theo số liệu của Hiệp hội thuốc lá Việt Nam, thuốc lá nhập lậu và thuốc lá giả hiện đang chiếm 21 - 22% tổng lượng tiêu thụ nội địa của ngành thuốc lá Việt Nam. Tuy nhiên, số lượng thuốc lá lậu bắt giữ và thiêu hủy của các cơ quan chức năng chống buôn lậu chỉ khoảng 1 - 1,5%.
Trước đó, kiến nghị này không được ủng hộ của các Bộ, ngành do các vướng mắc về pháp lý cũng như các trở ngại từ thực tế. Theo Bộ Tài chính, Công ước khung quốc tế về kiểm soát thuốc lá mà Việt Nam đã ký kết quy định rằng để loại bỏ các sản phẩm thuốc lá bất hợp pháp, cần tiến hành các bước thích hợp để tiêu hủy các sản phẩm thuốc lá và cả các phương tiện sản xuất. Quyết định số 1315/QĐ-TTg năm 2009 cũng quy định tương tự. Ngoài ra, những trở ngại về mặt thực tế cũng khiến cho việc tái xuất thuốc lá lậu khó trở thành hiện thực. Ví như, thuốc lá lậu chỉ hợp gu với thị trường Việt Nam, khó xuất ra nước ngoài. Hơn nữa, thuốc lá khi muốn xuất sang nước khác một cách chính thức thì phải in bằng tiếng nước nhập khẩu nên rất khó tìm được thị trường thích hợp. Theo Bộ Tài chính, trước đây đã từng thực hiện tái xuất thuốc lá lậu nhưng có hiện tượng thuốc lậu quay vòng lại Việt Nam.
Mặc dù vậy, nếu việc thí điểm trên thành công thì cũng là một giải pháp tốt để tránh lãng phí hàng triệu USD hằng năm từ lượng thuốc lá lậu bị thiêu hủy.
Trung Nguyễn