TAND khu vực 5 - Nghệ An: Xây dựng đơn vị hiện đại, gần dân và vì dân phục vụ

Từ chủ trương lớn đến hành động

Ngày 1/7/2025, các TAND khu vực chính thức được thành lập trên toàn quốc, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong tiến trình xây dựng nền tư pháp Việt Nam tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.

Đây không chỉ là việc thay đổi tên gọi hay cơ cấu tổ chức, mà là sự chuyển đổi toàn diện về chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền và phương thức hoạt động.

Mô hình TAND khu vực được thành lập trên cơ sở sáp nhập các TAND cấp huyện, vừa tinh giản đầu mối vừa mở rộng thẩm quyền xét xử. Theo quy định, TAND khu vực được giao xét xử sơ thẩm tất cả các loại vụ án dân sự, hành chính, phá sản, đồng thời thực hiện nhiệm vụ hòa giải, đối thoại theo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

Với phạm vi hoạt động rộng, khối lượng công việc lớn và yêu cầu cao về chuyên môn, các TAND khu vực phải thích ứng nhanh với mô hình mới để đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

TAND Khu vực 5 tỉnh Nghệ An là một trong những đơn vị đi đầu trong thực hiện mô hình này. Được thành lập từ sự sáp nhập TAND huyện Nam Đàn và TAND huyện Thanh Chương, trụ sở đóng tại trụ sở cũ của Huyện ủy Nam Đàn, TAND Khu vực 5 hiện là cơ quan có thẩm quyền xét xử theo lãnh thổ đối với 14 xã thuộc tỉnh Nghệ An, với quy mô dân số lớn, địa bàn rộng và nhiều vụ việc phát sinh.

Ngay từ những ngày đầu, đơn vị đã thể hiện tinh thần quyết liệt, chủ động trong ổn định tổ chức, bố trí cán bộ, tiếp nhận hồ sơ và triển khai các nhiệm vụ chuyên môn theo mô hình mới. Mọi hoạt động đều hướng tới mục tiêu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, bảo đảm pháp luật được thực thi nghiêm minh, công bằng, kịp thời.

Khẳng định vị thế bằng hiệu quả thực tiễn

Không để bị động trước mô hình mới, TAND Khu vực 5 đã nhanh chóng ổn định bộ máy tổ chức, cải tạo và đưa vào sử dụng trụ sở rộng gần 9.000 m², bảo đảm đủ điều kiện làm việc cho đội ngũ Thẩm phán, Thư ký và các bộ phận chuyên môn.

Chi bộ và lãnh đạo đơn vị kịp thời ban hành quy chế nội bộ, phân công nhiệm vụ rõ ràng, tạo nên sự đoàn kết và thống nhất cao trong toàn đơn vị.

Tính đến cuối tháng 7/2025, đơn vị đã tiếp nhận hơn 245 đơn khởi kiện, bao gồm cả đơn chuyển từ hai Toà án huyện cũ và các đơn mới. Trong đó, đã thụ lý 40 vụ việc và xét xử, giải quyết 25 vụ theo đúng quy trình, quy định pháp luật. Các hoạt động tiếp dân, xử lý đơn thư, tổ chức hòa giải, đối thoại… đều được tiến hành nền nếp, khoa học.

Đáng chú ý, TAND Khu vực 5 đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng để xử lý dứt điểm các vụ án tồn đọng, tháo gỡ những vụ việc khó, phức tạp.

Nhiều buổi họp liên ngành chuyên đề đã được tổ chức, góp phần nâng cao kỹ năng xét xử, đồng thời tạo cơ chế phối hợp hiệu quả trong thực thi nhiệm vụ bảo vệ pháp luật.

Trao đổi với phóng viên, ông Cao Khắc Chiến, Chánh án TAND Khu vực 5 tỉnh Nghệ An, khẳng định: “Việc tổ chức lại theo mô hình Tòa án khu vực không đơn giản là ‘gộp lại’, mà là thay đổi toàn diện cách tổ chức và vận hành. Trọng tâm là nâng cao chất lượng xét xử để người dân được thụ hưởng nền tư pháp công bằng, kịp thời hơn”.

