Từ ngày 1/7/2025, hệ thống TAND hai cấp Quảng Ninh chính thức vận hành theo mô hình tổ chức mới với việc sáp nhập 13 TAND cấp huyện thành 6 TAND khu vực. Đây là bước chuyển quan trọng trong quá trình tổ chức lại bộ máy ngành Tòa án nhằm tinh gọn, nâng cao hiệu quả xét xử và đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay.
Mô hình tổ chức mới: Khoa học, phù hợp thực tiễn
Sau khi sắp xếp, hệ thống TAND hai cấp Quảng Ninh gồm TAND tỉnh và 6 TAND khu vực. Việc phân chia địa bàn mỗi Tòa án khu vực được tính toán kỹ lưỡng, dựa trên quy mô dân số, khối lượng công việc, điều kiện địa lý và tính liên kết vùng, bảo đảm phù hợp với đặc điểm thực tiễn của tỉnh và thuận lợi cho người dân khi tiếp cận công lý.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Xuân Thiện, Chánh án TAND tỉnh Quảng Ninh, cho biết: "Ngay sau khi Quốc hội ban hành các nghị quyết liên quan, lãnh đạo TAND tỉnh đã chủ động xây dựng phương án tổ chức, điều động cán bộ và bố trí cơ sở vật chất đồng bộ. Việc thành lập các TAND khu vực không chỉ đáp ứng yêu cầu tinh gọn bộ máy mà còn nâng cao tính chuyên môn hóa, tập trung được nguồn lực để nâng cao chất lượng hoạt động".
Điểm đáng chú ý là dù thay đổi lớn về mặt tổ chức và địa bàn, nhưng quá trình chuyển tiếp được thực hiện đồng bộ, bài bản, không làm gián đoạn công tác xét xử.
Ngay sau khi thành lập, các TAND khu vực đã nhanh chóng tiếp nhận và giải quyết ổn định các vụ án, vụ việc, bảo đảm đúng thời hạn và thẩm quyền.
Mô hình mới giúp khắc phục tình trạng phân tán biên chế, cơ sở vật chất giữa các TAND cấp huyện như trước đây, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để từng bước hiện đại hóa hoạt động của ngành theo hướng chuyên nghiệp, hiệu lực và gần dân.
Cùng với việc tổ chức lại, TAND tỉnh Quảng Ninh cũng tiến hành rà soát, điều chỉnh biên chế. Hiện tại, toàn hệ thống TAND hai cấp tỉnh Quảng Ninh có 219 biên chế, trong đó TAND tỉnh 49 biên chế, các TAND khu vực 170 biên chế.
So với thời điểm trước khi sáp nhập, biên chế đã giảm công chức do thực hiện chính sách nghỉ hưu trước tuổi theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP và Nghị định số 67/2025/NĐ-CP.
Bà Nguyễn Thị Liên, Trưởng phòng Tổ chức cán bộ TAND tỉnh Quảng Ninh, chia sẻ: "Việc tinh giản biên chế được thực hiện trên tinh thần tự nguyện, đúng quy định, bảo đảm quyền lợi cho cán bộ, công chức, đồng thời không ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng công việc.
Quá trình điều động, bổ nhiệm công chức được triển khai minh bạch, khoa học, trên cơ sở năng lực, vị trí việc làm và khối lượng công việc từng đơn vị".
TAND tỉnh cũng đã chủ động điều động 3 Thẩm phán và 1 Thư ký từ cấp tỉnh đến các TAND khu vực có số lượng án lớn, bảo đảm đủ nguồn lực, góp phần ổn định tổ chức và duy trì hiệu quả hoạt động ngay từ những ngày đầu chuyển đổi.
Sau đó, thực hiện chỉ đạo của Chánh án TANDTC, TAND tỉnh tiếp tục biệt phái 04 Thư ký và 04 Thẩm phán từ TAND tỉnh đến các TAND khu vực, biệt phái 02 Thư ký giữa các TAND khu vực để bảo đảm các TAND khu vực hoàn thành chỉ tiêu công tác xét xử năm 2025.
TAND tỉnh Quảng Ninh đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu đổi mới tư pháp.
Hiện nay, 100% công chức trong toàn ngành có trình độ đại học trở lên, trong đó 39,2% có trình độ sau đại học, 75,8% đạt trình độ trung cấp lý luận chính trị trở lên.
