Những nhiệm vụ quan trọng của công tác tư pháp trong năm 2016

Từ kết quả đó, Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết về công tác phòng, chống vi phạm pháp luật của các cơ quan này, trong đó quy định nhiệm vụ của TAND năm 2016 và những năm tiếp theo.

Những chuyển biến tích cực trong công tác tư pháp

Theo đánh giá chung của Quốc hội, năm 2015 và những năm qua, Chính phủ, VKSNDTC và TANDTC đã có nhiều cố gắng, khắc phục khó khăn, nỗ lực triển khai nhiều biện pháp thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao, kiềm chế sự gia tăng của tội phạm, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; cơ bản đạt và vượt các chỉ tiêu, yêu cầu các nghị quyết của Quốc hội về công tác tư pháp. Hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án về cơ bản đã bảo đảm tuân thủ đúng quy định của pháp luật, chất lượng ngày càng được nâng cao, hạn chế oan sai, tạo được những chuyển biến bước đầu quan trọng theo tinh thần của Hiến pháp 2013 về thực hiện quyền tư pháp, tôn trọng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Đại bộ phận cán bộ làm công tác tư pháp tận tụy với công việc, có tinh thần trách nhiệm và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Quốc hội thông qua Nghị quyết về công tác tư pháp năm 2016

Tuy nhiên, hiệu quả một số mặt của công tác tư pháp vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu; tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm còn diễn biến phức tạp. Công tác quản lý nhà nước về bảo đảm an ninh trật tự ở khu vực nông thôn, miền núi còn nhiều bất cập, hạn chế. Tội phạm ma túy, sử dụng công nghệ cao, trộm cắp, cờ bạc, buôn lậu, chống người thi hành công vụ, tội phạm có tổ chức, sử dụng bạo lực, cướp của, giết người đặc biệt nghiêm trọng… gây lo lắng trong nhân dân. Việc chấp hành pháp luật trong công tác điều tra, xử lý tội phạm có lúc, có nơi chưa nghiêm, có trường hợp dẫn đến oan, sai, bỏ lọt tội phạm. Tham nhũng trong nhiều lĩnh vực còn nghiêm trọng nhưng việc phát hiện và xử lý chưa tương xứng với tình hình thực tế tham nhũng. Công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp còn một số hạn chế, tỷ lệ trả hồ sơ điều tra bổ sung giữa các cơ quan tiến hành tố tụng còn cao. Chất lượng tranh tụng trong xét xử chưa đáp ứng yêu cầu. Mặc dù còn trong thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật, nhưng số đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa được giải quyết vẫn còn nhiều. Việc giải quyết các vụ việc dân sự còn vi phạm về thời hạn, tỷ lệ và chất lượng giải quyết các vụ án hành chính chưa cao. Kết quả thi hành án dân sự có tiến bộ nhưng chưa thật sự đột phá, việc giải quyết yêu cầu bồi thường thiệt hại cho người bị oan còn chậm. Số phạm nhân chết do tự tử, đánh nhau trong trại giam, vi phạm nội quy, phạm tội mới chưa giảm nhiều, công tác thi hành hình phạt không phải là phạt tù chậm chuyển biến. Một số cán bộ tư pháp vi phạm pháp luật phải xử lý hình sự.

Tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử

Từ kết quả trên, Quốc hội yêu cầu các cơ quan tư pháp tập trung thực hiện tốt một số chỉ tiêu, nhiệm vụ trong năm 2016 và các năm tiếp theo.

Cụ thể: Giao VKSNDTC, TANDTC có kế hoạch, biện pháp tổ chức triển khai, ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn và chuẩn bị tốt các điều kiện để thi hành Luật Tổ chức TAND, Luật Tổ chức VKSND, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự, Bộ luật Hình sự (sửa đổi), Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi), Bộ luật Dân sự (sửa đổi), Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi), Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi), Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, Luật Tạm giữ, tạm giam.

