Mua hàng qua điện thoại: Làm thế nào để không bị lừa?

Nhiều vụ việc người tiêu dùng bị “lừa” khi mua hàng qua điện thoại đã được phản ánh trong thời gian qua. Cụ thể, theo Cục Quản lý cạnh tranh, nhân viên Công ty X gọi điện cho NTD thông báo về việc NTD trúng thưởng một phiếu mua hàng trị giá 5.000.000 đồng và có thể sử dụng để mua sản phẩm điện thoại Samsung Galaxy A8 với giá trên 8.500.000 đồng (NTD phải trả phần còn lại là trên 3.500.000 đồng).

Tuy nhiên, đến khi nhận hàng, NTD phát hiện ra sản phẩm là điện thoại MIQ A8 với giá trị rất thấp (NTD khảo sát và báo cáo giá thị trường là khoảng 1 triệu đồng). Khi người tiêu dùng phát hiện và phản ánh việc sản phẩm khác với thông tin ban đầu thì công ty thường từ chối việc đổi hàng, hoàn tiền và cũng như không thừa nhận nội dung đã quảng cáo mà cho rằng do người tiêu dùng đã nghe nhầm…

NTD cần cảnh giác để tránh bị lừa khi mua hàng qua điện thoại

Qua những phản ánh từ người tiêu dùng, có thể thấy những vụ việc lừa đảo khi mua hàng qua điện thoại có một số đặc điểm đáng chú ý như: Thông qua điện thoại, nhân viên công ty thường thông báo NTD trúng thưởng phiếu mua hàng vì là 1 trong 50 khách hàng may mắn/nhân dịp 5 năm thành lập công ty… Nhân viên công ty sau đó sẽ khuyến khích, thuyết phục người tiêu dùng sử dụng phiếu mua hàng đó để mua sản phẩm (đối với các vụ việc đã tiếp nhận thì thường là điện thoại nhưng có thể là sản phẩm khác đối với các vụ việc khác).

Những sản phẩm được áp dụng phiếu mua hàng thường là điện thoại của các hãng lớn, có giá trị cao. Trong khi sản phẩm nhận được là điện thoại giá trị rất thấp, và có tên gọi gần giống với điện thoại được đại diện công ty tư vấn. Ví dụ: điện thoại Samsung Galaxy A8 và điện thoại MIQ A8… Trong quá trình giới thiệu, nhân viên công ty sẽ cố ý đưa thông tin để người tiêu dùng nhầm lẫn và cho rằng mình sẽ được mua sản phẩm của hãng danh tiếng với giá trị rất thấp do đang được hưởng ưu đãi, khuyến mại của công ty.

Một đặc điểm được cơ quan chức năng chỉ ra trong các vụ lừa đảo là sản phẩm được giao qua đường bưu điện qua hình thức “thu tiền khi nhận hàng” (COD – cash on delivery) với điều kiện chỉ được mở xem hàng sau khi đã thanh toán tiền. Như vậy, người tiêu dùng sẽ không có điều kiện kiểm tra sản phẩm mà thường sẽ chỉ nhận ra mình bị “lừa” khi đã trả tiền và nhận hàng. Trong phương thức giao hàng này, bản thân người cung cấp dịch vụ giao hàng – nhận tiền cũng không phải là nhân viên công ty do đó người tiêu dùng cũng không thể khiếu nại, phản ánh trực tiếp kể cả trong trường hợp phát hiện sự sai lệch ngay khi nhận hàng.

Sau khi sự việc lừa đảo bị phát hiện, NTD phản ánh và yêu cầu được hoàn lại tiền, công ty thường đưa ra lý do NTD hiểu nhầm ý của nhân viên tư vấn. Ví dụ: Nhân viên tư vấn nói NTD có thể mua điện thoại sử dụng công nghệ của Samsung Galaxy A8, không phải điện thoại Samsung Galaxy A8 như NTD… Đây cũng là điều gây khó khăn cho NTD vì các tư vấn của nhân viên công ty được thực hiện qua điện thoại và không được ghi hoặc lưu lại theo bất kỳ định dạng nào.

Trước sự việc NTD bị lừa khi khi mua hàng qua điện thoại, Cục Quản lý cạnh tranh khuyến cáo NTD cần tìm hiểu các quy định về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khi thực hiện các giao dịch mua bán hàng hóa dịch vụ nói chung và giao dịch trực tuyến, từ xa nói riêng. Với công ty bán hàng và sản phẩm hàng hóa định mua, NTD cần tìm hiểu cẩn thận, hạn chế giao dịch với những công ty không có thông tin hoặc thông tin xấu về lịch sử giao dịch… Cần có sự đối chiếu, kiểm tra khi thấy có sự chênh lệch quá lớn giữa giá bán và giá trị hàng hóa hoặc có sự khác biệt quá lớn giữa giá bán được giới thiệu so với giá bán trên thị trường của cùng loại hàng hóa hoặc hàng hóa tương đương.

Bên cạnh đó, NTD cần lưu giữ các chứng cứ liên quan đến giao dịch. Ví dụ ghi âm cuộc thoại hoặc yêu cầu nhân viên công ty gửi các thông tin về giao dịch như tên và hình ảnh hàng hóa, giá bán, điều kiện giao dịch…Khi cho rằng quyền và lợi ích hợp của mình bị xâm phạm, NTD cần nhanh chóng liên hệ với các cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng để được tư vấn, hỗ trợ.