Một trong những thành công lớn nhất mà TAND Khu vực 5 đạt được là xây dựng được đội ngũ Thẩm phán, Thư ký tinh nhuệ, có chuyên môn tốt. Điều này giúp tăng tính chuyên môn hóa trong xét xử, rút ngắn thời gian xử lý vụ việc, giảm áp lực cho hệ thống và tiết kiệm chi phí xã hội.

Chuyển đổi số – Hướng đi tất yếu của Tòa án hiện đại

Trong bối cảnh cả nước đẩy mạnh chuyển đổi số, ngành Tòa án không đứng ngoài cuộc. TAND Khu vực 5 đã triển khai quyết liệt ứng dụng công nghệ thông tin trong điều hành, quản lý và xét xử.

Các phần mềm như quản lý án, điều hành nội bộ, thống kê điện tử... được áp dụng hiệu quả. Hồ sơ ly hôn với số lượng gần 5.000 bộ đã được số hóa và lưu trữ khoa học.

Đơn vị cũng thực hiện việc công bố bản án, quyết định trên Cổng thông tin điện tử của ngành Tòa án, tống đạt giấy tờ tố tụng qua các phương tiện điện tử, giúp tiết kiệm chi phí và thời gian cho người dân.

Đặc biệt, việc tổ chức xét xử trực tuyến đã bước đầu phát huy hiệu quả, nhất là trong các vụ án dân sự, hôn nhân gia đình. Điều này không chỉ giúp người dân ở vùng sâu, vùng xa dễ tiếp cận tư pháp mà còn tạo tiền đề cho việc xây dựng Tòa án điện tử trong tương lai.

Dù còn gặp khó khăn về nhân lực công nghệ thông tin và hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ, nhưng với tinh thần chủ động, đổi mới, TAND Khu vực 5 đã từng bước thích nghi và xây dựng nền móng cho hệ thống Tòa án hiện đại, thân thiện và công khai minh bạch.

Tòa khu vực – Bước tiến cải cách tư pháp

Bên cạnh những kết quả nổi bật, mô hình TAND khu vực cũng đối diện với một số khó khăn nhất định. Khoảng cách địa lý giữa trụ sở Tòa án với người dân ở xa, nơi không đặt trụ sở, gây khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ tư pháp. Cơ sở vật chất ở một số nơi chưa đồng bộ, trong khi biên chế chưa tăng, thẩm quyền và khối lượng công việc ngày càng lớn.

Trước thực tế đó, TAND Khu vực 5 đã tích cực phối hợp với chính quyền địa phương để bố trí địa điểm tiếp dân, nhận đơn, cung cấp thông tin tư pháp. Đây là giải pháp hiệu quả để rút ngắn khoảng cách giữa Tòa án và nhân dân, bảo đảm quyền tiếp cận công lý của mọi công dân.

TAND Khu vực 5 cũng đặc biệt coi trọng công tác hòa giải, đối thoại – một nội dung cốt lõi trong cải cách tư pháp hiện nay. Tỷ lệ hòa giải thành tại đơn vị ở mức cao, góp phần giảm áp lực xét xử và giữ gìn mối quan hệ xã hội bền vững trong cộng đồng.

Hướng đến tương lai, Chánh án Cao Khắc Chiến cho biết: “Chúng tôi xác định, cải cách tư pháp là quá trình liên tục. Vì vậy, đơn vị sẽ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ bản lĩnh, tinh thông, đẩy mạnh ứng dụng số và nâng cao chất lượng xét xử để mỗi bản án thực sự là tiếng nói của công lý, là sự công bằng mà người dân tin tưởng và kỳ vọng”.

Công lý gần dân – Niềm tin vững bền

Việc tổ chức lại hệ thống TAND theo mô hình khu vực là bước đi tất yếu, phù hợp với xu thế phát triển và yêu cầu cải cách tư pháp của đất nước. Thực tiễn tại TAND Khu vực 5 cho thấy: nếu có sự đồng lòng, quyết tâm và đổi mới sáng tạo, mô hình này sẽ thực sự phát huy hiệu quả.

Dù còn không ít khó khăn phía trước, nhưng những chuyển động tích cực từ thực tiễn là nền tảng để tin tưởng rằng TAND Khu vực 5 sẽ tiếp tục là điểm sáng trong Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Nghệ An, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, liêm chính và gần dân hơn.