Mẹ trên 35 tuổi, bố trên 45 tuổi có nguy cơ sinh con bị khuyết tật

Thông tin được nêu trong "Hướng dẫn Phát hiện sớm - Can thiệp sớm khuyết tật trẻ em" vừa được Bộ Y tế công bố.

Hiện Việt Nam có khoảng 1,2 triệu trẻ khuyết tật trong độ tuổi 0-17, tỷ lệ 3,1%. Loại khuyết tật phổ biến nhất ở trẻ là vận động và ngôn ngữ. Trong đó, nguyên nhân chính của tình trạng khuyết tật ở trẻ là khuyết tật bẩm sinh (chiếm khoảng 55-65%), còn lại là bệnh tật.

Nhân viên y tế lấy máu gót chân của trẻ tầm soát một số bệnh lý di truyền, rối loạn chuyển hóa ở trẻ.

Về nguyên nhân gây khuyết tật ở trẻ, Bộ Y tế chia thành 3 nhóm, gồm trước, trong và sau sinh.

- Giai đoạn trước sinh: Trong giai đoạn này, người mẹ mang thai nếu mắc các bệnh lý virus, giáp trạng, ngộ độc thai, tiểu đường, chấn thương... có thể trẻ bị khuyết tật sau sinh.

Độ tuổi của cha mẹ cũng ảnh hưởng đến điều này. Trong đó, người mẹ có độ tuổi từ 35 trở lên, người bố trên 45 tuổi khi sinh con cũng có nguy cơ cao.

Ngoài ra, khi mang thai, người mẹ tiếp xúc với môi trường độc hại như kim loại nặng, chất độc dùng trong nông nghiệp, thực phẩm; các loại thuốc, chất kích thích (rượu, bia, ma túy...), dinh dưỡng bà mẹ, nhiễm trùng.

Nguyên nhân khiến trẻ khuyết tật cũng có thể là sự bất thường nhiễm sắc thể, gene, chất liệu di truyền thai nhi.

Giai đoạn trong sinh: Các nguyên nhân khiến trẻ gặp khuyết tật trong thời điểm này có thể là can thiệp sản khoa (dùng kẹp/hút thai, mổ sinh, kích thích sinh...).

Các yếu tố khác bao gồm sinh non (dưới 37 tuần), thiếu oxy não, nhẹ cân (dưới 2,5 kg) và vàng da nhân não do bất đồng nhóm máu.

Giai đoạn sau sinh: Các vấn đề thường gặp sau sinh khiến trẻ gặp nguy cơ lớn là chấn thương sọ não, chảy máu não, nhiễm trùng thần kinh, suy hô hấp, phơi nhiễm các yếu tố môi trường độc hại, hóa chất, thuốc trừ sâu, kim loại nặng . Sốt co giật cũng là yếu tố nguy cơ.

Bên cạnh đó, trong hướng dẫn của Bộ Y tế, khuyết tật có thể do một hoặc nhiều yếu tố nguyên nhân gây nên. Nhưng cũng có nhiều trẻ bị khuyết tật mà không rõ nguyên nhân.

Theo Bộ Y tế, trẻ khuyết tật thường tự ti về tình trạng của mình, cũng như việc không được đối xử bình đẳng trong gia đình và ngoài xã hội. Do đó, phát hiện và can thiệp sớm có tác động tích cực tới trẻ và gia đình, tạo cơ hội cho các em hội nhập xã hội, có cuộc sống tốt đẹp hơn.

Trong thực tế, khi được phát hiện và can thiệp sớm, nhiều trẻ đã phục hồi tốt và trở thành trẻ bình thường, ví dụ trẻ bị bàn chân khoèo hoặc trật khớp háng bẩm sinh, trẻ tự kỷ nhẹ có chỉ số IQ bình thường. Một số trẻ khuyết tật khác cũng có thể phát triển các kỹ năng gần như trẻ bình thường, như trẻ chậm phát triển vận động, ngôn ngữ so với tuổi; bại não liệt nửa người hoặc hai chân mức độ nhẹ.

Trước đó, chương trình điều chỉnh mức sinh được Thủ tướng phê duyệt khuyến khích nam và nữ kết hôn trước 30 tuổi, sớm sinh con; phụ nữ sinh con thứ hai trước 35 tuổi. Đây là lứa tuổi phù hợp để thực hiện việc sinh nở và nuôi dưỡng con cái thành công.