Để thực hiện Dự án Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh, năm 2003, UBND Tp. Hồ Chí Minh đã ban hành quyết định thu hồi 108,897ha đất trên địa bàn quận Thủ Đức. Tuy nhiên phần đất thực hiện dự án này được giao chỉ là 95,8176ha. Phần diện tích thu hồi “dôi dư” hơn 13ha không thấy UBND Tp. Hồ Chí Minh giao cho cơ quan nào quản lý, sử dụng vào việc gì.
Trên diện tích hơn 13ha này có hơn 1000 hộ dân sinh sống ổn định nhiều năm. Trước nguy cơ dù không nằm trong quy hoạch của dự án nhưng vẫn bị thu hồi và phát hiện thấy có dấu hiệu không minh bạch nên các hộ dân đã khiếu nại đến các cơ quan Trung ương và báo chí. Trước phản ứng quyết liệt của người dân, 3 năm sau đó, chính quyền thành phố mới “sửa sai” bằng việc ban hành quyết định thu hồi phần đất hơn 13ha “dôi dư” đó để thực hiện Dự án mở rộng lộ giới xa lộ Hà Nội- đường Trường Sơn. Tuy nhiên, thời điểm đó dự án mở rộng đường lại chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt(!?). Vậy mà UBND quận Thủ Đức vẫn cứ tiến hành thu hồi đất của dân.
Là một trong số hàng nghìn hộ dân bị thu hồi đất, từ 2003 đến tận bây giờ, bà Trần Thị Bích Lự, người có công với cách mạng, trú tại 18/7, tổ 8, khu phố 6, phường Linh Trung, quận Thủ Đức lặn lội đi gõ cửa rất nhiều cơ quan để kêu cứu. Được biết, xung quanh vụ khiếu nại này, các cơ quan ngôn luận đã có nhiều bài điều tra, phản ánh trên các báo Tin tức, Tuổi trẻ, Thanh niên, Đời sống & Pháp luật… Đã có rất nhiều cơ quan vào cuộc, chuyển đơn, công văn, văn bản chỉ đạo về cho UBND Tp. Hồ Chí Minh liên quan đến vụ việc khiếu nại kéo dài này. Năm 2007, Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Văn phòng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng; Văn phòng Chính phủ đã có văn bản gửi cho UBND Tp. Hồ Chí Minh đề cập vụ việc khiếu nại này nhưng không có kết quả.
Ngày 14-10-2008, Văn phòng Chính phủ có công văn gửi UBND Tp. Hồ Chí Minh truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu làm rõ việc khiếu nại của các công dân liên quan đến dự án này, báo cáo kết quả lên Thủ tướng trong tháng 12-2008, nhưng không thấy phía UBND Tp. Hồ Chí Minh hồi đáp. Gần 1 năm sau, ngày 30-9-2009, Văn phòng Chính phủ tiếp tục có công văn đôn đốc UBND Tp. Hồ Chí Minh về vụ khiếu nại của bà Lự. Năm 2010, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng có văn bản gửi UBND Tp. Hồ Chí Minh đề nghị kiểm tra, giải quyết khiếu nại của các hộ dân theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng… Gần đây nhất, ngày 30-6-2011, Văn phòng Chính phủ tiếp tục có Công văn số 4368/VPCP-KNTN gửi cho Bộ TNMT và UBND Tp. Hồ Chí Minh yêu cầu “ kiểm tra, xem xét, giải quyết đơn khiếu nại của bà Trần Thị Bích Lự liên quan đến việc thu hồi đất” của gia đình bà Lự.
Về tính pháp lý của những nội dung khiếu nại của bà Lự và các hộ dân, theo xác định của VKSNDTC tại Công văn số 1630/VKSTC-V7 ngày 3-6-2011 thì “ việc khiếu nại của bà Trần Thị Bích Lự và các hộ dân chưa được giải quyết dứt điểm nhưng vẫn thông báo cưỡng chế giải toả mà không đền bù, hỗ trợ tái định cư theo quy định. Các cơ quan Trung ương có nhiều văn bản… kiến nghị giải quyết, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người dân nhưng đến nay chưa có kết quả”.
Phải lặn lội khắp nơi theo đuổi vụ khiếu nại kéo dài, bà Lự bức xúc: “Nếu có dự án thật và công khai minh bạch rõ ràng, tôi sẵn sàng hiến cả số đất này cho Nhà nước, kể cả lúc nửa đêm, mẹ con tôi cũng rời khỏi đây. Nhưng không phải vậy, đây là toan tính của một số người lạm dụng dự án để trục lợi cá nhân”.
Quá nhiều văn bản của các cơ quan gửi về UBND Tp. Hồ Chí Minh nhưng đã 8 năm mà vụ khiếu nại vẫn chưa thể có hồi kết
Được biết, một trong những lý do khiến vụ việc khiếu nại kéo dài hơn 8 năm mà chưa có hồi kết là do chính việc giải quyết khiếu nại ở địa phương này “có vấn đề”. Ngày 5-9-2008, Chủ tịch UBND quận Thủ Đức ban hành Quyết định số 43/QĐ-UBND về việc giải quyết khiếu nại. Nhưng gần 1 năm sau, chính UBND quận này lại ban hành quyết định để thu hồi, huỷ bỏ Quyết định số 43 của mình với lý do quyết định này “ban hành chưa đúng trình tự, thủ tục”. Thế rồi gần 1 năm sau, lại là UBND quận Thủ Đức tiếp tục ban hành quyết định giải quyết tiếp. Nhận định về việc này, tại Công văn số 123/VKSTC-V7 ngày 21-5-2010, VKSNDTC đã thể hiện rằng việc giải quyết đó “là chưa đúng quy định pháp luật, gây bức xúc cho người dân và công luận…”.
Được biết, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hiện một Đoàn Thanh tra của Bộ TN&MT phối hợp với UBND Tp. Hồ Chí Minh đang kiểm tra, xem xét để giải quyết đơn khiếu nại của bà Lự và các hộ dân. Hy vọng rằng một vụ khiếu nại hơn 8 năm sẽ sớm có hồi kết khách quan, bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho công dân.
Huy Anh