Kỳ tích cứu bệnh nhi 15 giờ tuổi mắc bệnh tim bẩm sinh hiếm gặp

Bé Nguyễn Minh H., sinh tháng 5/2020 sẽ ra viện ngày mai (24/)6, sau hơn 40 ngày được phẫu thuật tim bẩm sinh tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Đây là một trong những em bé nhỏ tuổi được phẫu thuật tim ở Việt Nam, khi mới 15 giờ tuổi.

Bệnh nhi H. được chẩn đoán trước sinh tại Bệnh viện Phụ Sản Trung ương, được chào đời tại bệnh viện Phụ Sản Hà Nội ngày 13/5 và ngay sau đẻ được vận chuyển cấp cứu sang Bệnh viện Nhi Trung ương khi trẻ được 2 giờ tuổi trong tình trạng nguy kịch: trẻ cần thở máy, liên tục xuất hiện các cơn tím; SpO2 giảm nặng: 50-55%, liên tục tụt huyết áp và mạch chậm; các bác sĩ thường xuyên phải cấp cứu tình trạng ngừng tuần hoàn, trẻ phải sử dụng phối hợp nhiều thuốc vận mạch liều cao nhưng tình trạng không cải thiện.

Bệnh nhi được chẩn đoán dị tật tim bẩm sinh là tứ chứng Fallot có kèm theo tình trạng tăng áp lực động mạch phổi và ống động mạch đã đóng.

Em bé hồi sinh sau trong vòng tay cha mẹ khi được các bác sĩ "sửa chữa" trái tim.

Với diễn biến của trẻ không giống với những trường hợp được chẩn đoán là tứ chứng Fallot thông thường, Ban lãnh đạo Trung tâm Tim mạch trẻ em đã tiến hành hội chẩn cấp cứu cho bệnh nhân. 

Ngay sau đó quyết định mổ cấp cứu được đưa ra nhằm sửa chữa và đưa giải phẫu trái tim của bệnh nhân trở về bình thường, kèm theo phải điều trị tình trạng tăng áp động mạch phổi vô căn từ thời kỳ bào thai hiếm gặp. Các bác sĩ dự đoán quá trình phẫu thuật cũng như hồi sức sau phẫu thuật là đặc biệt phức tạp.

Ca mổ bắt đầu từ 2h sáng ngày 14/5 khi em bé được 15 giờ tuổi, trải qua 5 giờ phẫu thuật liên tục, với nhiều diễn biến phức tạp trong mổ, bệnh nhân đã được TS.BS Nguyễn Lý Thịnh Trường - Giám đốc Trung tâm trực tiếp phẫu thuật sửa chữa để tim có thể hoạt động giống với tim bình thường. 

Tuy nhiên diễn biến sau mổ của trẻ xấu dần đi theo từng giờ từng phút do tình trạng tăng áp lực động mạch phổi. Trẻ được các bác sỹ hồi sức tích cực, cho thở máy với khí NO để giảm áp lực động mạch phổi nhưng không hiệu quả.


TS.BS Cao Việt Tùng - Trưởng khoa Điều trị tích cực Tim mạch ngoại khoa, cùng ê-kíp hội chẩn đã đưa ra quyết định sử dụng biện pháp trao đổi oxy qua màng ngoài cơ thể (ECMO) cho bé H. đồng thời thông tim chẩn đoán đánh giá giải phẫu động mạch phổi và loại trừ các căn nguyên gây tăng áp lực động mạch phổi khác.

Sau 4 ngày, tình trạng trẻ cải thiện rõ rệt, cai được ECMO nhưng huyết động chưa thực sự ổn định kèm theo tình trạng phù toàn thân và thoát dịch qua mô kẽ. 8 ngày sau phẫu thuật, trẻ được đóng ngực và tiếp tục hồi sức tích cực trong 18 ngày sau đó do tình trạng suy thận, suy tim.

Đến nay, bé H. đã được rút máy thở, tự thở tốt với tình trạng ổn định và chuẩn bị được ra viện trong niềm vui mừng của gia đình và các bác sĩ. Kết quả siêu âm trước khi ra viện cho thấy tim của bé hoạt động bình thường. Áp lực động mạch phổi cũng trở về bình thường.

Theo BS Trường, trường hợp mắc tứ chứng Fallot có tình trạng tăng áp lực động mạch phổi ngay sau sinh là rất hiếm gặp, đe doạ tính mạng ngay sau khi ra đời, cần phải phẫu thuật và can thiệp hồi sức khẩn cấp. Khó khăn lớn nhất khi điều trị, can thiệp bệnh nhân này đó là gây mê trước khi mổ, cũng như hồi sức sau phẫu thuật vì bệnh nhân quá nhỏ tuổi.

“Kể cả khi phẫu thuật thành công thì tỷ lệ tử vong cũng rất cao do quá trình hồi sức rất phức tạp và nặng nề, đòi hỏi các bác sĩ hồi sức cần có kiến thức chuyên sâu về chuyên ngành hồi sức tim mạch cũng như hồi sức sau mổ”, BS Trường chia sẻ.

Được biết, tứ chứng Fallot là một khuyết tật nghiêm trọng của quả tim, xuất hiện ngay từ thời kỳ bào thai. Phần lớn các trường hợp mắc tổn thương tim bẩm sinh này sẽ cần phẫu thuật khi trẻ được 6-9 tháng tuổi, rất hiếm khi cần phải phẫu thuật từ trong thời kỳ sơ sinh.

Các bà mẹ có thể phòng bệnh tim bẩm sinh bằng cách sàng lọc bằng cách chẩn đoán trước sinh. Hiện siêu âm từ tuần 16 đến 21 tuần có thể đã sàng lọc và phát hiện được tim bẩm sinh. Những bà mẹ có bệnh tim bẩm sinh, đã sinh con mắc bệnh tâm bẩm sinh, có tiền sử nghiện thuốc lá, ma túy… cần phải đặc biệt lưu ý.