Vì sao Bắc Ninh “ế” cả nghìn căn nhà ở cho công nhân?

Phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Đào Quang Khải vừa ký báo cáo số 108/BC-UBND gửi Đoàn Công tác của Thủ tướng Chính phủ về rà soát, đôn đốc, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực hiện các dự án bất động sản cho các địa phương, doanh nghiệp về kết quả quản lý phát triển NƠXH và thực hiện đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” và triển khai gói tín dụng 120.000 tỉ đồng theo Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ.

Đang tồn 1324 căn hộ chưa có người mua

Theo UBND tỉnh Bắc Ninh, thực hiện chủ trương của Chính phủ về phát triển nhà ở xã hội (NƠXH), trong đó có Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, đến nay địa phương này đã triển khai thực hiện được 51 dự án NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp, với tổng diện tích đất khoảng 157 ha, các dự án khi hoàn thành sẽ đáp ứng khoảng 3,9 triệu m2 sàn với hơn 46.500 căn hộ cho khoảng 180.000 người.

Trong số đó, dự án NƠXH dành cho các đối tượng thu nhập thấp là 29 dự án với tổng diện tích đất khoảng 50 ha, sau khi hoàn thành sẽ đáp ứng khoảng 1,5 triệu m2 sàn, đáp ứng 15.500 căn hộ cho khoảng 75.000 người.

Cụ thể, có 21 dự án đã hoàn thành và hoàn thành một phần với tổng diện tích đất khoảng 27 ha, tổng diện tích sàn khoảng 1,2 triệum2, đáp ứng 11.000 căn hộ; 8 dự án đang thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và chuẩn bị thực hiện đầu tư xây dựng.

Còn số dự án NƠXH dành cho công nhân là 22 dự án với tổng diện tích đất khoảng 107 ha, sau khi hoàn thành sẽ đáp úng khoảng 2,4 triệu m2 sàn, đáp ứng 31.000 căn hộ cho khoảng 105.000người.

Đáng chú ý, trong số 22 dự án NƠXH dành cho công nhân, ngoài 15 dự án đang thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và chuẩn bị thực hiện đầu tư xây dựng, đã có 7 dự án đã hoàn thành, hoàn thành một phần với tổng diện tích đất khoảng 20ha, tổng diện tích sàn khoảng 500 nghìn m2, đáp ứng 4.000 căn hộ.

Tuy nhiên, sau khi dự án đủ điều kiện đưa vào kinh doanh theo quy định, đối tượng là công nhân làm việc tại các khu công nghiệp đăng ký mua nhà ở rất ít (hiện còn tồn 1324/1681 căn hộ để bán). “Mặt khác, đa số công nhân ngoài tỉnh với tính chất cư trú không ổn định, thường xuyên di chuyển, thay đổi vị trí việc làm; do thu nhập thấp và chưa có thói quen ở nhà chung cư cao tầng. Theo đó, việc bán cho thuê, cho thuê mua tại các dự án này còn chậm”, theo đánh giá của Bắc Ninh.

Đề nghị tháo gỡ hàng loạt vướng mắc, khó khăn

Để tháo gỡ khó khăn cũng như tạo hấp lực thêm NƠXH cho công nhân, UBND tỉnh Bắc Ninh kiến nghị nghiên cứu ban hành hệ thống Quy chuẩn, tiêu chuẩn hoặc bổ sung các chỉ tiêu sử dụng công trình, sử dụng đất xây dựng riêng cho NƠXH nói chung và NƠXH xây dựng cho công nhân thuê nói riêng.

Cần nghiên cứu nghiên cứu sửa đổi các quy định, cơ chế chính sách liên quan đến đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ trong các dự án NƠXH có quy mô lớn, đảm bảo mục tiêu giảm giá thành, phù hợp với thu nhập và khả năng chi trả của các đối tượng xã hội.

Theo UBND tỉnh Bắc Ninh, sau khi địa phương này nghiên cứu bản dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi, được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Bộ Xây dựng tháng 7/2023, UBND tỉnh Bắc Ninh đề nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu bổ sung, sửa khái niệm:“Nhà lưu trú công nhân” thành “Nhà lưu trú công nhân là nhà ở được đầu tư xây dựng để đáp ứng nhu cầu cho các hộ gia đình, cá nhân làm việc tại các khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất, khu công nghệ cao, cụm công nghiệp vừa và nhỏ, các cơ sở sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp của tất cả các ngành, nghề thuộc các thành phần kinh tế”.

Lý do việc đầu tư xây dựng nhà ở lưu trú công nhân cần được thực hiện cả ở bên ngoài phạm vi các khu công nghiệp, nhằm phục vụ rộng rãi cho các đối tượng là công nhân làm việc tại các khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất, khu công nghệ cao, cụm công nghiệp vừa và nhỏ, các cơ sở sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp (kể cả các cơ sở khai thác, chế biến) của tất cả các ngành, nghề thuộc các thành phần kinh tế.

Ngoài ra, đề nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu bổ sung các cơ chế ưu đãi đặc biệt hơn nữa đối với dự án nhà lưu trú công nhân (hoặc nhà ở xã hội dành cho công nhân), đi kèm theo đó là hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn, các quy định, hướng dẫn cụ thể về quản lý, phát triển nhằm tạo sự thống nhất, đồng bộ để phát triển mạnh loại hình này trong thời gian tới, đáp ứng nhu cầu ở của công nhân, đảm bảo an sinh xã hội và đảm bảo mục tiêu, kế hoạch theo đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” .

Trong Báo cáo gửi đoàn công tác của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Bắc Ninh cũng đề xuất điều chỉnh quy định về thẩm định giá bán/cho thuê/cho thuê mua NƠXH, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế. Có thể quy định theo hướng: Giao cho các địa phương ban hành giá trần bán/cho thuê/cho thuê mua theo từng khu vực, phù hợp với từng thời kỳ. Chủ đầu tư tự xác định giá, căn cứ giá trần để ký hợp đồng với người mua nhà trên cơ sở không cao hơn giá trần được quy định.

Hoặc chủ đầu tư tạm tính giá bán nhà để ký hợp đồng với người mua nhà. Sau khi dự án được quyết toán, chủ đầu tư có trách nhiệm tính toán lại giá bán chính thức và trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền thẩm định giá. Trong trường hợp giá thẩm định cao hơn giá tạm tính chủ đầu tư không được thu thêm, truờng hợp thấp hơn giá tạm tính thì chủ đầu tư phải hoàn trả phần chênh lệch với giá thẩm định.

Về đối tượng được thụ hưởng chính sách về NƠXH, địa phương này cũng đề nghị bổ sung nhóm đối tượng là người có thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực nông thôn được mua/thuê/thuê mua NƠXH trong trường hợp không có nhu cầu hỗ trợ theo các chương trình mục tiêu.