Khẩn trương kiện toàn tổ chức, bộ máy các cơ quan tư pháp theo quy định của các bộ luật, luật về tổ chức và về tố tụng mới được Quốc hội thông qua; tuyển dụng có chất lượng, đủ số lượng biên chế cán bộ có chức danh tư pháp được giao và phân bổ biên chế hợp lý cho các đơn vị, địa phương; đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ, rèn luyện đạo đức, phẩm chất cho cán bộ, công chức và Hội thẩm; tăng cường kiểm tra, thanh tra nội bộ; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm minh những cán bộ tiêu cực, vi phạm pháp luật nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức tư pháp trong sạch, vững mạnh; tiếp tục triển khai các giải pháp thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, khắc phục những tồn tại, hạn chế, nâng cao hơn nữa chất lượng công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, kiểm sát hoạt động tư pháp, bảo đảm đạt và vượt các chỉ tiêu, yêu cầu của các nghị quyết mà Quốc hội đã đề ra.

TANDTC cần có giải pháp tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử, thực hiện tốt việc bảo đảm tranh tụng trong xét xử theo quy định; hạn chế tối đa bản án bị huỷ, sửa do vi phạm quy định của pháp luật, bảo đảm tỷ lệ bản án, quyết định bị huỷ, sửa do nguyên nhân chủ quan hàng năm không vượt quá 1,5%; không để xảy ra tình trạng vi phạm thời hạn tạm giam bị cáo trong giai đoạn xét xử, phấn đấu không để xảy ra việc kết án oan người vô tội hoặc bỏ lọt tội phạm; có giải pháp nâng cao chất lượng, tỷ lệ giải quyết các vụ án hành chính, giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; kịp thời hướng dẫn, giải thích hoặc kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đối với các kiến nghị của cơ quan có thẩm quyền đối với bản án tuyên có sai sót; bảo đảm 100% bản án, quyết định của Toà án phải được chuyển đến VKSND theo đúng thời hạn luật định; kịp thời chuyển các hồ sơ vụ án theo đề nghị của VKS để phục vụ việc giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm.

 Cơ quan điều tra, VKSND, TAND, Cơ quan thi hành án phối hợp chặt chẽ với Cơ quan thanh tra, Kiểm toán Nhà nước trong công tác phòng ngừa, phát hiện và xử lý tham nhũng. Trong giải quyết, xử lý người phạm tội kinh tế, chức vụ, tham nhũng, cần tăng cường áp dụng các biện pháp kê biên, phong toả tài khoản, tài sản của các đối tượng phạm tội ngay từ giai đoạn điều tra nhằm chống tẩu tán tài sản, bảo đảm việc thu hồi; xem xét việc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với những trường hợp tích cực khắc phục hậu quả thiệt hại trong vụ án; nâng tỷ lệ thu hồi tiền, tài sản bị chiếm đoạt đạt tỷ lệ trên 60%.

Các cơ quan VKSNDTC, TANDTC cần phối hợp với cơ quan, tổ chức hữu quan tổng kết, đánh giá hiệu quả hoạt động của các đơn vị chuyên trách về chống tham nhũng, bảo đảm chất lượng, tiến độ trình Quốc hội xem xét việc sửa đổi Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Thi hành án hình sự, Luật Đặc xá, Luật Xử lý vi phạm hành chính; ban hành Nghị quyết về kiểm soát thu nhập của người có nhiệm vụ, quyền hạn, Luật Đấu giá tài sản, Luật Đăng ký tài sản; hàng năm, báo cáo Quốc hội về tình hình Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Kiểm sát viên, Điều tra viên, Chấp hành viên, cán bộ, chiến sỹ làm công tác thi hành án hình sự, thi hành tạm giữ, tạm giam có vi phạm pháp luật bị xử lý.

Đáng chú ý, tại Nghị quyết này, Quốc hội cũng đã bãi bỏ các chỉ tiêu về tỷ lệ thi hành án dân sự về việc và về tiền; về tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan; về việc tạm giữ hình sự nhưng sau đó phải trả tự do hoặc chuyển xử lý hành chính vì hành vi không cấu thành tội phạm được quy định tại Nghị quyết số 37/2012/QH13 của Quốc hội. Đồng thời, đề nghị các cơ quan tư pháp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình tổ chức thực hiện có hiệu quả Nghị quyết và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối mỗi năm.