Nguyên nhân gây ra trận sóng thần ở Indonesia

Tối ngày 28/9, một đợt sóng thần cao gần 6m đã càn quét đảo Sulawesi của Indonesia khiến hàng nghìn người trong tổng số 17 triệu dân của hòn đảo này thiệt mạng. Ngoài thiệt hại về người, sóng thần cũng phá hủy hàng nghìn ngôi nhà, để lại một thảm họa nhân đạo lớn được dự báo có thể phải mất hàng tháng để khắc phục.

Theo ước tính, ít nhất 65.000 ngôi nhà bị phá hủy và khoảng 60.000 người rơi vào cảnh màn trời chiếu đất. Hiện có hơn 48.000 người phải rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn và dù nước đã rút đi, các điều kiện trên mặt đất vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ.  Trên thực tế, người ta đã ghi nhận được hơn 150 dư chấn ở khu vực vừa xảy ra thảm họa.

Cơ quan Giảm nhẹ Thiên tai Quốc gia Indonesia (BNBP) ngày 3/10 đưa ra số người thiệt mạng trong động đất, sóng thần đã tăng lên 1.347, song lưu ý đây là con số "không chính thức".

Người dân sống trong khu vực bị ảnh hưởng đang phải đối mặt với tình trạng thiếu nước uống, thiếu thực phẩm và điện sinh hoạt một cách trầm trọng. Tình trạng bất ổn trên đảo có xu hướng ra tăng khi người dân tụ tập để giành giật, cướp bóc hàng hóa tại các cửa hàng, siêu thị.

Hậu quả của trận động đất và sóng thần ở Indonesia

Rõ ràng trận động đất với cường độ 7,5 là một trận động đất mạnh và thực tế trận động đất ngoài khơi bờ biển Indonesia hôm 28/9 là một trong những trận động đất lớn nhất được ghi nhận ở bất kỳ nơi nào trên thế giới từ đầu năm tới nay.

Nhưng giới khoa học gia vẫn không khỏi kinh ngạc trước quy mô của trận sóng thần tàn phá thành phố Palu ở Indonesia, họ cho rằng trận động đất xảy ra hôm 28/9 lẽ ra không thể gây ra những con sóng hủy diệt như vậy. Theo các chuyên gia, có hai yếu tố chính có thể khiến trận sóng thần hôm 28/9 ở Indonesia vừa qua thêm phần “chết chóc”.

Một phần khiến cho sức tàn phá của trận sóng thần hôm 28/9 thêm phần nặng nề được cho là do hệ thống cảnh báo không làm tốt nhiệm vụ. Người dân địa phương cho biết, còi báo động đã không kêu và hệ thống tin nhắn SMS không phát đi cảnh báo vì tháp phát sóng di động đã đổ sập sau động đất.

Ngoài ra, cảnh báo sóng thần sau động đất đã được dỡ bỏ quá sớm khiến cho người dân địa phương mất cảnh giác, dẫn đến hậu quả thêm nặng nề.

Theo BBC, Indonesia có hệ thống cảnh báo sớm sóng thần với đồng hồ đo thủy triều, gia tốc kế và các trạm đo đạc địa chấn. Tuy nhiên, hệ thống này dường như thiếu sự bảo trì và đưa ra đánh giá thấp về độ nguy hiểm của trận sóng thần hôm 28/9.

Một yếu tố khác khiến cho hậu quả của sóng thần thêm nặng nề chính là yếu tố địa lý của khu vực chịu tác động. Palu nằm cách tâm chấn của trận động đất khoảng 80km về phía Nam, nép mình bên trong một con vịnh kéo dài. Chính vịnh này đã đóng vai trò như một đường dẫn, đưa các con sóng thần hung dữ đánh thẳng vào thành phố.

Bất kể nguyên nhân có là gì thì khi những cơn sóng thần hung dữ bắt đầu lao vào gần bờ, thành phố Palu nằm ở cuối một con vịnh hẹp dài tới 10 km bị đặt vào tình thế không thể chống đỡ.

Indonesia cũng là 1 quốc gia dễ hứng chịu động đất vì nước này nằm trên Vành đai Lửa Thái Bình Dương, có hình dạng như móng ngựa kéo dài 40.000 km từ Nhật Bản, Indonesia cho đến California và Nam Mỹ ở phía bên kia Thái Bình Dương. Đây là nơi hầu hết các trận động đất trên thế giới xảy ra.

Nhà khí tượng học của CNN Allison Chinchar cho biết, các mảng kiến tạo và Vành đai Lửa là những lý do chính khiến Indonesia gặp nhiều trận động đất và phun trào núi lửa.