Vụ diễn viên Công Lý lên bìa sách luật: Nhà xuất bản nói gì?

“Bên liên kết xuất bản làm ẩu”

Liên quan đến việc bìa cuốn sách “Bộ luật dân sự và văn bản hướng dẫn thi hành 2014” (in 1.000 cuốn, được xuất bản năm 2014, phía bên ngoài in do NXB Lao động – Xã hội ấn hành), có in hình diễn viên hài Công Lý đứng trên quả cầu lửa, hai tay cầm hai cán cân đang gây bức xúc trong dư luận, PV đã liên hệ với phía đại diện nhà xuất bản LĐ-XH để xác minh vụ việc.
Trao đổi với PV về vấn đề trên, bà Trần Thị Thanh – Phó trưởng phòng Kế hoạch – Xuất bản (NXB LĐ – XH) xác nhận: “Phía NXB chúng tôi vừa biết vụ việc trên qua báo chí phản ánh. Cuốn sách trên là do NXB LĐ-XH ấn hành, không phải là sách trôi nổi in lậu trên thị trường”.

Bìa cuốn sách “Bộ luật dân sự và văn bản hướng dẫn thi hành 2014” (in 1.000 cuốn, được xuất bản năm 2014, phía bên ngoài in do NXB Lao động – Xã hội ấn hành), có in hình diễn viên hài Công Lý. (Ảnh: TTO).

Giải thích về việc hình ảnh diễn viên hài Công Lý xuất hiện trên bìa cuốn sách, bà Thanh cho biết: “Sách là do bên mình (tức NXB Lao động – Xã hội, PV) cấp phép và in, còn bên làm bìa thì lại do đơn vị khác làm. Chúng tôi có làm bìa sách đâu. Bìa là do bên đối tác liên kết họ làm. Họ làm ẩu quá”.
Về hướng giải quyết, bà Thanh cho rằng: “Chúng tôi sẽ thu hồi sách về. Đây là một thiếu sót, không duyệt kỹ vì tin vào bên đối tác, họ làm quá ẩu, chứ chúng tôi thì làm sao mà duyệt bìa sách như thế được”.
Bà Thanh cũng cho biết đây là vụ việc đáng tiếc đầu tiên liên quan đến các ấn phẩm về nội dung văn bản luật mà NXB LĐ-XH mắc phải. “Đây là lần đầu tiên liên quan đến việc xuất bản các ấn phẩm về văn bản pháp luật mà chúng tôi gặp thiếu sót đấy, chứ từ trước đến nay có bị sao đâu”, bà Thanh nói.

Diễn viên Công Lý: “Tôi chẳng hiểu sao họ làm vậy”
Sáng ngày 17/11, trao đổi nhanh với PV qua điện thoại, diễn viên Công Lý cho biết anh hoàn toàn bất ngờ trước việc hình ảnh của mình bỗng dưng “bất đắc dĩ” xuất hiện trên bìa cuốn sách liên quan đến luật do NXB LĐ-XH ấn hành mới đây.
“Tôi cũng chẳng hiểu vì sao hình ảnh của tôi lại xuất hiện trên sách như vậy. Từ sáng đến giờ thấy phóng viên các báo liên tiếp gọi điện đến hỏi về vấn đề trên thì tôi mới biết và vào mạng xem. Khi xem báo thấy hình ảnh của mình trên báo thực sự tôi rất “choáng”. Họ đã sử dụng ảnh cá nhân của tôi như một “biếm họa” vậy. Tôi thực sự không hiểu”, diễn viên Công Lý nói.

Diễn viên Công Lý hoàn toàn bất ngờ trước việc hình ảnh của mình xuất hiện trên bìa sách. (Ảnh: T.L).

Công Lý khẳng định: “Từ trước đến nay tôi chưa từng làm việc hay hợp tác với NXB LĐ-XH về việc in ấn sách, nên việc sử dụng ảnh cá nhân của tôi làm ảnh bìa tôi không biết và cũng không thể chấp nhận được, dù rằng họ có ý nói về pháp luật Việt Nam thế này thế khác”.
Về hướng giải quyết vụ việc trên, diễn viên Công Lý cho biết: “Tôi đang họp. Tôi đang xem thực chất vấn đề trên là gì để có hướng giải quyết sao cho hợp lý. Tất nhiên khi hình ảnh của mình bị đăng lên làm ảnh bìa như thế đã ảnh hưởng đến hình ảnh của tôi khá nhiều trong mắt độc giả. Tôi sẽ yêu cầu NXB phải có lời xin lỗi và thu hồi những ấn phẩm có ảnh của tôi đang lưu hành trên thị trường”.

