Ngày 25/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Washington và Tokyo đã có một bước tiến lớn trong việc soạn thảo một thỏa thuận thương mại mới toàn diện, sau một năm đàm phán giữa hai cường quốc kinh tế.
Bước tiến lớn về thỏa thuận thương mại Mỹ-Nhật
Ngồi cạnh Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Trump cho biết các nhà lãnh đạo đã "chính thức công bố giai đoạn đầu tiên của một hiệp định thương mại mới phi thường”. Ông nói thêm "đây là một bước tiến lớn, nhưng trong tương lai khá gần chúng tôi sẽ còn làm được nhiều hơn nữa".
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bắt tay sau khi ký thỏa thuận thương mại tại New York, ngày 25 tháng 9 năm 2019, bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc
Khi hai nhà lãnh đạo gặp nhau bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York, Thủ tướng Abe nói rằng việc thỏa thuận được ký kết sẽ là "một giải pháp có lợi cho Nhật Bản và Hoa Kỳ". Theo thỏa thuận, Nhật Bản sẽ cắt giảm thuế đối với 7 tỷ đô la xuất khẩu trang trại của Hoa Kỳ, bao gồm thịt bò và thịt lợn, đồng thời giảm tiêu chí khi mua lúa mì và lúa mạch của Mỹ. Đổi lại, Washington đã đồng ý cắt giảm thuế quan của Mỹ đối với 40 triệu đô la hàng hóa nông sản Nhật Bản và giảm bớt hạn ngạch thuế quan đối với thịt bò, cho phép Nhật Bản cạnh tranh để giành thị phần lớn hơn trên thị trường Mỹ.
Thông báo không giải quyết được vấn đề nhức nhối của các mối đe dọa của Mỹ đối với việc áp thuế đối với hàng nhập khẩu ô tô. Nhưng hãng tin Kyodo của Nhật Bản dẫn lời Bộ trưởng Ngoại giao Toshimitsu Motegi nói rằng ông Trump đã cam đoan với Abe, Mỹ sẽ không áp dụng thuế quan bổ sung đối với xe và phụ tùng ô tô Nhật Bản.
Trump, sử dụng vũ khí thuế quan, để tìm kiếm một thỏa thuận toàn diện nhằm giảm bớt thâm hụt thương mại của Mỹ với Nhật Bản và mang lại lợi ích cho nông dân Mỹ. Trump cho biết một thỏa thuận thương mại sẽ rất quan trọng để "giảm thâm hụt thương mại kinh niên của chúng tôi".
“Những việc sẽ làm ở giai đoạn hai”.
Trong một thỏa thuận riêng, các quan chức Mỹ và Nhật Bản cũng đã đồng ý loại bỏ thuế đối với các sản phẩm kỹ thuật số như video, âm nhạc và sách điện tử cũng như đảm bảo việc chuyển dữ liệu không có rào cản. Nhưng Tokyo đã yêu cầu một cam kết chắc chắn rằng Trump sẽ không áp thuế 25% đối với ô tô, vốn rất quan trọng đối với nền kinh tế Nhật Bản, mà theo thông tin truyền thông của Nhật Bản, hiện đang trong giai đoạn trì trệ. Sau khi hoãn một thời gian, Trump đã tự đưa ra thời hạn là ngày 17 tháng 11 để quyết định có nên tiếp tục áp dụng thuế quan đối với ô tô hay không, một đề xuất đã báo động cả Berlin lẫn Tokyo.
Hôm thứ Tư, Đại diện thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer cho biết thuế quan dành cho ôtô của Nhật Bản không phải là mối quan tâm lớn nhất đối với Tổng thống Trump lúc này. "Tại thời điểm này, chắc chắn việc đưa ra bất cứ điều kiện gì đối với ô tô của Nhật Bản không phải là ý định của chúng tôi, ý định của tổng thống", ông nói.
Hoa Kỳ đã gặp bất lợi kể từ khi Trump quyết định rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương được đàm phán bởi người tiền nhiệm Barack Obama, có hiệu lực cho 11 nền kinh tế vào năm ngoái. Trong khi đó, một thỏa thuận thương mại giữa EU và Nhật Bản có hiệu lực vào tháng Hai. "Nếu chúng ta không làm điều này, nông nghiệp Hoa Kỳ sẽ gặp bất lợi cho các nước TPP và một số nước châu Âu," Lighthizer nói. "Điều này giúp chúng tôi bằng hoặc tốt hơn những người đó."
Năm ngoái, tổng thâm hụt thương mại của Mỹ với Nhật Bản là 58 tỷ đô la và Nhật Bản đã xuất khẩu ô tô trị giá 51 tỷ đô la sang thị trường Mỹ, theo dữ liệu của chính phủ.
Nông dân Hoa Kỳ đã phải gánh chịu sự trả đũa trong các cuộc chiến thương mại của Trump với Trung Quốc và châu Âu, vốn đã làm lĩnh vực xuất khẩu gặp khó khăn và khiến ngành nông nghiệp quay cuồng.
Trump cho biết hôm thứ Tư, ông hy vọng sẽ sớm ký một "thỏa thuận rất toàn diện" với Nhật Bản, điều đó có nghĩa là "những đồng đô la thực sự giá trị đối với nông dân và các chủ trang trại của chúng tôi". "Chúng tôi đang làm việc ở giai đoạn hai", ông nói thêm.
Nhật Bản là thị trường xuất khẩu nông sản lớn thứ ba của Hoa Kỳ và người tiêu dùng Nhật Bản đã mua một phần tư sản lượng thịt bò và thịt lợn xuất khẩu của Mỹ năm ngoái - 1,6 tỷ đô la thịt lợn và thịt bò Mỹ trị giá hơn 2 tỷ đô la.