Đội ngũ Thẩm phán, Thẩm tra viên và Thư ký Tòa án được đánh giá có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, tinh thần trách nhiệm cao và ngày càng chuyên nghiệp.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, Toà án tỉnh đã cử 7 công chức tham gia học lớp nghiệp vụ xét xử, 14 công chức học lớp nghiệp vụ Thư ký Tòa án và 9 công chức theo học lớp quản lý Nhà nước cấp phòng.
Ngoài ra, nhiều lượt cán bộ, công chức đã tham gia tập huấn chuyên sâu do TANDTC tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Chánh án Nguyễn Xuân Thiện khẳng định: "Chất lượng đội ngũ cán bộ sau sắp xếp không những không giảm mà còn có điều kiện phát huy tốt hơn trong mô hình tổ chức tinh gọn, chuyên môn hóa cao.
Đây là nền tảng quan trọng để chúng tôi nâng cao chất lượng xét xử, giải quyết án và thực hiện hiệu quả cải cách tư pháp".
Sau sáp nhập, toàn tỉnh vẫn giữ nguyên số lượng 262 Hội thẩm nhân dân, đội ngũ Hội thẩm nhân dân đều là những người có uy tín, kinh nghiệm, năng lực và tinh thần trách nhiệm cao.
TAND tỉnh đã tổ chức lớp tập huấn nghiệp vụ cho toàn thể Hội thẩm nhân dân hai cấp, nhằm cập nhật kiến thức pháp luật mới, nâng cao kỹ năng xét xử, đồng thời trao đổi, giải đáp vướng mắc trong thực tiễn.
Sự tham gia tích cực, chủ động và độc lập của Hội thẩm nhân dân trong các phiên tòa tiếp tục góp phần bảo đảm tính công khai, minh bạch và dân chủ trong hoạt động xét xử.
Tổ chức đồng bộ, hoạt động thông suốt
Song song với việc thành lập các TAND khu vực, bộ máy TAND tỉnh cũng được kiện toàn đầy đủ các tòa chuyên trách gồm: Tòa Hình sự, Tòa Dân sự, Tòa Hành chính, Tòa Gia đình và người chưa thành niên cùng các phòng chuyên môn và bộ phận giúp việc như: Văn phòng, Phòng Tổ chức - Cán bộ, Thanh tra, Kiểm tra và Thi hành án.
Quá trình chuyển giao hồ sơ, tài liệu, dữ liệu và phương tiện làm việc từ các TAND cấp huyện về TAND khu vực được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định, bảo đảm tính kế thừa và không làm gián đoạn công việc.
Hệ thống công nghệ thông tin, phần mềm nghiệp vụ cũng được cập nhật để đảm bảo quản lý thống nhất và xử lý hồ sơ hiệu quả.
Công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư, tổ chức xét xử được duy trì đúng lịch trình, không để tồn đọng hoặc chậm trễ. Các vụ án được giải quyết đúng thời hạn, đúng thẩm quyền, bảo đảm chất lượng.
Việc sắp xếp lại tổ chức hệ thống TAND hai cấp tỉnh Quảng Ninh bước đầu đã đạt nhiều kết quả tích cực: Bộ máy gọn nhẹ, vận hành linh hoạt, cán bộ phát huy tốt năng lực, mô hình mới hoạt động ổn định, hiệu quả.
Chánh án Nguyễn Xuân Thiện nhấn mạnh: “Việc tổ chức lại không chỉ là yêu cầu của luật mà còn là cơ hội để chúng tôi đổi mới toàn diện. Với nền tảng tổ chức khoa học, đội ngũ cán bộ chất lượng và sự chủ động trong quản lý, điều hành, chúng tôi tin tưởng mô hình TAND khu vực sẽ phát huy hiệu quả, phục vụ người dân, doanh nghiệp và xã hội ngày càng tốt hơn".
Với sự chủ động trong tổ chức, sự đồng thuận trong nội bộ và nền tảng đội ngũ cán bộ vững vàng, TAND tỉnh Quảng Ninh đang tạo dựng được mô hình tổ chức phù hợp, hiệu quả và bền vững.
Đây sẽ là tiền đề quan trọng để ngành Tòa án của tỉnh tiếp tục phát huy vai trò là chỗ dựa pháp lý tin cậy của nhân dân, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và nền tư pháp liêm chính, hiện đại trong giai đoạn phát triển mới.