Quy định mới về việc giám sát người có hành vi bạo lực gia đình

Theo Thông tư, ngay sau khi nhận được quyết định cấm tiếp xúc do Chủ tịch UBND cấp xã hoặc Tòa án nhân dân đang thụ lý vụ án dân sự ban hành, Trưởng Công an cấp xã phải thực hiện việc phân công người giám sát bằng hình thức nhanh nhất có thể. Bên cạnh đó, lực lượng công an phải chủ động liên hệ với Trưởng thôn, Tổ trưởng Tổ dân phố và lực lượng bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở để phối hợp thực hiện giám sát trong thời gian chờ ban hành văn bản chính thức. Việc triển khai ban đầu này cần được thực hiện ngay để đảm bảo không xảy ra khoảng trống pháp lý hay thực tiễn trong công tác bảo vệ người bị hại.

Trong thời hạn không quá 01 giờ kể từ khi nhận được quyết định cấm tiếp xúc, Trưởng Công an cấp xã phải ban hành Quyết định phân công người giám sát và lập Kế hoạch giám sát cụ thể theo quy định. Việc giám sát cũng cần được thông báo nhanh chóng bằng các phương thức liên lạc thuận tiện, chẳng hạn như gọi điện thoại, tới các bên liên quan như Trưởng thôn, Tổ trưởng Tổ dân phố, lực lượng bảo vệ tại nơi cư trú của người bị giám sát và người bị bạo lực. Người được phân công giám sát có quyền chủ động áp dụng ngay các biện pháp giám sát phù hợp với điều kiện thực tế để ngăn ngừa nguy cơ tiếp xúc không mong muốn giữa các bên.

Thông tư quy định cụ thể nội dung giám sát bao gồm việc phổ biến, giáo dục pháp luật về quyền và nghĩa vụ cho người bị giám sát, đặc biệt là các quy định liên quan đến hành vi bạo lực gia đình. Người bị giám sát cũng được thông báo rõ về quyền được giáo dục và hỗ trợ chuyển đổi hành vi bạo lực theo quy định tại Điều 31 của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, đồng thời được giải thích về nghĩa vụ thực hiện công việc phục vụ cộng đồng nếu thuộc diện bị áp dụng biện pháp này theo Điều 33 của Luật.

Người giám sát còn có trách nhiệm theo dõi việc chấp hành quyết định cấm tiếp xúc của người bị giám sát theo các quyết định do Chủ tịch UBND cấp xã hoặc Tòa án ban hành. Trong quá trình giám sát, có thể yêu cầu người bị giám sát làm cam kết tuân thủ nghiêm túc quyết định cấm tiếp xúc cũng như quy trình giám sát đang áp dụng. Ngoài ra, người giám sát có thể thông báo cho đại diện gia đình của cả người bị giám sát và người bị bạo lực gia đình về tình hình chấp hành, nhằm tăng cường sự phối hợp và giám sát cộng đồng. Nếu cần thiết, người bị giám sát còn có thể được yêu cầu trình diện trước cơ quan có thẩm quyền để xác minh thông tin hoặc làm rõ hành vi.

Trong trường hợp người bị giám sát vi phạm nghĩa vụ hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, người giám sát sẽ đề xuất Trưởng Công an cấp xã yêu cầu người này trình diện. Khi có yêu cầu trình diện, người giám sát có trách nhiệm thông báo cụ thể cho người bị giám sát hoặc người giám hộ của họ về địa điểm và thời gian trình diện. Việc trình diện phải được lập biên bản và lưu giữ đầy đủ trong hồ sơ để làm căn cứ xử lý nếu cần.

Khi phát hiện người bị giám sát vi phạm quyết định cấm tiếp xúc, người được giao giám sát có quyền yêu cầu họ dừng ngay hành vi vi phạm, đồng thời thông báo ngay tới Tổ trưởng Tổ dân phố hoặc Công an cấp xã gần nhất để có biện pháp ngăn chặn kịp thời. Trong trường hợp người bị giám sát tiếp tục vi phạm, người giám sát phải báo cáo để lực lượng công an cấp xã vào cuộc, tiến hành kiểm tra, xác minh và lập biên bản xử lý theo quy định.

Nếu hành vi vi phạm của người bị giám sát thuộc các trường hợp quy định tại Điều 19 Nghị định 76/2023/NĐ-CP thì có thể bị áp dụng biện pháp tạm giữ người theo thủ tục hành chính để ngăn chặn bạo lực gia đình tái diễn. Ngoài ra, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, người bị giám sát có thể bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu hành vi gây thiệt hại, người vi phạm còn phải bồi thường theo quy định của pháp luật dân sự.

Việc giám sát sẽ kết thúc khi hết thời hạn có hiệu lực của quyết định cấm tiếp xúc theo quy định của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình hoặc theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Khi đó, người giám sát có trách nhiệm lập Báo cáo tổng hợp kết quả giám sát gửi về Trưởng Công an cấp xã. Trong vòng hai ngày làm việc kể từ khi nhận được báo cáo này, Trưởng Công an cấp xã phải làm văn bản thông báo gửi Chủ tịch UBND cấp xã hoặc Tòa án đang thụ lý vụ án dân sự về việc kết thúc quá trình giám sát.