"Nóng" chuyện xử lý rác thải, ô nhiễm môi trường

Ưu tiên ban hành bộ định mức kinh tế kỹ thuật về xử lý rác thải

Chất vấn Bộ trưởng Bộ TN&MT, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương cho biết, qua báo cáo hiện nay tỷ lệ về thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt rất cao. Tổng hợp từ nguồn báo cáo của 57/63 địa phương, cụ thể ở đô thị tỉ lệ này đạt 96% vượt chỉ tiêu Quốc hội đề ra là 89%, nông thôn đạt 71%.

Tuy nhiên, qua giám sát và thực tế cử tri phản ánh, con số này chưa chuẩn xác, vì hệ thống quy trình phân loại, thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn sinh hoạt chưa tốt và thiếu các tiêu chuẩn định mức kinh tế kỹ thuật về vấn đề này.

Tại phiên họp thứ 9 Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa 15 đã kết luận: Năm 2022 phải ban hành quy chuẩn tiêu chuẩn kỹ thuật định mức kinh tế kỹ thuật hướng dẫn xử lý rác thải để các địa phương có cơ sở thực hiện.

"Đề nghị Bộ trưởng cho biết kết quả thực hiện, nguyên nhân và giải pháp để giải quyết vấn đề này?", đại biểu chất vấn.

Trả lời nội dung này, Bộ trưởng Bộ TN&MT Đặng Quốc Khánh cho biết, năm 2022 tổng lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên toàn quốc có 67.110 tấn/ngày, trong đó các đô thị là 36.870 tấn, còn khu vực nông thôn là 29.455 tấn. Trong những năm vừa qua, các địa phương cũng đẩy mạnh việc thu gom, xử lý rác thải, được quan tâm trong lĩnh vực này và có nhiều nhà máy đốt rác phát điện hoặc hoặc xử lý rác được xây dựng.

Bộ trưởng nêu rõ, hiện nay, cả nước có khoảng 1.326 cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt, trong đó có 467 lò đốt và 38 dây chuyền xuất phân toàn quốc và 1.207 bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt. Và hiện nay còn khoảng 65% số rác thải của cả nước cần chôn lấp, còn khoảng 16% tổng số rác thải được các nhà máy chế biến thu hồi và phát triển năng lượng.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho rằng, thực tế rác thải sinh hoạt như đại biểu trao đổi, theo báo cáo của địa phương là 96% rác thải đô thị, còn là 75% rác thải nông thôn được xử lý. Bộ trưởng nêu rõ, đây là con số được xử lý bằng hình thức chôn lấp.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh chỉ rõ nguyên nhân là do hiện nay khó khăn trong việc kêu gọi xã hội hóa để xử lý, xây dựng các nhà máy xử lý đốt phát điện và phân loại, xử lý rác tại các nhà máy đang còn nhiều khó khăn.

Bởi vì thứ nhất, chúng ta chưa có phân loại rác tại nguồn, chưa làm được triệt để, chưa triển khai làm.

Thứ hai, việc các địa phương đủ lượng rác để cho xây dựng các nhà máy cần công suất và lượng rác lớn để xử lý tập trung.

Hiện nay, Bộ TN&MT đã thực hiện một số giải pháp và thực hiện hướng dẫn như Thông tư 02 của Bộ TN&MT. Theo đó, ban hành nội dung, yêu cầu kĩ thuật bảo vệ môi trường đối với điểm tập kết, trung chuyển chất thải rắn sinh hoạt; yêu cầu, kĩ thuật bảo vệ môi trường đối với phương tiện vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt; tiêu chí về công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt; giá dịch vụ thu gom xử lý chất thải rắn sinh hoạt; hình thức về giá dịch vụ thu gom xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo khối lượng, thể tích chất thải; phương pháp định giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt áp dụng với các nhà đầu tư, xử lý chất thải; bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt và có văn bản hướng dẫn các địa phương phân loại rác tại nguồn.

Bộ trưởng Bộ TN&MT cho biết, địa phương có thể chủ động phân loại rác tại nguồn từ 3 nguồn chính. Thời gian tới, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh đề nghị các địa phương căn cứ vào Hướng dẫn của Bộ TN&MT quan tâm tập trung để tuyên truyền, vận động nhân dân phân loại rác tại nguồn. Từ đó, chúng ta sẽ có cách xử lý rác thải triệt để.

Đồng thời Bộ sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện chính sách, quy định các chất thải rắn sinh hoạt trong thời gian tới, trong đó Bộ ưu tiên ban hành Bộ định mức kinh tế kỹ thuật đến năm 2024 về thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt. Và tiếp tục rà soát ban hành Quy chuẩn quốc gia về lò đốt chất thải rắn sinh hoạt.

Tăng cường thanh kiểm tra, giám sát

Tiếp tục chất vấn, đại biểu Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn nêu rõ, hiện nay có nơi, có lúc có khu công nghiệp thải nước thải trực tiếp chưa qua xử lý ra môi trường, gây ô nhiễm môi trường và gây bức xúc cho người dân.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ TN&MT cho biết tình hình kiểm soát việc xây dựng sự vận hành của các hệ thống xử lý nước thải tập trung như thế nào? Đồng thời, chỉ rõ khó khăn cũng như giải pháp khắc phục trong thời gian tới?

Trả lời về tình hình xử lý nước xả thải ở các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, đến năm 2022, cả nước có 291 khu công nghiệp nhưng chỉ có 265 khu công nghiệp là có hệ thống xử lý nước thải tập trung.

Trong 734 cụm công nghiệp thì chỉ có 179 cụm công nghiệp có khu xử lý nước thải tập trung. Trong 26 khu công nghiệp chưa có xử lý nước thải có 7 khu đang trong gia đoạn hoàn thành…

Trong thời gian tới, Bộ TN&MT có đề ra một số giải pháp. Theo đó, kiên quyết và chỉ cho phép các khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung của khu công nghiệp, khu công nghiệp mới muốn đi vào hoạt động, vận hành phải hoàn thành tiêu chí bảo vệ môi trường, trong đó có hệ thống xử lý nước thải.

Bộ trưởng nêu rõ, hiện nay chúng ta đang chỉ đạo xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Do vậy, kiên quyết không tiếp nhận thêm hoặc nâng công suất các dự án đầu tư có phát sinh nước thải trong khu sản xuất kinh doanh tập trung, khu công nghiệp chưa có hệ thống thu gom.

Đồng thời, đề nghị các Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tiếp tục quan tâm chỉ đạo đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung, đặc biệt tại các cụm công nghiệp. Cùng với đó, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử phạt hành chính….