“Thiếu tôn trọng pháp luật và phản cảm”
Nhận xét về bìa cuốn sách nói trên, Tiến sĩ Phùng Trung Tập – Trưởng Bộ môn Luật Dân sự (ĐH Luật Hà Nội) cho rằng: “Sách về luật thì bản thân nó đã nghiêm túc rồi, vì nó là chuẩn mực văn bản pháp lý.  Bản thân phương tiện trình bày chứa đựng các nội dung về luật như sách, băng ghi âm, đĩa, pa-nô, áp-phích, quay phim, chụp ảnh, v.v… thì bao giờ cũng phải tuân thủ theo nguyên tắc giữ nguyên sự tôn nghiêm của pháp luật.
Về hình thức phải thể hiện tính hài hòa, chân phương và hợp lý để thể hiện tính nghiêm túc.  Một quyển sách mà bên trong chứa đựng các văn bản pháp luật, nhưng trên bìa lại in một diễn viên ‘mặc quần sịp’ mà lại dang hai tay cầm cán cân công lý thì có đúng không? Có chấp nhận được không? Dĩ nhiên là không thôi. Đó là thiếu nghiêm túc”.

Tiến sĩ Phùng Trung Tập - Trưởng Bộ môn Luật Dân sự (ĐH Luật Hà Nội). Ảnh: nhân vật cung cấp.

“Thứ nhất về vấn đề nhà xuất bản là thiếu nghiêm túc khi đăng một cái ảnh phản cảm nói trên. Thứ hai là nó không phù hợp với nội dung, hoàn toàn không phù hợp gì cả. Bởi vì ở đây là hình ảnh một diễn viên nâng biểu tượng cử tạ thì đấy không phải là công lý theo đúng nghĩa. Cán cân công lý phải có biểu tượng về mô hình, còn đây là hình ảnh con người cụ thể, hai tay lại cầm hai quả cân, nó mang tính châm biếm. Về mặt nội dung không phù hợp, hình thức thiếu nghiêm túc, về văn hóa là phản cảm. Công lý không phải là cử tạ như thế”.
Liên quan đến vấn đề bản quyền khi sử dụng hình ảnh cá nhân, TS Tập cho rằng : “Liên quan đến việc sử dụng hình ảnh cá nhân, tôi cho rằng cái ảnh đó là ảnh ghép. Khi lấy hình ảnh của một người cụ thể, thì trước hết phải xin ý kiến của người đó. Cụ thể ở đây là diễn viên Công Lý thì nếu NXB muốn lấy hình ảnh Công Lý làm ảnh bìa cho cuốn sách thì phải xin ý kiến của anh ta, nếu Công Lý đồng ý thì mới được phép sử dụng, còn nếu không thì không được phép tự ý dùng. Ở đây, NXB nếu tự ý đăng tải như vậy là sai”.
“Đó là vi phạm về quyền hình ảnh cá nhân. Hình ảnh đó lại cũng bị cắt ghép, thiếu nghiêm túc. Vô hình chung là diễn viên Công Lý bị làm khác đi trong mắt độc giả, gây ảnh hưởng đến hình ảnh, uy tín của anh ấy.  Từ một diễn viên, một nghệ sĩ được công chúng yêu mến, giờ lên bìa sách như thế thì rõ ràng là hình ảnh của Công Lý bị ảnh hưởng xấu đi nhiều. Công Lý ‘mặc quần sịp’ mà nâng hai quả tạ thì rõ ràng là nó phản cảm", TS Tập nói.
"Trong trường hợp này, diễn viên Công Lý có quyền yêu cầu NXB gỡ bỏ hình ảnh đã đăng tải đó nếu anh không đồng ý vì nó đã vi phạm nghiêm trọng về việc sử dụng hình ảnh cá nhân", TS Phùng Trung Tập khẳng định.