Luật sư của những vụ án lớn

Nằm trên con đường Hùng Vương rộng lớn nhưng Trụ sở văn phòng luật sư Vạn Lý (Cần Thơ) lại lọt thỏm, bé xíu so với những căn nhà bên cạnh. Luật sư Nguyễn Trường Thành, Trưởng văn phòng luật sư Vạn Lý, nói chữ tín được đặt lên hàng đầu, giúp mang lại công lý cho nhiều người là điều đáng làm hơn xây dựng cơ ngơi lúc này. Ngẫm lại từng phiên tòa mới thấy “máu lửa” của vị luật sư này là để bảo vệ chữ tín cho mình và công lý cho từng thân chủ.

Không chỉ riêng ở khu vực ĐBSCL mà có thể những tỉnh thành khác, khi nhắc tới luật sư Nguyễn Trường Thành, Trưởng Văn phòng luật sư Vạn Lý thì ít nhiều giới luật sư đồng nghiệp và người làm trong ngành tư pháp đều biết tới. Không phải nhắc nhớ qua hàng ngàn vụ án đã tham gia từ khi vào nghề mà luật sư Thành được nhiều người biết, mà nhắc nhớ vì ông gắn với nhiều vụ án gai góc, nổi đình nổi đám, xuất hiện nhiều trên báo chí, mang lại lòng tin cho thân chủ. Nhiều vụ án tưởng như bị cáo sắp ở tù tới nơi, nhưng luật sư Thành bằng lòng tận tụy với nghề đã tìm nhiều cách, với lý lẽ sắc bén, thuyết phục cơ quan tố tụng, người tiến hành tố tụng - những nơi có quyền định đoạt số phận thân chủ của mình - phải thay đổi quan điểm, xử lý hợp lý, hợp tình.

Những vụ án gai góc

Cách đây không lâu, vụ án sai phạm xảy ra tại Nông trường Sông Hậu đã khiến các cơ quan tố tụng và báo chí tốn nhiều giấy mực. Nông trường hai lần được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lao động và cá nhân giám đốc cũng được phong tặng danh hiệu cao quý ấy, bởi vậy khi vụ việc bị mổ xẻ đã khiến dư luận chia rẽ hai chiều công - tội. “Với mối quen biết trước và nhận ra nền tảng giá trị của mô hình nông trường xã hội chủ nghĩa, giá trị của cụm từ Anh hùng lao động nên tôi đã giúp chị Ba (bà Trần Ngọc Sương, nguyên giám đốc Nông trường Sông Hâu) từ giai đoạn địa phương lập đoàn thanh tra. Do nhận thấy bản chất sự việc từ đầu nên niềm tin nội tâm mách bảo tôi rằng chị Ba không có lỗi, từ đó tôi đã cố gắng bào chữa cho chị Ba tới lúc kết thúc vụ án”, luật sư Trường Thành kể.

Vụ án Nông trường Sông Hậu nhanh chóng trở thành tâm điểm của dư luận, truyền thông trong nước và quốc tế khi hai cấp sơ thẩm và phúc thẩm tuyên chị Ba 8 năm tù giam. Bằng các bước thủ tục theo luật định, tập hợp mọi sự ủng hộ của các cá nhân có uy tín, các cấp các ngành và người dân sống trong nông trường… cuối cùng hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm đã bị hủy khi Tòa hình sự TANDTC đưa ra xét xử giám đốc thẩm. Sau đó không lâu, Viện KSND TP Cần Thơ cũng đã ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án. Chị Ba được phục hồi đảng tịch.

Vào năm 2006, Lý Si Thượng ngụ ở xã Lịch Hội Thượng, huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng bị Viện KSND tỉnh truy tố tội giết người. Cáo trạng nêu ra hàng lọat chứng cứ thuyết phục để buộc tội bị cáo. Tuy nhiên, trong quá trình tham gia vụ án, bằng nhạy bén nghiệp vụ và khả năng nghiên cứu và đánh giá chứng cứ, luật sư Thành đã lật ngược tình thế, minh oan cho người vô tội. Trong bài bào chữa, luật sư Trường Thành đã chỉ ra 6 điểm vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng và bảy điểm then chốt về nội dung vụ án chưa được chứng minh. Hai cấp xét xử sơ thẩm và phúc thẩm đều tuyên bị cáo Lý Si Thượng vô tội, buộc Viện KSND tỉnh Sóc Trăng phải xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại.

