Số hóa hồ sơ vụ án hình sự: Tiện lợi và nâng cao hoạt động tranh tụng tại tòa

Thời gian qua, các cơ quan tố tụng tỉnh Thanh Hóa đã tăng cường đầu tư thực hiện “số hóa hồ sơ vụ án” và công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa, đồng thời tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm. Đây là hoạt động nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự theo yêu cầu cải cách tư pháp, chỉ đạo và hướng dẫn của VKSNDTC cũng như đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Đơn cử như vụ án Đặng Phạm Sáu, trú tại bản Na Mèo, xã Na Mèo, huyện Quan Sơn bị truy tố về tội “Giết người” mới được đưa ra xét xử. Xét thấy vụ án này nằm trong các vụ án được dư luận xã hội quan tâm, đối tượng có biểu hiện quanh co, chối tội, hồ sơ vụ án có nhiều tài liệu, chứng cứ thu thập được trong quá trình điều tra vụ án, do đó lãnh đạo VKSND tỉnh đã chọn vụ án này để tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm.

Đồng thời chỉ đạo kiểm sát viên thụ lý vụ án tập trung nghiên cứu kỹ hồ sơ, dự kiến các tình huống có thể phát sinh để đưa ra những lập luận chặt chẽ, thuyết phục; kết hợp với việc thực hiện “số hóa hồ sơ vụ án” đối với các tài liệu, chứng cứ chứng minh hành vi phạm tội của bị cáo để trình chiếu và công bố tại phiên tòa. Qua đó, làm cơ sở cho việc chứng minh, đánh giá của kiểm sát viên đối với hành vi phạm tội của bị cáo là chính xác, khách quan; bảo đảm quan điểm truy tố, buộc tội của viện kiểm sát có tính thuyết phục, có căn cứ và đúng quy định của pháp luật. Trước những tài liệu, chứng cứ khách quan, thuyết phục được công khai tại phiên tòa, bị cáo đã thừa nhận hành vi phạm tội của mình, tỏ thái độ ăn năn, hối cải và mong muốn nhận được sự khoan hồng của pháp luật.

Để nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, VKSND hai cấp trong tỉnh đã đề ra nhiều chủ trương, biện pháp mang tính đột phá và thiết thực, đáp ứng yêu cầu đặt ra ngày càng cao của công tác đấu tranh chống và phòng ngừa tội phạm trong tình hình mới. Trong đó, tăng cường sử dụng số hóa hồ sơ vụ án, công bố các tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa. Trong năm 2021 và gần 4 tháng năm 2022, VKSND và TAND hai cấp tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp thực hiện hơn 100 phiên tòa có áp dụng trình chiếu chứng cứ, số hóa hồ sơ.

Đặc biệt, việc áp dụng hình thức này trong các phiên tòa hình sự đã phản ánh đầy đủ diễn biến sự việc, động cơ, mục đích phạm tội; tính chất, mức độ nguy hiểm mà bị cáo gây ra, giúp kiểm sát viên chủ động trong quá trình đối đáp, tranh luận, đưa ra các quan điểm chính xác và có tính thuyết phục cao khi thực hiện quyền công tố tại phiên tòa, giúp hội đồng xét xử đưa ra những bản án đúng người, đúng tội, có sức thuyết phục cao.

Các thẩm phán, chủ tọa phiên tòa và hội thẩm nhân dân đánh giá việc tiến hành số hóa hồ sơ vụ án, công bố các tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa đã góp phần nâng cao tính thuyết phục đối với những người tham gia tố tụng. HĐXX ghi nhận và đánh giá cao về kỹ năng tranh tụng của kiểm sát viên và hiệu quả tuyên truyền, giáo dục pháp luật sâu rộng đến quần chúng nhân dân.

Bên cạnh đó, việc thực hiện số hóa hồ sơ sẽ không phải in ấn, chuyển hóa các chứng cứ điện tử thành giấy tờ, tiết kiệm chi phí cũng như thuận lợi cho việc lưu trữ, tiết kiệm diện tích và chi phí lưu trữ, cũng như không giảm về mặt vật lý, hóa học của tài liệu gốc theo thời gian. Ngoài ra, việc số hóa hồ sơ còn giúp việc chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan tiến hành tố tụng thuận lợi hơn.

Trong lộ trình số hóa các bản án điện tử để thuận lợi cho các cơ quan, người dân tham gia vào việc kiểm tra, giám sát sẽ góp phần nâng cao chất lượng xét xử, tranh tụng. Bản án được ban hành đúng người, đúng tội sẽ nhận được sự đồng tình cao của nhân dân.