Nghị quyết 225/2025/QH15: Bảo đảm thống nhất trong thi hành các luật tố tụng và luật liên quan

Tòa án nhân dân tối cao vừa ban hành "Cẩm nang các quy định mới của pháp luật về tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân dân".

Cẩm nang cho biết, theo Nghị quyết, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có trách nhiệm tổ chức thi hành các luật sửa đổi, bổ sung. Đây là căn cứ quan trọng để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trong hoạt động xét xử, công tố và kiểm sát.

Từ ngày 01/7/2025, Tòa án nhân dân khu vực được thành lập để tiếp nhận nhiệm vụ từ Tòa án nhân dân cấp huyện, bao gồm giải quyết, xét xử các vụ án hình sự, hành chính, dân sự và các vụ việc khác. Các Tòa án nhân dân cấp tỉnh tiếp tục thực hiện nhiệm vụ giám đốc thẩm, tái thẩm đối với các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp huyện.

Đáng chú ý, Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao sẽ đảm nhiệm thẩm quyền phúc thẩm các vụ án do Tòa án cấp cao trước đây giải quyết. Đồng thời, Tòa án nhân dân tối cao tiếp nhận toàn bộ nhiệm vụ giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp cao. Hội đồng Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân tiếp tục thực hiện nhiệm vụ cho đến khi có sự kiện nhân sự mới theo quy định.

Cùng với việc kiện toàn hệ thống Tòa án, Viện kiểm sát nhân dân khu vực cũng được thành lập, kế thừa nhiệm vụ từ Viện kiểm sát cấp huyện. Viện kiểm sát cấp tỉnh đảm nhiệm quyền công tố, kiểm sát hoạt động tố tụng và có thẩm quyền kháng nghị đối với bản án, quyết định của Tòa án cấp huyện.

Viện kiểm sát nhân dân tối cao sẽ tiếp nhận các nhiệm vụ giám đốc thẩm, tái thẩm trước đây thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát cấp cao, đồng thời thực hiện quyền công tố và kiểm sát đối với các vụ án, vụ việc theo thẩm quyền mới.

Nghị quyết cũng quy định về việc áp dụng các điểm mới của Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi, bổ sung theo Luật số 99/2025/QH15), trong đó có các nội dung về xét xử vắng mặt, số hóa hồ sơ, chữ ký số, thông báo qua nền tảng số. Đặc biệt, trường hợp người bị kết án tử hình có đơn xin ân giảm gửi Chủ tịch nước trước ngày 01/7/2025, thời điểm tính thời hạn xem xét ân giảm sẽ được áp dụng theo quy định mới.

Việc ban hành Nghị quyết 225/2025/QH15 tạo cơ sở pháp lý cho quá trình chuyển đổi, sắp xếp hệ thống Tòa án, Viện kiểm sát từ cấp huyện sang cấp khu vực, bảo đảm tính kế thừa, ổn định và đồng bộ trong hoạt động tư pháp. Đây là bước đi quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan tư pháp, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.