Tương tự, Nguyễn Trọng Nhưng, từng là giáo sư tiến sĩ của một trường đại học danh tiếng tại Hà Nội, nhưng khi được điều về tăng cường làm giám đốc cho một công ty xây dựng dầu khí thì bị khởi tố về tội “Cố ý làm trái và vi phạm các quy định về xây dựng”. Khi nhận bào chữa, nghiên cứu hồ sơ vụ án, luật sư Trường Thành thấy có gì đó không ổn, không thỏa đáng nên quyết bảo vệ lẽ phải cho vị giáo sư này. Mất nhiều tháng mày mò tài liệu, tra cứu các văn bản quy phạm pháp luật liên quan, luật sư Trường Thành thấy rằng ông Nhưng bị khởi tố và đề nghị truy tố hai tội trên là chưa thỏa đáng, chẳng những ông không có hành vi vi phạm mà còn làm lợi cho nhà nước hàng triệu USD nên luật sư Thành đã nhiều lần kiến nghị và đã được VKSND tối cao xem xét chấp nhận đình chỉ điều tra.

Kiên trì và dũng cảm

Học khoa Tư pháp (khóa đầu tiên) Đại học Pháp lý Hà Nội năm 1979, luật sư Trường Thành kinh qua công việc tại Sở Tư pháp tỉnh Hậu Giang (cũ), giảng viên kiêm nhiệm các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, làm bào chữa viên nhân dân trước khi chuyển qua làm luật sư chuyên nghiệp và mở văn phòng luật sư vào năm 1990. “Cái thuở ban đầu” ấy đối với luật sư Thành là hồi hộp, lo âu khi nhận nhiệm vụ đầu đời là bào chữa chỉ định cho thân chủ với tội danh giết người. “Trước khi xử, vị chánh án đến động viên vì thấy luật sư mới, trẻ, sau khi xử xong cũng vị chánh án đó đến bắt tay và nói rằng Hội đồng xét xử nghe được, quần chúng nghe được, tự tin lên nhé. Từ buổi xử ấy, lời động viên ấy đã giúp cho tôi thêm niềm tin vào công lý để bênh vực cho lẽ phải”, luật sư Trường Thành kể. 

Có những vụ án lúc đầu tiếp cận chẳng biết gỡ đường nào vì hồ sơ quá chặt, nghĩ rằng bị can thật sự phạm tội. Như vụ Nguyễn Văn Đức ở tỉnh Kiên Giang bị xét xử tội “hiếp dâm dẫn đến chết người”, khi luật sư Thành lân la hỏi bị can trong trại tạm giam mới nghe bị can nói rằng dư luận có đề cập chuyện nạn nhân từng bị bệnh, cấp cứu tại trạm y tế.

Sau khi tòa sơ thẩm tuyên án 12 năm tù, luật sư bắt đầu lần ra được sự thật là nạn nhân chết là do bệnh lý chứ không phải hiếp dâm dẫn đến chết người, nên đã đề nghị trưng cầu giám định pháp y lại, kết quả cho biết nạn nhân chết do bệnh lý. Sau đó Nguyễn Văn Đức được Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.Hồ Chí Minh tuyên không phạm tội, trả tự do.

Sau hơn 25 năm làm luật sư chuyên nghiệp, chuyện vui buồn kể không xiết, nhưng luật sư Trường Thành vẫn nhớ sâu đậm chuyện thân chủ của mình sau khi được tòa phúc thẩm tuyên vô tội mặc dù trước đó bị kết án 12 năm tù giam, đã chạy nhanh ra sân tòa, cởi áo tù, ngửa tay lên trời và hô vang “tôi được tự do”. Luật sư Trường Thành nói: “Cảm giác của người luật sư thời khắc đó hạnh phúc không thể tả nổi”.

“Nhiều vụ, khi thân chủ được giảm án hoặc trắng án, đó là lúc người nhà nạn nhân phẫn nộ, nắm cổ, xé áo, thậm chí đòi “thịt” luôn cả luật sư. Cũng có những vụ án phải đi qua thời gian, kéo dài hàng chục năm, xử đi xử lại nhiều lần, nếu không có lòng dũng cảm, kiên trì đeo bám thì luật sư không bảo vệ được sự thật và công lý”.

Để trở thành một luật sư giỏi, luật sư Trường Thành cho rằng phải hội đủ kiến thức tổng hợp (luật, vốn sống, kiến thức xã hội…), trung trực, kiên trì, dũng cảm và khả năng hùng biện tốt - luật sư Trường Thành đúc kết.