Phiên họp thứ 47, UBTVQH: Cho ý kiến dự án Luật Biên phòng Việt Nam

Một số vấn đề xin ý kiến UBTVQH

Trình bày báo cáo về một số nội dung lớn còn có ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Biên phòng Việt Nam, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Võ Trọng Việt nêu rõ: Tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XIV, các ĐBQH đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật Biên phòng Việt Nam. Sau kỳ họp, theo chỉ đạo của UBTVQH, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã phối hợp với Ban soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật.

Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh xin báo cáo UBTVQH cho ý kiến về một số vấn đề sau:

Về tên gọi của Luật: Đa số ý kiến nhất trí với tên gọi “Luật Biên phòng Việt Nam”. Một số ý kiến cho rằng, tên Luật có phạm vi rộng, chưa phù hợp với nội dung dự thảo Luật và đề nghị sửa lại là “Luật Bộ đội Biên phòng” hoặc “Luật Bộ đội Biên phòng Việt Nam” hoặc “Luật Lực lượng Bộ đội Biên phòng Việt Nam”.

Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh thống nhất: Tên gọi “Luật Biên phòng Việt Nam” đã được xác định tại Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 28/9/2018 của Bộ Chính trị về Chiến lược Bảo vệ biên giới quốc gia, Nghị quyết số 78/2019/QH14 ngày 11/6/2019 của Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020, điều chỉnh chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019 và phù hợp với đa số ý kiến của đại biểu Quốc hội. Việc xây dựng Luật này không chỉ luật hóa Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng mà còn nhằm hoàn thiện pháp luật về bảo vệ biên giới quốc gia, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Vì vậy, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho giữ tên Luật như dự thảo Chính phủ trình.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Võ Trọng Việt tại phiên họp

Về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật: Nhiều ý kiến nhất trí với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật. Một số ý kiến đề nghị chỉnh lý phạm vi điều chỉnh để bảo đảm thống nhất với nội dung của dự thảo Luật và tránh chồng chéo với Luật Biên giới quốc gia.

Trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, để phù hợp với tên Luật, khái niệm “Biên phòng”, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã phối hợp với Ban soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu, rà soát, chỉnh lý một số nội dung của dự thảo Luật nhằm thể chế hóa đầy đủ quan điểm của Đảng tại Nghị quyết số 33-NQ/TW, tránh chồng chéo, mâu thuẫn với các luật khác, nhất là Luật Biên giới quốc gia, bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật và có tính khả thi. Theo đó, đề nghị UBTVQH cho sửa lại Điều này như sau: “Điều 1. Phạm vi điều chỉnh: Luật này quy định chính sách, nguyên tắc, nhiệm vụ, lực lượng, hoạt động, bảo đảm, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân về biên phòng”.

Về nhiệm vụ biên phòng: Đa số ý kiến cơ bản nhất trí với dự thảo Luật. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc tên Điều, vì chưa phù hợp với nội dung của Điều, trùng với nhiệm vụ của bộ đội biên phòng tại Điều 15. Có ý kiến đề nghị sửa lại tên Điều là “Nhiệm vụ công tác biên phòng”.

Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhất trí với tên Điều như dự thảo Chính phủ trình nhằm xác định rõ nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị và của cơ quan, tổ chức, cá nhân về biên phòng. Nếu sửa lại tên điều là “Nhiệm vụ công tác biên phòng” sẽ không đáp ứng được yêu cầu này, vì “công tác biên phòng” chỉ thuộc phạm vi của lực lượng bộ đội biên phòng. Trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, để thể chế hóa đầy đủ tinh thần của Nghị quyết 33-NQ/TW, tránh chồng chéo, mâu thuẫn về chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức có liên quan, bảo đảm tính thống nhất, khả thi, dự thảo luật đã chỉnh lý lại tại Điều 5.

