Qua giám sát phải chỉ ra nơi làm tốt, nơi còn yếu về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 3, chiều 22/9, tại Nhà Quốc hội, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét Kế hoạch chi tiết và đề cương giám sát chuyên đề “Việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 01/7/2016 đến ngày 01/7/2021”.

Phải có trọng tâm, trọng điểm

Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình cho biết, giám sát chuyên đề này của Ủy ban Thường vụ Quốc hội được triển khai nhằm xem xét, theo dõi, đánh giá toàn diện, khách quan việc thực hiện tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật của các đối tượng chịu sự giám sát và một số cơ quan có liên quan. Đánh giá việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản hướng dẫn và công tác tổ chức thực hiện. Kịp thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế, vướng mắc và đề xuất, kiến nghị giải pháp nhằm thực hiện đầy đủ, có hiệu quả các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và hoàn thiện các quy định của pháp luật có liên quan, nhất là các quy định trong một số lĩnh vực quản lý nhà nước phát sinh nhiều khiếu nại, tố cáo.

Nội dung giám sát được thực hiện nhằm góp phần nâng cao trách nhiệm giải trình, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, nhất là người đứng đầu cơ quan chịu sự giám sát trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; nâng cao năng lực, trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước, nhất là lĩnh vực đất đai và một số lĩnh vực được dư luận, đại biểu Quốc hội quan tâm, nhằm tránh và hạn chế phát sinh khiếu nại, tố cáo. Đồng thời, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý các cơ quan, cá nhân có vi phạm; hoàn thiện quy định của pháp luật về tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan có thẩm quyền; vai trò, trách nhiệm của cơ quan dân cử, đại biểu dân cử trong việc tiếp công dân, giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân. Đoàn giám sát cũng sẽ tổ chức xem xét, nghiên cứu để làm rõ những vấn đề nội cộm, bức xúc trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong một số lĩnh vực quản lý nhà nước phát sinh nhiều khiếu nại, tố cáo hiện nay. 

Theo Trưởng Ban Dân nguyện, Đoàn giám sát đã xây dựng 9 dự thảo Đề cương báo cáo (kèm theo các mẫu bảng biểu, phục lục số liệu, thông tin chi tiết) căn cứ vào mục đích, yêu cầu và nội dung giám sát để làm cơ sở định hướng giám sát, xây dựng báo cáo của Đoàn giám sát và đề nghị các đối tượng chịu sự giám sát, các Đoàn đại biểu Quốc hội chuẩn bị nội dung báo cáo.

Đề cương báo cáo đặt ra các yêu cầu với nội dung đánh giá chung, tùy vào từng đối tượng chịu sự giám sát, theo chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực quản lý của từng cơ quan, đề cương cũng có những yêu cầu đánh giá bổ sung. Trong đó, dự thảo đề nghị các cơ quan tập trung báo cáo về kết quả công tác ban hành văn bản hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện; đồng thời, về kết quả thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. 

Ngoài việc yêu cầu cung cấp các số liệu kết quả thực hiện, đề cương cũng đề nghị các cơ quan tập trung đánh giá một số nội dung mang tính chất “trọng tâm”, “trọng điểm” trong thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Tạo chuyển biến căn bản trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo

Thảo luận tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với Báo cáo một số nội dung của dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết và Đề cương báo cáo của Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 01/7/2016 đến ngày 01/7/2021.

Phát biểu tại Phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, đây là 1 trong những chuyên đề giám sát quan trọng của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Công tác chuẩn bị xây dựng chuyên đề được tiến hành từ sớm, trải qua nhiều lần góp ý, cho ý kiến. Dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết và Đề cương báo cáo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội được Đoàn giám sát chuyên đề chuẩn bị công phu, chất lượng tốt.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, nội dung của Đoàn giám sát liên quan đến nhiều cơ quan của Quốc hội, cơ quan Tư pháp, cơ quan của Chính phủ. Do đó, cần phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa Đoàn giám sát và các cơ quan có liên quan. Trong công tác xây dựng kế hoạch đề cương cần phát huy được thế mạnh của từng cơ quan liên quan và có công tác phối hợp chặt chẽ.

Nhấn mạnh tính chất, tầm quan trọng của Đoàn giám sát, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, kết quả của Đoàn giám sát phải trả lời cũng như lý giải rõ vì sao công tác giải quyết khiếu nại tố cáo vẫn còn diễn biến phức tạp trong đó có nhiều vụ việc nổi cộm, kéo dài, …. Lý giải nguyên nhân chủ quan/khách quan mặc dù đã có quy định pháp luật nhưng công tác tiếp công dân vẫn chưa đi vào nề nếp?

Ngoài việc quan tâm 1 cách toàn diện các nội dung giám sát, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, thông qua Đoàn giám sát lần này phải hình thành được dữ liệu ban đầu cho việc cung cấp cơ sở dữ liệu về khiếu nại tố cáo sau này; có sự phân loại theo từng lĩnh vực, địa bàn, mức độ quan trọng của từng vụ việc;… Đồng thời, qua giám sát cũng phải chỉ ra được những nơi làm tốt công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo; nơi nào còn yếu kém.

“Kết quả của cuộc giám sát phải kiến nghị được cho Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội rõ vấn đề ràng buộc trách nhiệm, thời hạn giải quyết những vụ việc cụ thể. Đối với 1 số vụ việc phức tạp phải chọn ra để các cơ quan liên ngành giải quyết; không để tồn đọng các vụ việc kéo dài. Phải có những kiến nghị, đề xuất hết sức cụ thể; tạo chuyển biến căn bản, bước đầu trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo…..” - Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nêu rõ, đây là chuyên đề giám sát quan trọng, có phạm vi rộng, liên quan đến nhiều luật, ảnh hưởng đến nhiều mặt đời sống xã hội, liên quan đến nhiều cơ quan cả lập pháp, hành pháp và tư pháp nhưng cũng là nội dung được Đảng Nhà nước rất quan tâm, nhân dân kỳ vọng, … Vì vậy, việc xác định rõ mục đích, yêu cầu là cơ sở để Đoàn giám sát đảm bảo đạt mục tiêu đề ra.

Cơ bản thống nhất với nội dung tại dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết và Đề cương báo cáo, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Đoàn giám sát lưu ý tiếp thu và hoàn thiện một số nội dung: Thứ nhất, chú ý trả lời cho được vì sao tình hình khiếu nại, tố cáo vẫn diễn biến phức tạp; nhiều vụ việc nổi cộm, đông người mặc dù các quy định của pháp luật rất là chặt chẽ, đầy đủ. Thứ hai, là xác định cho được trọng tâm là xung quanh việc quản lý đất đai, tài nguyên môi trường. Thứ ba, yêu cầu Thường trực Đoàn Giám sát thiết lập mẫu biểu đề cương để có chỉ dẫn làm cơ sở xây dựng dữ liệu ban đầu cho việc cung cấp cho cơ sở dữ liệu về khiếu nại tố cáo sau này (phân loại rõ trong lĩnh vực, địa bàn, mức độ quan trọng;..);

Bên cạnh đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Đoàn giám sát trong quá trình tổ chức triển khai phải chỉ ra nơi làm tốt, nơi làm chưa tốt và phải kiến nghị cụ thể với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội về trách nhiệm, xác định thời hạn giải quyết các vụ việc phức tạp; lựa chọn một số vụ việc phức tạp để phối hợp các cơ quan có liên quan tập trung giải quyết triệt để, không để tồn đọng vụ việc kéo dài;…

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nhấn mạnh, nội dung giám sát là lĩnh vực rộng liên quan đến nhiều cơ quan. Vì vậy, Đoàn giám sát cũng cần phải giải quyết tốt mối quan hệ với các cơ quan; phối hợp chặt chẽ nhằm tạo hiệu quả tốt nhất trong quá trình giám sát; tạo chuyển biến căn bản, ban đầu trong công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.