Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao: Khó khăn, phức tạp

Tình hình vi phạm pháp luật thông qua mạng internet, mạng viễn thông đang diễn biến hết sức phức tạp, làm "đau đầu" lực lượng chức năng phòng và chống…

Ngân hàng: "Miếng mồi" béo bở!

Ngày 4/7, Phòng Cảnh sát chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PC50) Công an TP. Hà Nội cho biết, đã phối hợp cùng Đội 3, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội (PC45) Công an thành phố và Phòng 3, C50 (Bộ Công an) triệt phá ổ nhóm người Trung Quốc cấu kết với người Việt Nam chiếm đoạt tiền qua hệ thống thanh toán quốc tế của các ngân hàng. Cơ quan điều tra xác định, có bốn đối tượng liên quan và ra lệnh bắt khẩn cấp hai đối tượng Zeng Xiao Tian (Tăng Hiếu Thiên) người Trung Quốc và Đinh Văn Chính (29 tuổi, ở xã Quang Lãng, Phú Xuyên, Hà Nội) về hành vi "sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, hoặc thiết bị số thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản" theo Điều 222b Bộ luật Hình sự.

Cán bộ Trung tâm phục hồi dữ liệu điện tử của Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) đang tác nghiệp, truy tìm dấu vết tội phạm. Ảnh: NDĐT

Theo tài liệu cơ quan Công an, Zeng Xiao Tian sang Việt Nam khoảng 3 năm nay. Một năm trở lại đây, Tian thuê một số thanh niên Việt Nam là sinh viên mới ra trường, chưa có việc làm, đứng ra đăng ký thành lập công ty và giữ chức Giám đốc. Tuy nhiên, thực chất đây là các công ty "ma" được thành lập không có hoạt động. Sau đó, các công ty này ký hợp đồng với các ngân hàng để thuê máy POS (máy thanh toán thẻ). Các đối tượng sử dụng thẻ tín dụng giả quẹt vào máy POS và chuyển tiền về tài khoản công ty mà chúng đã đăng ký. Khi tiền được chuyển vào, các đối tượng lập tức ra ngân hàng hoặc cây ATM rút hết.

Với thủ đoạn đó, năm 2013, Zeng Xiao Tian thuê Đinh Văn Chính thành lập Công ty TNHH Ninh Cát tại địa chỉ phòng 2603, Tòa nhà Licogi 13, Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội do Chính làm Giám đốc, tạo vỏ bọc cho Tian làm Giám đốc điều hành. Tiếp đó, Zeng Xiao Tian chỉ đạo Chính thành lập thêm ba công ty khác.

Sau khi thành lập bốn công ty, Zeng Xiao Tian cùng Đinh Văn Chính đã lựa chọn ngân hàng có cung cấp dịch vụ thanh toán thẻ (các ngân hàng có cung cấp dịch vụ thanh toán quẹt thẻ qua máy POS) trên địa bàn TP. Hà Nội mở tài khoản và hợp đồng dịch vụ thanh toán thẻ, sử dụng thẻ giả quẹt qua máy POS chuyển tiền vào tài khoản các công ty đã mở để rút trực tiếp tại các ngân hàng hoặc cây ATM. Bằng thủ đoạn nêu trên, chúng đã thực hiện thành công hơn 300 lượt giao dịch và cũng có nhiều lần giao dịch thất bại. Để trốn tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng, nhóm đối tượng này chỉ mở công ty một vài tháng rồi lại giải tán, thành lập công ty khác. Có ngân hàng khi phát hiện có dấu hiệu sử dụng thẻ tín dụng giả đã cắt hợp đồng với công ty và thu hồi máy POS thì chúng lại lập công ty khác để giao dịch. Theo thống kê sơ bộ tại Ngân hàng Oceanbank, số tiền nhóm đối tượng này đã chiếm đoạt qua thanh toán POS lên đến hơn một tỷ đồng.

Cuộc chiến đầy cam go, phức tạp

Từ vụ việc trên, lần theo các trang hồ sơ vụ án tội phạm công nghệ cao của PC50 Hà Nội cho thấy: Thời gian qua, tội phạm công nghệ cao đã gia tăng các hoạt động phi pháp, không chỉ đột nhập vào hệ thống máy tính của các công ty, ngân hàng trong nước để đánh cắp dữ liệu khách hàng, từ đó làm giả thẻ tín dụng để rút tiền hoặc ra lệnh giả để chuyển tiền, mà vươn ra nước ngoài với tính chất hoạt động xuyên quốc gia, đồng thời "nhắm" vào cả người dân để thực hiện hành vi phạm tội. Điển hình là mới đây, ngày 3/7, Công an TP. Hà Nội đã bắt giam hai đối tượng người Đài Loan (Trung Quốc) là Chang Khai Yeu và Hsieh Ming Hsin, trú tại Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội để điều tra làm rõ về hành vi “đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng internet”.

Từ các vụ tội phạm công nghệ cao gia tăng các hoạt động phạm pháp cho thấy, các nhà mạng viễn thông lộ ra kẽ hở qua việc sử dụng các thiết bị hiện đại kết nối vào mạng điện thoại trong nước. Tội phạm thường dùng thủ đoạn là dẫn dụ thuê bao vào mê cung kết nối đến các đầu số giả của các cơ quan chức năng nhằm mục đích đe dọa, lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Theo thống kê của Công an, trong khoảng một tháng qua đã có 16 người dân ở các tỉnh, thành trên toàn quốc bị lừa đảo với phương thức như trên, trong đó có 7 người ở Hà Nội và hai người ở TP. Hồ Chí Minh bị chiếm đoạt gần hai tỷ đồng. Những vụ việc có tính chất như trên liên tục xảy ra trong thời gian gần đây, trong khi đó, hiệu quả đấu tranh triệt phá của lực lượng chức năng còn hạn chế.

Một chuyên gia trong lĩnh vực an ninh mạng cho biết, thực tế hiện nay đang cho thấy, đảm bảo an ninh mạng cũng như an ninh máy tính vốn không phải là một việc đơn giản nhưng truy tìm, xử lý các tội phạm công nghệ cao lại càng khó khăn, phức tạp. Một trong những khó khăn trong đấu tranh của lực lượng chức năng đối với các vụ án sử dụng công nghệ cao là khó xác định được người bị hại cụ thể (ví dụ vụ án lừa đảo tài chính trên website www.colonyinvest.net năm 2007 có vài ngàn người là nạn nhân), hoặc không thể xác định được người bị hại  (do người bị hại sống ở nước ngoài; người bị hại không hợp tác vì không muốn lộ danh tính...), do đó, có những vụ án phải đình chỉ điều tra, hoặc chỉ xử phạt vi phạm hành chính đối với đối tượng phạm tội. Điều đó đòi hỏi phải có nỗ lực chung, sự kết hợp giữa lập pháp, hành pháp và tư pháp.

Như vậy, nhiều hành vi khác như tấn công trái phép vào máy tính, mạng máy tính, cơ sở dữ liệu... bị hầu hết các nước phát triển coi là hành vi phạm tội nhưng chưa được Bộ luật Hình sự Việt Nam điều chỉnh. Đối với những tội có quy định trong Bộ luật Hình sự thì chế tài răn đe kẻ phạm tội cũng chưa đủ nghiêm khắc. Ngoài ra, các quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này cũng còn thiếu hoặc chưa đủ sức răn đe, có thể khiến tội phạm coi thường. Những khe hở này gây khó khăn cho lực lượng chức năng khi phối hợp với các nước phòng chống tội phạm Việt Nam tấn công mục tiêu ở nước ngoài và ngược lại, đồng thời cũng là những điểm yếu dễ bị tội phạm lợi dụng.