Không có sự chồng chéo trong thực hiện nhiệm vụ

Tại phiên họp có 8 ý kiến phát biểu. Nhìn chung, các ý kiến về cơ bản đều tán thành với nội dung tiếp thu, chỉnh lý dự án luật. Tuy nhiên, còn một vài ý kiến bày tỏ băn khoăn về sự chồng chéo trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Bộ đội Biên phòng (BĐBP) với các lực lượng khác.

Giải trình về nội dung này, Trung tướng Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng nêu rõ, sau Kỳ họp thứ chín, Ủy ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) và Ban soạn thảo đã phối hợp với các bộ, ban, ngành, cơ quan tổ chức nhiều hội thảo, tọa đàm, khảo sát tại cả 3 miền của đất nước. Các vấn đề được nêu ra trong các cuộc hội thảo, tọa đàm, khảo sát đều đạt được sự thống nhất rất cao. Tất cả ý kiến của các đại biểu Quốc hội trong các phiên họp tại tổ, tại hội trường cũng như ý kiến của các bộ, ngành đều được nghiên cứu, tiếp thu theo đúng quy định của pháp luật.

 Về thẩm quyền tạm dừng các hoạt động ở khu vực biên giới, Trung tướng Hoàng Xuân Chiến nhấn mạnh, thẩm quyền này được quy định rất cụ thể tại Điều 14 dự thảo luật. Trường hợp nào thì đồn trưởng được tạm dừng, trường hợp nào thì chỉ huy trưởng được tạm dừng, khi tạm dừng phải phải báo cáo với cấp nào. Những quy định về các trường hợp tạm dừng hoạt động ở khu vực biên giới đều vì mục đích quốc gia, dân tộc, không vì bộ, ngành nào và cũng không có sự chồng chéo hay lạm quyền.

Ví dụ thực tiễn trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 hiện nay, một số trường hợp đồn trưởng, chỉ huy trưởng BĐBP có thẩm quyền thống nhất với lực lượng chức năng của nước láng giềng và các lực lượng chuyên ngành ở cửa khẩu tạm dừng hoạt động qua lại ở khu vực biên giới để ngăn chặn dịch bệnh.

Liên quan tới vai trò chủ trì của BĐBP trong thực hiện nhiệm vụ duy trì an ninh, trật tự, an toàn xã hội, phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh với phương thức, thủ đoạn hoạt động khác của các thế lực thù địch và phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật ở khu vực biên giới, cửa khẩu, Trung tướng Hoàng Xuân Chiến khẳng định, Luật Biên giới quốc gia, Luật An ninh quốc gia, Luật Quốc phòng đều có quy định giao Bộ Quốc phòng chủ trì duy trì an ninh, trật tự ở khu vực biên giới. Đây cũng là một trong 2 vấn đề lớn được xin ý kiến các thành viên Chính phủ bằng phiếu và các thành viên Chính phủ đã đồng thuận rất cao với quy định BĐBP là lực lượng chủ trì duy trì an ninh, trật tự ở khu vực biên giới, chỉ có 2/26 phiếu không đồng ý. Vì vậy, đề nghị tiếp tục sử dụng cơ chế phối hợp hiệu quả này.

Chủ nhiệm UBQPAN Võ Trọng Việt cũng khẳng định không có sự chồng chéo, xung đột trong thực hiện nhiệm vụ giữa BĐBP và lực lượng hải quan, đồng thời bảo đảm dòng chảy thương mại ở khu vực biên giới. Về quy định cơ quan nào chủ trì duy trì an ninh, trật tự ở khu vực biên giới, Thượng tướng Võ Trọng Việt cho biết, UBQPAN đã tham khảo ý kiến chuyên gia của cả 2 lĩnh vực. Cả cơ quan soạn thảo, Chính phủ và cơ quan thẩm tra đều rất thận trọng, bàn bạc câu từ rất chặt chẽ. Quy định cơ quan nào chủ trì là theo đúng chủ trương của Đảng, quy định của pháp luật hiện hành.

Cũng trong chiều 10/8, UBTVQH cho ý kiến về việc ban hành Nghị định về quản lý, sử dụng đất quốc phòng vào hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội.