PGS.TS Nguyễn Nhật Cảm: Phụ huynh hào hứng đưa trẻ đến trường tiêm bổ sung vắc xin sởi - rubella

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), việc duy trì tỷ lệ tiêm 2 mũi vắc xin sởi ở trẻ dưới 2 tuổi đạt 95% là yếu tố cơ bản để loại trừ bệnh sởi. WHO cũng đưa ra khuyến cáo các quốc gia cần có chiến lược định kỳ triển khai chiến dịch tiêm chủng nhằm cắt đứt sự lây truyền của vi rút sởi, rubella ở trẻ em trước độ tuổi đi học và khuyến cáo sử dụng vắc xin phối hợp sởi -rubella (MR) để đồng thời khống chế bệnh sởi và rubella, tăng cường hiệu quả của công tác tiêm chủng.

Chính vì lý do trên mà Bộ Y tế đã quyết định đưa Hà Nội vào danh sách các tỉnh có nguy cơ cao về dịch bệnh sởi và cần triển khai chiến dịch tiêm bổ sung vắc xin phòng bệnh sởi - rubella cho trẻ từ 1 đến 5 tuổi. PGS.TS Nguyễn Nhật Cảm, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hà Nội đã có những chia sẻ về vấn đề này.

PGS.TS Nguyễn Nhật Cảm, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hà Nội 

Xin PGS.TS Nguyễn Nhật Cảm cho biết công tác tổ chức thực hiện Chiến dịch tiêm bổ sung vắc xin sởi - rubella cho trẻ từ 1 đến 5 tuổi trên địa bàn thành phố được thực hiện như thế nào?

PGS.TS Nguyễn Nhật Cảm: Thực hiện chỉ đạo của Bộ Y tế về công tác phòng chống bệnh sởi, UBND TP Hà Nội có kế hoạch tổ chức tiêm bổ sung vắc xin sởi - rubella cho toàn bộ trẻ em từ 1 đến 5 tuổi trên địa thành phố. Chiến dịch được triển khai tại 584 xã, phường của 30 quận, huyện, bắt đầu từ 26/11 và đến ngày 20/12 với mục tiêu là ít nhất 95% số trẻ em từ 1 đến 5 tuổi được tiêm bổ sung 1 mũi vắc xin kép để phòng 2 bệnh là sởi- rubella.

Chiến dịch sẽ tiêm cho khoảng 660 nghìn trẻ có mốc sinh từ 1/1/2013 đến 30/10/2018, sinh sống trên địa bàn Hà Nội, kể cả trẻ có hộ khẩu và không có hộ khẩu tại Hà Nội. Những trẻ vừa tiêm phòng vắc xin phòng bệnh sởi, sởi-rubella, sởi - quai bị - rubella hoặc vắc xin phòng thủy đậu trong vòng một tháng tính đến ngày tổ chức chiến dịch không nằm trong đối tượng tiêm chủng lần này.

Được biết, bên cạnh các điểm tiêm chủng được đặt tại trạm y tế, Hà Nội sẽ tổ chức các điểm tiêm tại các trường mầm non, mẫu giáo, vậy công tác tổ chức tại các điểm tiêm như thế nào ?

PGS.TS Nguyễn Nhật Cảm: Trong chiến dịch này, ngoài việc tiêm chủng đồng loạt tại tất cả các trạm y tế, Hà Nội cũng tổ chức 2699 điểm tiêm chủng tại các trường mầm non công lập, một số trường mầm non tư thục. Những điểm tiêm tổ chức tại trường học, ngành y tế sẽ đảm nhiệm khâu kỹ thuật về tiêm chủng, phòng chống và xử trí phản ứng sau tiêm chủng; ngành giáo dục bố trí địa điểm, buồng phòng để thiết lập điểm tiêm và thông báo, tuyên truyền về chiến dịch cho bố mẹ, điều tra tiền sử dị ứng và lịch sử tiêm của trẻ.

Tiêm vắc xin cho trẻ tại Trường Mầm non Việt-Bun 

Tại các điểm ở trường học, tất cả các trang thiết bị phục vụ một buổi tiêm chủng đều được thiết lập đầy đủ như điểm tiêm tại trạm y tế xã. Cụ thể: trang thiết bị cấp cứu phòng chống sốc, giường cấp cứu, phích và bình tích lạnh để bảo quản vắc xin, xe tiêm và các dụng cụ tiêm chủng. Quy trình thực hành tiêm chủng được thực hiện đầy đủ các bước từ khâu tiếp đón, khám sàng lọc, tư vấn chỉ định tiêm chủng, thực hành tiêm chủng, thoe dõi 30 phút sau tiêm. Vì vậy các điểm tiêm tại trường hoàn toàn đáp ứng đảm bảo về an toàn tiêm chủng.

Tại trường, ngoài các cán bộ y tế còn có giáo viên chủ nhiệm của các lớp học, cán bộ y tế trường và các giáo viên khác hỗ trợ. Trước khi triển khai chiến dịch, nhà trường đã gửi thông báo về chiến dịch và phiếu điều tra về tiền sử dị ứng, tiền sử tiêm chủng của em bé trong vòng một tháng trước ngày điều tra nên việc chỉ định tiêm cho trẻ trong chiến dịch không có gì khó khăn.

Cho đến thời điểm này, đã có bao nhiêu trẻ được tiêm chủng vắc xin sởi - rubella trong 5 ngày đầu của chiến dịch.

PGS.TS Nguyễn Nhật Cảm: Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hà Nội, đến hết ngày 30/11, sau khi khám sàng lọc và rà soát cụ thể, có 11.566 trẻ không thuộc diện tiêm chủng do các cháu đã được tiêm một mũi vắc xin có thành phần sởi hoặc thủy đậu trong vòng một tháng, 722 trẻ chống chỉ định tiêm chủng. Toàn toàn thành phố có 260.959 trẻ được tiêm, đạt 39,9% và không ghi nhận bất kỳ sự cố hay trường hợp phản ứng sau tiêm chủng nào.

Đa số các bậc phụ huynh đều ủng hộ và đưa con đến trường tiêm bổ sung vắc xin sởi - rubella, tỷ lệ đạt khá cao ở các trường khu vực ngoại thành.

Mặc dù chưa ghi nhận trường hợp phản ứng bất thường nào sau khi tiêm vắc xin sởi - rubella trong chiến dịch lần này, nhưng tâm lý của người dân vẫn lo sợ tai biến sau tiêm chủng, ông có khuyến cáo gì với các bậc phụ huynh.

PGS.TS Nguyễn Nhật Cảm: Vắc xin sởi là vắc xin rất an toàn, bằng chứng là hơn 260.000 trẻ 1 đến 5 tuổi đã được tiêm nhưng chưa có bất kỳ trường hợp tai biến nào xảy ra. Tuy nhiên, vắc xin là một loại thuốc, vì vậy có một tỷ lệ nhất định có phản ứng khi tiêm chủng ở các mức độ khác nhau như: phản ứng nhẹ: đau và đỏ ở nơi tiêm, sốt nhẹ, trẻ khó chịu. Những biểu hiện này sẽ hết nhanh trong vòng 1-2 ngày.

Những trường hợp nặng như phản ứng phản vệ, tuy nhiên tỷ lệ này rất thấp, từ 1-2 trường hợp trên 1 triệu liều. Các cơ sở tiêm chủng luôn sẵn sàng thuốc men, trang thiết bị để sẵn sàng cấp cứu nếu có phản ứng phản vệ xảy ra.

Để xử trí các trường hợp trẻ phản ứng sau tiêm chủng, tại mỗi điểm tiêm ngành y tế đều bố trí các phương tiện phòng chống sốc, bao gồm: thuốc phòng chống sốc, phác đồ hướng dẫn phát hiện, xử trí phòng chống sốc, giường cấp cứu, bình ôxy… Bác sĩ khám sàng lọc là người đầu mối chịu trách nhiệm phát hiện và xử trí cấp cứu phòng chống sốc. Bên cạnh đó, các điểm tiêm còn được kết nối với các cơ sở khám chữa bệnh đóng trên địa bàn để hỗ trợ trong tình huống cần thiết.

Để đảm bảo tiêm chủng an toàn, trẻ cần được theo dõi sau khi tiêm 30 phút tại cơ sở tiêm chủng và tiếp tục theo dõi sức khỏe của trẻ trong vòng 24-48 giờ. Nếu trẻ có bất kỳ biểu hiện bất thường nào, ví dụ như sốt cao, co giật, tím tái, khó thở... các bậc phụ huynh và người thân trong gia đình cần thông báo ngay cho cơ sở tiêm chủng và đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được khám, điều trị kịp thời.